5 ΣΗΜΑΔΙΑ ΠΟΥ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΤΙ ΑΥΤΟΣΑΜΠΟΤΑΡΕΣΑΙ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Το να σαμποτάρεις τον εαυτό σου σε διάφορους τομείς είναι μια συνηθισμένη συμπεριφορά, που συνήθως προέρχεται από χαμηλή αυτοεκτίμηση. Τι γίνεται, όμως, όταν αυτό το κάνεις στις προσωπικές σου σχέσεις; Γιατί οδηγείσαι εκεί, πώς θα το αναγνωρίσεις και πώς θα το αλλάξεις;

Κανείς δεν θα ισχυριστεί ότι οι σχέσεις είναι κάτι εύκολο. Οι σχέσεις θέλουν τύχη, τόλμη, προσπάθεια, επιθυμία και δουλειά. Και είναι πολύ πιθανό στην εποχή των διαδικτυακών εφαρμογών και των σύντομων σχέσεων να μην έχεις βρει κάποιον ή κάποια που να σου αρέσει πραγματικά.

Μπορεί οι πιο πολλοί άνθρωποι που γνωρίζεις να δείχνουν –και να είναι– ανώριμοι. Μπορεί να έχεις πληγωθεί πρόσφατα, γεγονός που σε δυσκολεύει ακόμη περισσότερο να εμπιστευτείς ξανά και να μοιραστείς τα όνειρά σου με κάποιον άλλο άνθρωπο.

Ενδέχεται, όμως, πίσω από την ατυχία σου να βρεις σύντροφο να μην φταίει εκείνος ή εκείνη, ούτε το κακό timing ή το μη ταίριασμα των αστρολογικών σας χαρτών. Μπορεί να μην ευθύνεται καν η συμπεριφορά του/της, αλλά η δική σου, και θα σου εξηγήσουμε αμέσως πώς.

Τι είναι η «αυτοεκπληρούμενη προφητεία»;

Ίσως θα έχεις ακούσει για τον όρο «αυτοεκπληρούμενη προφητεία». Πρόκειται για μια βεβαιότητα που έχεις για το μέλλον, η οποία συνήθως προκύπτει από έναν βαθιά ριζωμένο φόβο ή μια πεποίθηση. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να είναι η σκέψη: «Θα χωρίσω με την τάδε, γιατί τελικά θα με απατήσει».

Αυτή η βεβαιότητα, που στην προκειμένη περίπτωση είναι ο φόβος σου, θα υπαγορεύσει στην πορεία μια σειρά συμπεριφορών εκ μέρους σου. Θα γίνεις πολύ ανασφαλής, δεν θα επιτρέπεις στη σύντροφό σου να βγαίνει έξω χωρίς εσένα, θα ζηλεύεις και θα την καταπιέζεις με τρόπο που τελικά ίσως την οδηγήσει κάποια στιγμή να συναντήσει κρυφά έναν άλλο άνθρωπο.

Με παρόμοιο τρόπο ενδέχεται να σαμποτάρεις τις σχέσεις σου, αν υποθέσουμε ότι πράγματι γνωρίζεις κάποιους ανθρώπους και προσπαθείς να σχετιστείς μαζί τους. Αν αναρωτιέσαι «Γιατί κάποιος να χαλάσει κάτι καλό επίτηδες;» ήρθε η ώρα να το ξανασκεφτείς.

Γιατί σαμποτάρεις τη σχέση σου;

Το να αφήσει κανείς τον εαυτό του να ερωτευτεί απαιτεί τόλμη. Διότι στην ουσία τον καλεί να εκτεθεί συναισθηματικά, πράγμα που τον καθιστά ευάλωτο. Έτσι, μερικές φορές, το να απομακρύνεις το ίδιο το άτομο που έχει τόση δύναμη στα συναισθήματά σου μπορεί να είναι μια στρατηγική για να παραμείνεις συναισθηματικά ασφαλής.

«Αυτό το ένστικτο, το οποίο συχνά δεν είναι σκόπιμο, μπορεί να προέρχεται από τραύματα του παρελθόντος, φόβο εγκατάλειψης ή ανασφάλειες ότι δεν αξίζουμε μια υγιή σχέση», λέει η Αμερικανίδα θεραπεύτρια ζευγαριών, Idit Sharoni, σε ένα από τα podcasts της σειράς Relationships Uncomplicated.

Το σαμποτάζ στις σχέσεις μπορεί να εμφανιστεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Αλλά στον πυρήνα του, περιλαμβάνει σκέψεις και συμπεριφορές που καταστρέφουν τις πιθανότητές σου για μια πραγματική σύνδεση, σε μια προσπάθεια να προστατεύσεις τον εαυτό σου.

