ΑΛΛΟ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ ΚΙ ΑΛΛΟ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ

Συχνά συγχέουμε την αυτοπεποίθηση με την αυτοεκτίμηση και τείνουμε να ταυτίζουμε την αξία μας με όσα κάνουμε. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της κάθε έννοιας και ποια από τις δύο είναι πιο βαθιά και ουσιαστική;

Μια φίλη, που συνήθως απογοητεύεται από τον εαυτό της επειδή δεν τολμάει και δεν διεκδικεί ή επειδή ανέχεται συμπεριφορές που την πληγώνουν, μου λέει συχνά πως δεν έχει αυτοπεποίθηση. Στην πραγματικότητα, δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Απλώς μπερδεύει την αυτοπεποίθηση με την αυτοεκτίμηση, όπως πολλοί από εμάς.

Να δώσω ένα άλλο παράδειγμα: Πόσοι λαμπεροί σταρ δεν ανεβαίνουν με σιγουριά, τόλμη και αληθινές ικανότητες πάνω στη σκηνή και δίνουν μια εντυπωσιακή παράσταση ξανά και ξανά; Τι γίνεται όμως με εκείνους που, όταν σβήνουν τα φώτα της σκηνής, όταν η δημοσιότητά τους παίρνει την κατιούσα ή όταν έρχονται αντιμέτωποι με κακεντρεχή σχόλια, καταρρέουν; Δεν έχουν αυτοπεποίθηση αυτοί οι σταρ; Φυσικά και έχουν. Εκείνο που τους λείπει είναι η αυτοεκτίμηση.

Η αυτοπεποίθηση είναι θέμα εκπαίδευσης

Η αυτοπεποίθηση που έχουν οι σταρ στους οποίους αναφέρθηκα έχει να κάνει με τη βεβαιότητα ότι μπορούν να κάνουν καλά αυτό που κάνουν. Η αυτοπεποίθηση είναι η πεποίθηση, η σιγουριά ότι έχουμε επάρκεια και μπορούμε να ανταποκριθούμε σε συγκεκριμένες απαιτήσεις, προκλήσεις ή δουλειές. Αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε όντως επαρκείς. Το ότι νιώθουμε όμως έτσι συνήθως είναι αρκετό.

Η αυτοπεποίθηση δεν είναι ένα σταθερό γνώρισμα του χαρακτήρα μας. Είναι μία ικανότητα που καλλιεργείται με την εξάσκηση. Για παράδειγμα, νιώθω ότι χορεύω καλά, επειδή κάνω αρκετά χρόνια χορό και έχω εξασκηθεί τόσο, ώστε κάθε φορά που καλούμαι να χορέψω ξέρω ότι θα το κάνω καλά. Ή, έστω, με αξιοπρέπεια. Τουλάχιστον δεν φοβάμαι ότι δεν θα τα καταφέρω. Φυσικά, τυχαίνει κάποια φορά να μην τα καταφέρω και να απογοητευτώ ίσως.

Ελένη Καστρινογιάννη

Η αυτοπεποίθηση είναι θέμα εκπαίδευσης και επιθυμίας και αφορά ένα συγκεκριμένο αντικείμενο. Αν σταματήσω να χορεύω, ενδέχεται σιγά σιγά να χάσω την αυτοπεποίθησή μου στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Αν όμως θελήσω να μάθω να μιλάω με άνεση μπροστά σε κοινό, μπορώ να αρχίσω τις προσπάθειες και με την κατάλληλη εξάσκηση να τα καταφέρω και να μην με τρομάζει πλέον η έκθεση στο κοινό.

«Το να νιώθουμε χαμηλή αυτοπεποίθηση σε κάποιες καταστάσεις δεν είναι παράξενο. Συμβαίνει σε όλους και η συνειδητοποίηση αυτού αποτελεί ένδειξη αυτογνωσίας. Μόνο κάποιος που έχει παντελή έλλειψη αυτογνωσίας μπορεί να νιώθει γεμάτος αυτοπεποίθηση σε κάθε είδους κατάσταση. Θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε πως η απόκτηση μιας καλής αυτοπεποίθησης περνά μέσα από τη βελτίωση της αυτογνωσίας μας», αναφέρει ο κλινικός ψυχολόγος Σάββας Σαλπιστής.

