ΑΝ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΣΟΥ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ, ΜΑΘΕ ΟΤΙ ΚΑΝΕΙΣ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ. ΓΙΑΤΙ;

Τα οφέλη του να είσαι παρών/ουσα στο τώρα είναι γνωστά. Τώρα, η επιστήμη μας παρουσιάζει ένα νέο εργαλείο ευεξίας και θετικής ψυχολογίας: τα νοητικά ταξίδια στο παρελθόν ή το μέλλον. 

Όταν περνούσα μια δύσκολη περίοδο στη ζωή μου, έπιανα συχνά το μυαλό μου να ταξιδεύει σε ευτυχισμένες στιγμές του παρελθόντος. Στην αρχή, δεν έδωσα ιδιαίτερα σημασία. Στη συνέχεια, το απέδωσα στο ότι μεγαλώνω. Όταν είδα ότι συμβαίνει συχνά άρχισα να ανησυχώ. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησα ότι το μυαλό μου έκανε τόσο συχνά το νοητικό αυτό ταξίδι στον χρόνο, επειδή δυσκολευόμουν πολύ στο παρόν και δεν μπορούσα να δω μέλλον.

Ταυτόχρονα, όλο και συχνότερα έπεφτα πάνω σε άρθρα, post, video, podcast που μιλούσαν για την αξία και τις ευεργετικές συνέπειες του να προσπαθείς να είσαι παρών στη στιγμή. Αμέτρητες έρευνες αποδείκνυαν τις ευεργετικές συνέπειες του διαλογισμού και των τεχνικών αναπνοής στην υγεία και την ευεξία. Η γείωση φαίνεται να μειώνει το στρες, να ενισχύει τη συγκέντρωση και να ρυθμίζει τις έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις. Εγώ, πάλι, αντί να βρίσκομαι στο παρόν, συνέχιζα να μεταφέρομαι συχνά πυκνά στο παρελθόν.

Πώς σε ωφελούν τα νοητικά ταξίδια στον χρόνο

Φαίνεται, όμως, ότι η επιστήμη έχει κάποια καλά νέα για μένα και όσους επιλέγουν τις συχνές αποδράσεις από το τώρα στο παρελθόν ή στο μέλλον. Αν και οι ευεργετικές επιδράσεις του να είσαι παρών/ουσα είναι αδιαμφισβήτητες, υπάρχουν φωνές στον χώρο της ψυχολογίας που υποστηρίζουν ότι υπάρχουν κι άλλα εργαλεία που μπορεί να μας χαρίσουν ισορροπία και ευεξία. Τελικά, τα νοητικά ταξίδια στον χρόνο (είτε στο παρελθόν, είτε στο μέλλον) μπορεί να μην είναι τόσο αρνητικά και δυσοίωνα.

«Οι επιστημονικές αποδείξεις για τις θετικές αλλαγές που φέρνει ο διαλογισμός και η ενσυναίσθηση στον εγκέφαλο και την βιολογία μας είναι ακλόνητες. Ωστόσο, πρέπει να αφήσουμε χώρο για νέα ευρήματα της επιστήμης που διαπιστώνουν την ευεργετική επίδραση ενός μυαλού που ταξιδεύει στο παρελθόν ή στο μέλλον», αναφέρει χαρακτηριστικά η καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Yeshiva στη Νέα Υόρκη Αnna- Lisa Cohen. «Η ικανότητά μας να αποσυνδεόμαστε από το παρόν και να ταξιδεύουμε με το νου μας σε φανταστικούς κόσμους είναι ένα από τα πιο εκπληκτικά χαρίσματά που έχουμε ως άνθρωποι και αποτελεί την εξήγηση για μερικά από τα μεγαλύτερα επιτεύγματά μας», συμπληρώνει.

Οι ερευνητές αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι η ονειροπόληση και τα νοητικά ταξίδια στον χρόνο μπορεί να έχουν μεγαλύτερη αξία από αυτή που φανταζόμασταν. Μελέτη του 2017, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Psychological Science, διαπίστωσε ότι το μυαλό ταξιδεύει στο παρελθόν ή στο μέλλον 30% με 50% των ωρών που είμαστε ξύπνιοι, ενώ μελέτη του 2015 διαπίστωσε πως όταν το μυαλό των ανθρώπων ταξιδεύει είναι συνήθως στο μέλλον και σκέφτεται στόχους. Επιπλέον, οι ερευνητές συμφωνούν ότι ο βαθμός που οι άνθρωποι μπορούν να φαντάζονται πράγματα που ξεπερνούν τις άμεσες αισθήσεις τους είναι ένα χαρακτηριστικό στο οποίο το είδος μας οφείλει την θεαματική του εξέλιξη.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Σε τι βοηθά ένα ταξίδι του μυαλού στο μέλλον

Το να φαντάζεσαι τον εαυτό σου στο μέλλον σου επιτρέπει να κάνεις ένα βήμα πίσω και να δεις τη μεγαλύτερη εικόνα. Σου επιτρέπει να επικεντρωθείς στο να ζεις σύμφωνα με τις βασικές σου αξίες, να επιτυγχάνεις μακροπρόθεσμους στόχους και να ζεις μια ικανοποιητική και ουσιαστική ζωή. Επιπλέον, ενισχύει την αίσθηση ότι η ζωή σου και τα όσα θα φέρει το μέλλον είναι υπό τον έλεγχό σου, καθώς και την πεποίθηση ότι η αποφασιστικότητα και η αφοσίωση σου σε ένα στόχο θα σε οδηγήσουν στο να τον πετύχεις, ανεξάρτητα από τα εμπόδια που θα βρεθούν στον δρόμο σου.

Τι κερδίζεις ταξιδεύοντας με το μυαλό στο παρελθόν

Έρευνες έχουν δείξει ότι η νοσταλγία και τα θετικά συναισθήματα, που σου γεννούν περιστατικά και αναμνήσεις του παρελθόντος, μπορούν να σε οπλίσουν με ψυχική ανθεκτικότητα, αλλά και να ωφελήσουν τις σχέσεις σου. Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να σε βοηθήσουν να αντιμετωπίσεις την πλήξη και την έλλειψη νοήματος στην καθημερινότητά σου, αλλά και να ενισχύσουν την τρυφερότητα, την οικειότητα ή το πάθος σε μια ερωτική σχέση. Επίσης, στοιχεία έχουν δείξει ότι μπορεί να μειώσουν ακόμη και τον σωματικό πόνο.

Όταν το παρόν είναι δύσκολο, επιφυλάσσει απογοητεύσεις ή σε κάνει να νιώθεις αποδυναμωμένος, το ταξίδι του νου στο παρελθόν είναι χρήσιμο. Όπως αναφέρει ο ψυχολόγος Arash Emamzadeh, η αναδρομή στο παρελθόν ή στο μέλλον μπορεί να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση ενός ατόμου και να του καλλιεργήσει μια αίσθηση ελέγχου και συνέχειας στη ζωή του.

Τι μπορείς να κάνεις εσύ; Αξιοποίησε κάποια θετική ανάμνηση του παρελθόντος ή έναν μελλοντικό στόχο, για να μπορέσεις να βρεις τη δύναμη που σου χρειάζεται για να συνεχίσεις.