Με ποιες σκέψεις και συμπεριφορές σαμποτάρεις τον εαυτό σου;

Στην ουσία πρόκειται για τη σκέψη ότι «αν χωρίσω εγώ τον/τη σύντροφό μου, τότε δεν θα πληγωθώ». Μπορεί να μοιάζει και με τη σκέψη «επειδή φαίνεται πολύ καλό για να είναι αληθινό, είναι βέβαιο ότι κάτι κακό θα συμβεί». Σου είναι γνώριμες;

Αν ναι, ενδέχεται να υιοθετείς άθελά σου κάποιες συμπεριφορές οι οποίες θεωρείς ότι θα σε προστατεύσουν. Μακροπρόθεσμα όμως θα σου στερήσουν τη χαρά της αληθινής σύνδεσης και, τελικά, όντως η σχέση δεν θα λειτουργήσει, γιατί θα την έχεις σαμποτάρει.

Ας δούμε μερικές από τις πιο συνηθισμένες συμπεριφορές, σύμφωνα με τους ειδικούς των σχέσεων.

1. Θέτεις μη ρεαλιστικές προσδοκίες από τον/τη σύντροφό σου

Είναι άλλο πράγμα να ξέρεις τι θέλεις και άλλο να θέτεις πρότυπα που είναι τόσο ανέφικτα, ώστε κανείς να μην μπορεί να ανταποκριθεί. Το να ανεβάζεις συνεχώς τον πήχη πολύ ψηλά και στη συνέχεια να το χρησιμοποιείς ως δικαιολογία για να φύγεις από τη σχέση είναι μια μορφή σαμποτάζ.

Αν δεν δεσμεύεσαι με κάποιον που πραγματικά σου αρέσει, επειδή δεν έχει ακριβώς τα ίδια χόμπι και τους ίδιους στόχους ζωής με σένα, σκέψου καλά τι κρύβεται πίσω από αυτή τη στάση σου.

2. Κάνεις μεγάλους καβγάδες για μικρά πράγματα

Είναι φυσιολογικό να σε εκνευρίζει ο/η σύντροφός σου όταν κάνει ή δεν κάνει κάποια πράγματα, όπως για παράδειγμα ότι δεν πετάει ποτέ τα σκουπίδια ή ότι δεν στρώνει το κρεβάτι. Αλλά, αν αντί να το υπενθυμίσεις, προτιμάς να βάλεις τις φωνές χρησιμοποιώντας δυσανάλογους χαρακτηρισμούς, όπως «ανίκανος», «τεμπέλης» και «γαϊδούρι», τότε ίσως σαμποτάρεις τη σχέση.

Διότι στην πραγματικότητα υπονοείς ότι ο άλλος δεν την παίρνει σοβαρά, ενώ βασίζεσαι σε ασήμαντες αφορμές για να βγάλεις αυτό το συμπέρασμα. Είσαι στ' αλήθεια τόσο θυμωμένος/η για τα σκουπίδια, φταίει κάτι άλλο ή δημιουργείς «συγκρούσεις» για να δοκιμάσεις την αντοχή της σχέσης;

3. Απομακρύνεσαι όταν τα πράγματα σοβαρεύουν

Είναι γνωστό ότι οι σχέσεις περνάνε από διάφορα στάδια και ότι το πρώτο, όπου όλα κυλάνε τέλεια, διαρκεί λίγο. Έρχεται ο καιρός που πρέπει να προχωρήσετε σε πιο σοβαρές αποφάσεις, να συγκρουστείτε και να δοκιμάσετε τα συναισθήματά σας.

Αν έχεις την τάση να απομονώνεσαι όταν μια συζήτηση σοβαρεύει ή όταν σε διακατέχουν έντονα συναισθήματα μετά από έναν τσακωμό για παράδειγμα, τότε μάλλον δημιουργείς εμπόδια για να μην αφήσεις τη σχέση να εξελιχθεί.

Η ψυχολόγος και σύμβουλος σχέσεων, Χριστιάνα Γερμανού, τονίζει ότι η αληθινή σχέση αρχίζει να αναπτύσσεται όταν επιτρέπουμε στον αυθεντικό εαυτό μας να εκφραστεί, ενώ όλοι οι ειδικοί συμφωνούν πως ένα από τα πράγματα που κάνουν τα ευτυχισμένα ζευγάρια είναι να μιλάνε με ειλικρίνεια για οτιδήποτε σοβαρό τα απασχολεί.