Η αυτοεκτίμηση καλλιεργείται

Η αυτοεκτίμηση, από την άλλη, είναι η βασική εκτίμηση που έχουμε για τον εαυτό μας και την αξία μας. Οι σταρ που καταρρέουν, όταν σβήνουν τα φώτα της δημοσιότητας, δεν έχουν αυτοεκτίμηση. Βαθιά μέσα τους αισθάνονται λίγοι, ανεπαρκείς και ίσως να είναι η διαρκής είσπραξη του χειροκροτήματος η επιβεβαίωση και η αποδοχή που έχουν ανάγκη.

Η αυτοεκτίμηση θα λέγαμε ότι είναι γνώρισμα που μας χαρακτηρίζει ή, έστω, μας συνοδεύει κατά τη διάρκεια της ζωής μας και καλλιεργείται από τα παιδικά μας χρόνια, αν και πρόσφατα ευρήματα αναφέρουν ότι η αυτοεκτίμηση διαφοροποιείται καθώς μεγαλώνουμε.

Αν τύχει ως παιδιά να εισπράξουμε αμέριστη αγάπη και αποδοχή για όσα είμαστε, τότε κατά πάσα πιθανότητα θα αποκτήσουμε και αυτοεκτίμηση. Πράγμα που πρακτικά σημαίνει ότι δεν θα φοβόμαστε την αποτυχία, θα εκτιμάμε όσα έχουμε καταφέρει, δεν θα μας πτοεί η κριτική και δεν θα ανεχόμαστε υποτιμητικές συμπεριφορές.

Γιατί όμως πολλοί από εμάς έχουμε την ανάγκη να πετύχουμε ακόμα περισσότερα, για να αισθανθούμε πως αξίζουμε; Επειδή πιθανότατα δεν εισπράξαμε την αποδοχή στο μέτρο και στον βαθμό που χρειαζόμασταν. «Πολλοί ενήλικες ως γονείς δυσκολεύονται να διαχωρίσουν τις ανάγκες του παιδιού από τις δικές τους. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που, ενώ βλέπουμε παιδιά φαινομενικά αγαπητά και καλά φροντισμένα, τα κενά στην αυτοεκτίμησή τους είναι μεγάλα», εξηγεί ο κ. Σαλπιστής.

Ξεχωρίστε τις δύο έννοιες

Η αυτοπεποίθηση λοιπόν αφορά την πεποίθησή μας για κάτι που κάνουμε, ενώ η αυτοεκτίμηση το πώς αισθανόμαστε γι’ αυτό που είμαστε. Μπορούμε να έχουμε αυτοπεποίθηση χωρίς αυτοεκτίμηση και αυτοεκτίμηση χωρίς αυτοπεποίθηση. Οι άνθρωποι με αυτοεκτίμηση έχουν συνήθως μια ρεαλιστική εικόνα για τις ικανότητές τους, σε αντίθεση με όσους έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.

«Θα μπορούσαμε να πούμε πως η αυτοεκτίμηση μας κάνει να νιώθουμε ασφαλείς ως άτομα, ενώ η αυτοπεποίθηση μας δίνει ώθηση να επιχειρούμε και να δοκιμάζουμε καινούργια πράγματα και να αποκτάμε νέες εμπειρίες. Προβλήματα προκύπτουν όταν συγχέουμε αυτές τις δύο έννοιες και νομίζουμε/πιστεύουμε πως είμαστε αυτά που κάνουμε. Όταν, δηλαδή, νομίζουμε πως αξία έχει μόνον αυτό που καταφέρνουμε και όχι αυτό που είμαστε», αναφέρει ο κ. Σαλπιστής.

Πολεμήστε τους εχθρούς της αυτοεκτίμησης

Αν θέλετε να αρχίσετε να τονώνετε την αυτοεκτίμησή σας, καλό είναι να θυμάστε τους εχθρούς της. Όπως αναφέρει η Life Coach Νάνσυ Μαλλέρου στο βιβλίο της Εσωκεντρισμός. Πώς να ζήσεις αναπολογητικά σε έναν κόσμο γεμάτο ενοχές (εκδ. Πεδίο), οι εχθροί της αυτοεκτίμησης είναι έξι:

1. Η σύγκριση με τους άλλους.
2. Η γνώμη των άλλων.
3. Το παρελθόν.
4. Ο εσωτερικός διάλογος που εκφράζει φόβους και αναστολές.
5. Οι πεποιθήσεις.
6. Η άνευ όρων διαθεσιμότητα στους άλλους.