4 ΣΗΜΑΔΙΑ ΟΤΙ ΟΔΗΓΕΙΣΑΙ ΣΤΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΨΥΧΟΛΟΓΟ

Υπάρχουν τέσσερις χαρακτηριστικές συμπεριφορές, σύμφωνα με τον Dr. John Gottman, που προδίδουν σε έναν ψυχολόγο ότι ένα ζευγάρι οδηγείται στο διαζύγιο.

Μιλούσα πρόσφατα με φίλο δικηγόρο που χειρίζεται διαζύγια, ο οποίος μου έλεγε πως άπαξ και ένα ζευγάρι φτάσει σε εκείνον, δεν υπάρχει επιστροφή: 9 στις 10 φορές θα χωρίσει. Αναρωτήθηκα τότε αν αντίστοιχη είναι η άποψη ενός ψυχολόγου που ειδικεύεται στη συμβουλευτική σχέσεων. Μπορεί, άραγε, να προβλέψει πότε ένα ζευγάρι που απευθύνεται σε αυτόν είναι καταδικασμένο να οδηγηθεί στο διαζύγιο; Είναι κάτι που «φαίνεται» από την πρώτη συνεδρία; Αν ναι, ποια σημάδια το μαρτυρούν;

Ο διάσημος κλινικός ψυχολόγος και σύμβουλος γάμου Dr. John Gottman, έπειτα από πολυετή έρευνα, κατέληξε το 1992 σε ορισμένα σημεία που τον βοηθούν να προβλέπει ποια από τα ζευγάρια που συναντά θα καταλήξουν σε διαζύγιο, και μάλιστα με ακρίβεια της τάξης του 94%.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει στη μελέτη που διεξήγαγε σε συνεργασία με τη σύζυγό του, Dr. Julie Gottman, η οποία δημοσιεύτηκε το 1992 στην Journal of Family Psychology, τέσσερις είναι οι βασικές δυναμικές που συμβάλλουν στην επιτυχία ή την αποτυχία ενός γάμου, «Οι Τέσσερις Καβαλάρηδες της Αποκάλυψης», όπως τις αποκαλεί ο ίδιος, δανειζόμενος μια μεταφορά από την Καινή Διαθήκη που υποδηλώνει τους προάγγελους της Τελικής Κρίσης. Αν αυτές οι τέσσερις συμπεριφορές εμφανίζονται συστηματικά σε έναν γάμο, θεωρεί ότι μπορεί να προμηνύουν σοβαρά προβλήματα ή ακόμα και το τέλος του.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Τα σημάδια ότι ο γάμος σου οδεύει προς διαζύγιο

1. Κριτική

Είναι ένα πράγμα να κάνεις ένα απλό παράπονο ή να σχολιάσεις ένα συγκεκριμένο λάθος του συντρόφου σου, και είναι άλλο να ασκείς ευθεία επίθεση στον χαρακτήρα του, γενικεύοντας μάλιστα με τρόπο σαρωτικό. Αυτή η συμπεριφορά είναι καταστροφική, γιατί αντί να επικεντρώνεσαι στο πραγματικό πρόβλημα, στρέφεσαι εναντίον του άλλου, εναντίον του χαρακτήρα και όχι της πράξης του.

Για παράδειγμα, στέλνεις διαφορετικό μήνυμα όταν πεις «ανησύχησα πολύ χθες που δεν με ειδοποίησες να μου πεις ότι θα αργήσεις να γυρίσεις από τη βόλτα με τους φίλους σου», από το να πεις «με γράφεις και δεν με ενημερώνεις ποτέ για το τι θα κάνεις, χωρίς να νοιάζεσαι πώς νιώθω. Εγώ δεν θα έκανε ποτέ κάτι τόσο εγωιστικό». Μια τέτοια φράση δεν εκφράζει δυσαρέσκεια για μια συμπεριφορά, αλλά προσάπτει κατηγορίες που κάνουν τον άλλο να νιώθει απόρριψη, πόνο και θυμό. Αυτό αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε χειρότερα προβλήματα.