4. Ζητάς συνεχώς επιβεβαίωση, ακόμη κι όταν όλα δείχνουν καλά

Το να ρωτάς τον/τη σύντροφό σου αν σε αγαπάει ή αν σε επιθυμεί, είναι τρυφερό και όμορφο. Το να το παρακάνεις, όμως, ζητώντας συνεχώς επιβεβαίωση, ρωτώντας κάτι όπως «είσαι σίγουρος/η;» ακόμη και μετά από μια όμορφη βραδιά μαζί, μπορεί να στείλει λάθος μηνύματα. Όπως για παράδειγμα ότι δεν εμπιστεύεσαι τον ίδια ή την ίδια ή ακόμη και τη σχέση.

Με την πάροδο του χρόνου μάλιστα, αυτή η συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει σε ένταση και δυσαρέσκεια. Αν η εκδήλωση των συναισθημάτων του άλλου ατόμου δεν σου είναι ποτέ αρκετή, δεν αποκλείεται να πάψει να προσπαθεί. Βάλε απλώς τον εαυτό σου στη θέση του/της και άλλαξε σε σένα αυτό που θα σε ενοχλούσε.

5. Επιδεικνύεις παθητική επιθετικότητα για να τον/την «τιμωρήσεις»

Είναι ευκολότερο να αναγνωρίσουμε την παθητική επιθετικότητα στους άλλους, αλλά τι γίνεται αν πρόκειται για τον ίδιο μας τον εαυτό; Κάνε τις παρακάτω ερωτήσεις στον εαυτό σου και απάντησε με ειλικρίνεια:

• Κατεβάζεις συχνά μούτρα, όταν σε δυσαρεστεί;
• Σταματάς να του/της μιλάς όταν έχεις θυμώσει;
• Αναβάλλεις να κάνεις πράγματα για να τον/την τιμωρήσεις;
• Γίνεσαι σαρκαστικός για να αποφύγεις μια ανοιχτή συζήτηση;

«Η παθητική επιθετικότητα είναι ο σκόπιμος και καμουφλαρισμένος τρόπος κάποιου να εκφράζει την οργή, τον θυμό ή τη δυσαρέσκειά του. Το στοιχείο της ασάφειας και της σκόπιμης έλλειψης αμεσότητας είναι που καθιστά την παθητική επιθετικότητα τόσο αποτελεσματική και δύσκολα αντιμετωπίσιμη», αναφέρει ο κλινικός ψυχολόγος Σάββας Σαλπιστής.

Αν περιμένεις ότι με αυτή τη συμπεριφορά ο άλλος θα τρέξει από πίσω σου προκειμένου να μάθει τι έκανε για να σε δυσαρεστήσει και να το αλλάξει, μάθε ότι θα έχεις το αντίθετο αποτέλεσμα, σε περίπτωση που ο/η σύντροφός σου είναι άνθρωπος συναισθηματικά υγιής.

Σαμποτάρεις τον εαυτό σου; Βοήθησέ τον!

Για να μπορέσεις να σπάσεις το μοτίβο αυτών των επαναλαμβανόμενων συμπεριφορών, χρειάζεται συνειδητοποίηση και αρκετή «κουβέντα» με τον εαυτό σου. Στη συνέχεια, προσπάθησε να ακολουθήσεις τις παρακάτω συμβουλές:

1. Βρες τι πυροδοτεί τη συμπεριφορά σου. Είναι κάτι που κάνει ο/η σύντροφός σου που σου θυμίζει μια αποτυχημένη σχέση στο παρελθόν; Ή είναι κάτι που προσπαθείς να κάνεις τελείως διαφορετικά εσύ για να μην καταλήξει η σχέση σε αποτυχία;
2. Αμφισβήτησε τις παλιές ιστορίες και αντικατάστησε τις πεποιθήσεις που έχουν προκύψει από αυτές με υγιείς δηλώσεις. Το παρελθόν δεν σε καθορίζει και επειδή ένα άτομο σε πρόδωσε, αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι άλλοι θα το κάνουν. Τόλμησε να είσαι πιο ευάλωτος/η στις σχέσεις σου και αυτό θα σε κάνει  λιγότερο φοβισμένο/η.
3. Να είσαι ειλικρινής με τον άνθρωπό σου, χρησιμοποιώντας πάντα το πρώτο ενικό πρόσωπο όταν μιλάς για τα συναισθήματά σου. Πες για παράδειγμα: «Μου αρέσεις πολύ, αλλά δυσκολεύομαι να ανοιχτώ επειδή είχα έναν άσχημο χωρισμό πέρυσι».
4. Εμπιστεύσου έναν θεραπευτή, αν διαπιστώσεις ότι όλα τα παραπάνω δεν λειτουργούν.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.