ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Η δερματολόγος Βάλια Μουσάτου μας βοηθάει να χαρτογραφήσουμε τη φύση και τους παράγοντες εμφάνισης του καρκίνου του δέρματος, ενός από τους συχνότερους και πιο επικίνδυνους τύπους καρκίνου παγκοσμίως.

Εκτίθεσαι στον ήλιο τις πιο επικίνδυνες ώρες και μάλιστα χωρίς αντηλιακό; Καιγόσουν συχνά στην παιδική ηλικία και θυμάσαι τη μαμά σου να σε πασαλείβει με παγωμένο γιαούρτι για να δροσίσει τα φλογισμένα σημεία και να ανακουφίσει τις πληγές; Παρατηρείς νέες ελιές στο δέρμα ή ξαφνική αλλαγή στις υπάρχουσες; Έχεις ιστορικό καρκίνου του δέρματος στην οικογένεια; Όλα αυτά πρέπει να σου χτυπήσουν καμπανάκι, γιατί προδιαθέτουν για την εμφάνιση καρκίνου του δέρματος.

Τα ποσοστά του συγκεκριμένου τύπου καρκίνου αυξάνονται συνεχώς σε όλο τον κόσμο. Οι στατιστικές λένε ότι κάθε δεκατέσσερα λεπτά ένας άνθρωπος στον κόσμο διαγιγνώσκεται με καρκίνο του δέρματος. Τι πρέπει να κάνεις γι’ αυτό; Τακτικό έλεγχο στις ελιές, πολύ συνετή και περιορισμένη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου και σωστή εφαρμογή του αντηλιακού χειμώνα-καλοκαίρι! Η πρόληψη του καρκίνου του δέρματος είναι στο χέρι σου σε μεγάλο βαθμό.

– Τι είναι ο καρκίνος του δέρματος;

Είναι ο ανεξέλεγκτος πολλαπλασιασμός δερματικών κυττάρων, που ανάλογα με το είδος τους (μελανινοκύτταρα, επιθηλιακά κύτταρα κ.λπ.) οδηγούν σε διαφορετικό είδος καρκίνου του δέρματος. Ο καρκίνος του δέρματος είναι ένας από τους πιο συχνούς και επικίνδυνους τύπους καρκίνου, καθώς το δέρμα καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του σώματος. Τα περιστατικά αυξάνονται δραματικά κάθε χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στην Ελλάδα.

– Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες μορφές καρκίνου του δέρματος;

Υπάρχουν πολλές μορφές. Οι πιο συνηθισμένες είναι το βασικοκυτταρικό επιθηλίωμα, το ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα και το μελάνωμα, που θεωρείται η πιο σοβαρή, επιθετική και δυνητικά θανατηφόρα μορφή.

iStock

– Με τι μοιάζει το μελάνωμα; Πότε να αρχίσουμε να ανησυχούμε;

Υπάρχουν πολλά είδη μελανώματος. Μπορεί να εμφανιστεί ως νέα ελιά όσο μεγαλώνουμε, είτε ως αλλαγή στο σχήμα, στο χρώμα και στο μέγεθος υπάρχουσας ελιάς. Επίσης, ο κνησμός και η αυτόματη αιμορραγία που δεν προέρχεται από τραυματισμό σε υπάρχουσα ελιά είναι σημάδια ανησυχητικά, που πρέπει να αξιολογηθούν από τον δερματολόγο.