2. Αμυντικότητα

Η αμυντικότητα είναι η διαρκής πρόθεση του αλλού να αυτοπροστατεύεται παίρνοντας τη θέση του θύματος, αναζητώντας δικαιολογίες και υπονοώντας ότι πάντα αδικείται. Είναι όταν στο «γιατί δεν με ειδοποίησες;» του συντρόφου σου, εσύ απαντάς: «Έχω τόσο καιρό να δω τους φίλους μου και ξέρεις πόσο ανυπομονούσα γι’ αυτό! Δεν έχω δικαίωμα να βγω ένα βράδυ και να διασκεδάσω;» Με τον τρόπο αυτό μετατοπίζεις την ευθύνη από την πράξη σου στην άδικη, όπως την κρίνεις, κατηγορία του συντρόφου σου.

Μια ακόμα μορφή αμυντικότητας είναι όταν, θεωρώντας ότι δίκαια αγανακτείς, απαντάς στην κριτική του άλλου με κριτική. Για παράδειγμα, ο σύντροφός σου γκρινιάζει για κάτι που είχες υποσχεθεί να κάνεις αλλά ξέχασες, κι εσύ απαντάς: «Είχα δύσκολη μέρα! Γιατί δεν το έκανες μόνος σου;»

Φυσικά, τέτοιες συμπεριφορές επιδεικνύουμε όλοι από καιρού εις καιρόν, ωστόσο αν γίνονται συστηματικά φαίνεται ότι αποφεύγουμε να αναλάβουμε την ευθύνη των πραγματικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η σχέση μας. Σε μία υγιή σχέση, οι σύντροφοι δεν δυσκολεύονται να παραδεχτούν τα λάθη τους, γιατί ξέρουν ότι δεν έχουν κάτι να φοβηθούν.

3. Απαξίωση: Ο πιο έγκυρος προγνωστικός παράγοντας διαζυγίου

Πρόκειται μάλλον για το πιο μοχθηρό σημάδι ότι ένας γάμος θα οδηγηθεί στο διαζύγιο, γιατί περιλαμβάνει δηλώσεις αγανάκτησης που υποδηλώνουν ότι ο ένας δικαιούται να μιλά από θέση εξουσίας έναντι του άλλου. Η απαξίωση είναι το αποτέλεσμα βαθιάς αγανάκτησης ή θυμού, και μπορεί να εκδηλωθεί με:

• Σαρκασμό και ειρωνεία
• Προσβολές
• Βρισιές
• Ασεβείς εκφράσεις και χειρονομίες

Σύμφωνα με τον Gottman, η απαξίωση είναι ο πιο έγκυρος προγνωστικός παράγοντας διαζυγίου, καθώς η διαρκής παρουσία της κάνει την επίλυση προβλημάτων σχεδόν αδύνατη. Πώς να θέλει να παραμείνει κανείς σε ένα γάμο, όταν ο άλλος τον κάνει διαρκώς να νιώθει κατώτερος;

4. Απομάκρυνση

Όταν κάποιος σύντροφος αποφεύγει την αλληλεπίδραση με τον άλλο και αποσύρεται από την κοινή τους ζωή, η στάση του οδηγεί σε απομάκρυνση που μπορεί να οδηγήσει στον χωρισμό. Συνήθως κάποιος λειτουργεί ως εξής όταν πέφτει θύμα απαξίωσης: έχει θυμώσει, πληγωθεί και κουραστεί τόσο από τη συμπεριφορά του άλλου, που επιλέγει να «κατεβάζει ρολά» και να μη δίνει πλέον καμία σημασία:

• Δεν τον κοιτάζει
• Δεν του απαντά
• Αποφεύγει συζητήσεις
• Δείχνει απασχολημένος με άλλα θέματα

Πρόκειται, όμως, για έναν μηχανισμό που άπαξ και ξεκινήσει δύσκολα σταματά, ενώ δεν είναι καθόλου παραγωγικός ή ωφέλιμος για τη σχέση, αφού δεν οδηγεί σε καμία πρόοδο. Αντίθετα, κάνει τον άλλο να νιώθει ότι μιλά σε τοίχο και να νιώθει ακόμα πιο απαξιωτικά.