ΤΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΠΟΥ ΘΑ ΣΕ ΒΟΗΘΗΣΕΙ ΝΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΙΣ ΜΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΟ

Μάθε ποια είναι τα 7 στάδια που θα σε βοηθήσουν να καλλιεργήσεις τη συναισθηματική σου επάρκεια και να διαχειριστείς μια χρόνια νόσο.

Είναι αυτό που πρέπει να αναπτύξεις αν θες να προστατευτείς από τους κρυφούς στρεσογόνους παράγοντες που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία σου. Είναι αυτό που πρέπει να ανακτήσεις, αν θες να θεραπευτείς. Κάπως έτσι εξηγεί ο Gabor Maté την έννοια της συναισθηματικής επάρκειας.

Είναι η ικανότητα να νιώθεις τα συναισθήματά σου, η επίγνωση του πότε βιώνεις στρες, η ικανότητα να εκφράζεις τα συναισθήματα αυτά αποτελεσματικά, η διεκδίκηση των αναγκών σου, η διατήρηση συναισθηματικών ορίων, η διάκριση των αντιδράσεων ανάμεσα σε αυτές που βασίζονται στο παρόν και αυτές που αντιπροσωπεύουν κατάλοιπα του παρελθόντος.

Όταν κάποιο από τα παραπάνω στοιχεία απουσιάζει, το στρες αυξάνεται και διαταράσσεται η ομοιόσταση του σώματος, εξηγεί ο Maté. Σε περίπτωση που η διατάραξη είναι χρόνια, τότε επηρεάζει αρνητικά την υγεία σου.

«Τα άτομα με χρόνια νόσο μπορεί να βιώσουν έντονα συναισθήματα που σχετίζονται με τη νόσο, καθώς και διαταραγμένη ικανότητα αλληλεπίδρασης με τον κόσμο», αναφέρει η ψυχίατρος Bianca Busch. Αν νιώθεις πόνο, θυμό, θλίψη, η άρνηση αυτών των συναισθημάτων ή η προσπάθεια να τα «σκεπάσεις» με θετικές σκέψεις δεν βοηθάει.

Τα επτά βήματα προς τη συναισθηματική επάρκεια

Ο Maté περιγράφει 7 βήματα που σε οδηγούν προς την καλλιέργεια της συναισθηματικής επάρκειας. Ποια είναι αυτά;

1. Αποδοχή

Το πρώτο βήμα είναι η παρατήρηση των δύσκολων συναισθημάτων. Αφού τα αναγνωρίσεις, μπορείς να αρχίσεις να τα επεξεργάζεσαι και να τους επιτρέπεις να υπάρχουν χωρίς να προσπαθείς να τα καταπιέσεις ή να τα διορθώσεις. Αν μπορείς να τα επεξεργαστείς, τότε θα έχουν μικρότερο ασυνείδητο αντίκτυπο στον τρόπο που ενεργείς και σκέφτεσαι. Η ενσυνειδητότητα θα σε βοηθήσει να μετριάσεις την πίεση που σου προκαλεί η διαρκής ανησυχία για το τι θα συναντήσεις, ενώ σε μαθαίνει να μένεις στο παρόν. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα παρατάς, αλλά ότι επιλέγεις τον τρόπο που θα ανταποκριθείς.

2. Επίγνωση

Περιλαμβάνει το να αντιλαμβάνεσαι χωρίς κριτική τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις αντιδράσεις σου. Όταν μαθαίνεις να παρατηρείς όλα τα παραπάνω, μπορείς να επιλέξεις να αντιδράσεις με τρόπους που θα ενισχύουν θετικές σκέψεις και θετικά συναισθήματα για τον εαυτό σου.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

3. Υγιής έκφραση θυμού

Ο θυμός είναι μια φυσική αντίδραση, αλλά μπορεί να καλύπτει άλλα δύσκολα συναισθήματα, όπως η απογοήτευση ή η θλίψη. Προσπάθησε να είσαι περίεργος για τον θυμό σου όταν εμφανίζεται, και να τον διαχειριστείς με υγιή τρόπο, π.χ. αναγνωρίζοντας την αιτία του και εκφράζοντάς τον εποικοδομητικά.

4. Αυτονομία

Αυτό το βήμα προς τη συναισθηματική επάρκεια περιλαμβάνει την αναγνώριση της ύπαρξης επιλογών. Μπορεί να μην είσαι σε θέση να επιλέξεις περιστάσεις, συμπτώματα, συναισθήματα, αλλά μπορείς να επιλέξεις πώς θα ανταποκριθείς σε αυτά. Κάνοντας αυτή την επιλογή αντί απλώς να αντιδράς, αποφασίζεις σε ποιον και σε τι θα δώσεις την προσοχή και την ενέργειά σου.

5. Σύνδεση

Αφορά τη σύνδεσή σου με τον κόσμο, είτε πρόκειται για στενές σχέσεις, είτε για την ευρύτερη κοινότητα. Οι περισσότεροι διαμορφώνουν κάποιον τύπο προσκόλλησης (σύνδεσης) κατά την παιδική ηλικία. Για παράδειγμα, ένα άτομο που βιώνει αγχώδη μορφή προσκόλλησης, μπορεί να ενεργεί με θυμό αν φοβάται ότι ο/η σύντροφός του θα το εγκαταλείψει. Αν όμως στραφεί προς την ενσυνειδητότητα, μπορεί να αντιληφθεί ότι η στάση του συντρόφου του δεν αποτελεί πραγματική απειλή, κι έτσι να μειώσει τις πιθανότητες μιας θυμωμένης αντίδρασης.

6. Διεκδίκηση

Αναφερόμαστε στην αίσθηση ότι έχεις δικαίωμα να υπάρχεις όπως είσαι, να νιώθεις αυτό που νιώθεις, να εκφράζεσαι με τρόπους που ευθυγραμμίζονται με την αίσθηση της ταυτότητάς σου. Σε αντίθετη περίπτωση, έχεις την αίσθηση ότι πρέπει να απολογηθείς ή να δικαιολογήσεις τον εαυτό σου.

7. Επιβεβαίωση

Σχετίζεται με την ανάγκη έκφρασης συναισθημάτων (και θυμού) με υγιείς τρόπους και την ανάγκη να νιώθεις συνδεδεμένος. Ο Maté αναφέρεται σε δύο τύπους επιβεβαίωσης: την επιβεβαίωση του δημιουργικού σου εαυτού και την επιβεβαίωση μιας σύνδεσης με κάτι μεγαλύτερο. Στην πρώτη περίπτωση, μοιράζεσαι με τον κόσμο π.χ. τις δεξιότητές σου. Στη δεύτερη, η σύνδεση προέρχεται από την αίσθηση του σκοπού.