7 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΑΓΧΟΣ

Το άγχος παρατηρείται πιο συχνά όταν υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που μας παγιδεύουν στα δίχτυα του.

Τις περισσότερες φορές, όταν σκεφτόμαστε κάποιον που να είναι αγχωμένος, έχουμε στο μυαλό μας κάποιον που παθαίνει κρίση πανικού ή που υποφέρει από ψυχοσωματικά συμπτώματα, σκεφτόμαστε κάποιον με δυσκολία στην αναπνοή του, διαταραχές στον ύπνο ή στην όρεξή του. Προφανέστατα, όμως, ένας άνθρωπος που βασανίζεται από το άγχος δεν αντιμετωπίζει μόνο αυτά.

Το άγχος υπάρχει στην καθημερινότητά μας και η απήχηση που έχει στον καθένα μας είναι υποκειμενική. Σχετίζεται με εξωτερικά ερεθίσματα, ενώ καθοριστικοί παράγοντες για τη δυσλειτουργικότητα που προκαλεί είναι η χρονιότητα, η πιθανή συννοσηρότητα, τραυματικά γεγονότα του παρελθόντος αλλά και στοιχεία της προσωπικότητας.

Με τι συνδέεται το άγχος

Το άγχος είναι ένα συναίσθημα και μια κατάσταση που ανακουφίζεται δύσκολα και αυτό παρατηρείται πιο συχνά όταν υπάρχουν συγκεκριμένες συνθήκες.

1. Ανικανοποίητο

Ο αγχώδης άνθρωπος συχνά έχει πολύ υψηλές προσδοκίες από τον εαυτό του και χαρακτηρίζεται από χαμηλά επίπεδα ικανοποίησης. Αυτό δεν συμβαίνει γιατί δεν είναι καλός ή επιτυχημένος σε αυτό που κάνει. Συνήθως ισχύει το αντίθετο συμβαίνει. Ωστόσο, οι υψηλές προσδοκίες και τα χαμηλά επίπεδα ικανοποίησης τον εγκλωβίζουν σε ένα φαύλο κύκλο σκέψεων. Αν αναλογιστούμε ότι καθημερινά κάνουμε 60.000–80.000 σκέψεις, μπορούμε να σκεφτούμε τα υψηλά επίπεδα ανηδονίας, θλίψης και πανικού που μπορεί να βιώνει.

2. Ανακούφιση

Το άγχος μας συχνά δεν ανακουφίζεται με τίποτα. Και, όταν τυχαίνει να ανακουφιστεί, αυτό διαρκεί για μικρό χρονικό διάστημα, καθώς ο αγχώδης άνθρωπος είναι ευάλωτος σε αφορμές που θα τον κάνουν να νιώσει άγχος. Τις περισσότερες φορές οι αφορμές αυτές μπορεί να ακούγονται ανούσιες για τους άλλους, για εκείνον όμως συσχετίζονται με παρελθοντικά γεγονότα, τα οποία έχουν λειτουργήσει ψυχοπιεστικά.

Unsplash Caleb George

3. Άγνωστο

Οι άνθρωποι που είναι αγχώδεις δεν επιλέγουν το άγνωστο. Το άγνωστο τους προκαλεί ανασφάλεια και μπορεί να αποτελέσει την απαρχή για εκατοντάδες σενάρια, τα οποία θα τους προκαλέσουν καταστροφοποίηση, έντονο στρες και την αντίστοιχη δυσλειτουργικότητα.

4. Αλλαγή

Οι αγχώδεις άνθρωποι δεν αγαπάνε την αλλαγή. Η αλλαγή τους στρεσάρει και τους προκαλεί ανασφάλεια. Οι περισσότεροι δυσκολεύονται να αλλάξουν τις συνήθειές τους, δεν επιλέγουν να φλερτάρουν, δεν αλλάζουν εύκολα χώρο εργασίας, αποφεύγουν μία συνέντευξη επιλογής ή ακόμα και μία μετακόμιση. Συνήθως αμφισβητούν τον εαυτό τους για την επιλογή τους. Τις περισσότερες φορές έχουν ανάγκη από την επιβεβαίωση τρίτων, γιατί νιώθουν ότι δεν μπορούν να πάρουν ή να στηρίξουν μία απόφαση.

5. Αναβλητικότητα

Οι αγχώδεις άνθρωποι χαρακτηρίζονται από αναβλητικότητα, καθώς φοβούνται ή αποφεύγουν την ολοκλήρωση μιας εργασίας. Ενώ θεωρητικά κάποιος θα πίστευε ότι αυτό θα τους ανακούφιζε, συνήθως το σενάριο το οποίο επικρατεί σχετίζεται με την κριτική που θα δεχθούν, τη χαμηλή απόδοση, τη δημόσια εικόνα τους και τα σχόλια που σκέφτονται ότι θα υπάρξουν. Σχόλια που σπάνια θεωρούν ότι θα είναι θετικά.

6. Ανασφάλεια

Οι άνθρωποι που έχουν υψηλά επίπεδα άγχους νιώθουν δυσπιστία, καχυποψία και χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα ανασφάλειας. Συνήθως αυτά τα συναισθήματα σχετίζονται με τραυματικά ή έντονα ψυχοπιεστικά γεγονότα του παρελθόντος, τα οποία τους αναγκάζουν να συγκρίνουν, να αποφεύγουν και να νιώθουν έντονη ανασφάλεια, καθώς φοβούνται μην επαναληφθεί κάτι τέτοιο.

Θnsplash Μeghan Ηessler

7. Απουσία ελέγχου

Ισχυρό εργαλείο ενός ανθρώπου που χαρακτηρίζεται από το άγχος είναι ο έλεγχος, κι αυτό γιατί νιώθει ότι μόνο με τον έλεγχο μπορεί να αισθανθεί ασφαλής. Αυτός άλλωστε είναι ο λόγος που άνθρωποι οι οποίοι αντιμετωπίζουν άγχος υγείας ή φόβους απόρριψης προσπαθούν να ελέγχουν κάθε παράμετρο ή σύμπτωμα που να σχετίζεται με το στρεσογόνο ερέθισμα.

Όμως, ακόμα κι αν χρησιμοποιούνται όλες αυτές οι τεχνικές ή τα μέσα, το άγχος εξακολουθεί να υπάρχει και να μας εγκλωβίζει.

Υπάρχει διέξοδος από το άγχος;

Το άγχος στην πραγματικότητα χρειάζεται εκτόνωση, σταδιακή αντιμετώπιση και υψηλά επίπεδα αυτοπεποίθησης, καθώς τροφοδοτείται από την αυστηρή μας αυτοκριτική και από τη βεβαιότητά μας ότι δεν αξίζουμε ή δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε.

Μην το αφήσεις όμως να σε εγκλωβίσει. Και μην αναρωτηθείς αν μπορείς να αλλάξεις. Όλοι μπορούμε να αλλάξουμε.

Γίνε το κίνητρό σου και ο μεγαλύτερός σου σύμμαχος!

Η Ελένη Σολταρίδου είναι ψυχολόγος, MSc, εξειδικευμένη στη διαχείριση των αγχωδών διαταραχών και στη γνωσιακή ψυχοθεραπεία.