– Κινδυνεύουν όλοι οι άνθρωποι το ίδιο από καρκίνο του δέρματος;

Υπάρχουν παράγοντες αυξημένου κινδύνου για μελάνωμα. Τέτοιοι είναι το οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό μελανώματος, η ύπαρξη πολλών άτυπων ελιών, η εμφάνιση ηλιακών εγκαυμάτων σε παιδική ηλικία, η αυξημένη έκθεση στον ήλιο ή σε τεχνητές πηγές φωτός όπως το solarium. Επίσης, άτομα με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα, ξανθά μαλλιά και μπλε, πράσινα ή γκρι μάτια ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Από το βασικοκυττατικό και ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα κινδυνεύουν περισσότερο τα άτομα που είναι εκτεθειμένα στον ήλιο όλον τον χρόνο σε εξωτερικούς χώρους λόγω της εργασίας τους ή της αθλητικής τους δραστηριότητας, όπως οι αγρότες, οι ψαράδες, οι ιστιοπλόοι και οι ποδηλάτες.

Να σημειώσουμε, τέλος, ότι το μελάνωμα απαντάται περισσότερο σε άτομα όπως οι παραθεριστές, που έχουν διαλείπουσα έντονη έκθεση στον ήλιο.

– Είναι κληρονομικό το μελάνωμα;

Κάποιες μορφές μελανώματος έχουν κληρονομική αιτιολογία και για αυτόν τον λόγο θεωρούμε παράγοντα κινδύνου το οικογενειακό ιστορικό.

iStock

– Από ποια ηλικία πρέπει να τσεκάρουμε τις ελιές μας;

Το μελάνωμα είναι πολύ σπάνιο στα παιδιά. Επιπλέον, οι ελιές αυξάνουν με την ανάπτυξη των παιδιών και θεωρείται φυσιολογικό να μεγαλώνουν όσο μεγαλώνει το παιδί. Αν ωστόσο υπάρχει δυσανάλογη αύξηση κάποιας ελιάς, πρέπει να αναζητήσουμε δερματολογική συμβουλή, ειδικά αν συντρέχουν παράγοντες κινδύνου.

– Τι μπορούμε να κάνουμε για την πρόληψη;

Το βασικό μέτρο πρόληψης είναι η αποφυγή άσκοπης και υπερβολικής έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία από τον ήλιο και το solarium. Τα μέτρα είναι γνωστά και τα επαναλαμβάνουμε όσο συχνά μπορούμε: η αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο τις ώρες έντονης ηλιοφάνειας καθώς και η χρήση αντηλιακής κρέμας πολύ υψηλής προστασίας SPF 50 σε άφθονη ποσότητα με συχνή επάλειψη και επανάληψη μέσα στη μέρα. Το καπέλο, τα γυαλιά και ο ρουχισμός όταν κάνουμε σπορ μάς προστατεύουν έως έναν βαθμό.

Επιπλέον είναι απαραίτητος ο τακτικός έλεγχος των σπίλων από δερματολόγο, σε συχνότητα που εξαρτάται από τον παράγοντα κινδύνου. Για παράδειγμα, αν έχουμε κληρονομικό ιστορικό, πρέπει να επαναλαμβάνουμε την εξέταση ανά 3-6 μήνες, ενώ για προληπτικούς λόγους αρκεί μια φορά τον χρόνο. Επίσης, η χαρτογράφηση των σπίλων είναι πολύ σημαντικό εργαλείο, γιατί μας βοηθάει να παρακολουθούμε την εξέλιξη τους σε τακτά χρονικά διαστήματα. Τέλος, επιβάλλεται να επαναλαμβάνουμε μια αυτοεξέταση του δέρματος.

– Πώς μπορούμε να εκπαιδεύσουμε και να προστατεύσουμε τα παιδιά μας;

Η αποφυγή ή ο περιορισμός της άσκοπης έκθεσης στον ήλιο και η επιμελής χρήση μέτρων προστασίας είναι το ζητούμενο από πολύ νεαρή ηλικία. Οι γονείς πρώτοι πρέπει να δίνουν το καλό παράδειγμα! Αυτό σημαίνει να αποφεύγουν οι ίδιοι τον ήλιο ειδικά τις ακατάλληλες ώρες και φυσικά να προστατεύονται από τις βλαβερές συνέπειές του με τα μέτρα που αναφέραμε πιο πάνω.