ΞΕΡΕΙΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η «ΓΑΛΑΖΙΑ ΣΗΜΑΙΑ» ΣΕ ΜΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑ;

Ακούμε διαρκώς για θάλασσες και ακτές βραβευμένες με «Γαλάζια Σημαία». Ξέρουμε, όμως, τι δηλώνει το σήμα αυτό και γιατί είναι σημαντικό τόσο για εμάς όσο και ευρύτερα για τον τουρισμό στη χώρα μας;

Σαν την Ελλάδα δεν έχει. Όχι να το παινευτούμε, αλλά οι παραλίες και τα νερά μας είναι από τα ωραιότερα. Υπάρχει, δε, κάτι για όλα τα γούστα. Πριν λίγο καιρό, η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης ανακοίνωσε τις βραβεύσεις ακτών, μαρίνων και τουριστικών σκαφών του Διεθνούς Προγράμματος «Γαλάζια Σημαία» στη χώρα μας.

Τα νούμερα είναι εντυπωσιακά. Με 581 βραβευμένες ακτές, η Ελλάδα κατέχει την 2η θέση παγκοσμίως ανάμεσα σε 53 χώρες. Στο σύνολο των χωρών αυτών, η χώρα μας κατέχει το 14% των βραβευμένων ακτών. Πρώτος στην Ελλάδα αναδείχθηκε ο νομός Χαλκιδικής (μάλλον έπρεπε να ξεκινήσω το κείμενο με το «σαν τη Χαλκιδική δεν έχει»), με 87 σημαίες.

Τι είναι η «Γαλάζια Σημαία»;

Πρόκειται για το πλέον αναγνωρίσιμο και διαδεδομένο οικολογικό σήμα ποιότητας για ακτές, μαρίνες και σκάφη αειφόρου τουρισμού, το οποίο απονέμεται από το 1987. Ιδρυτής και Διεθνής Συντονιστής του Προγράμματος είναι το Ίδρυμα για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Foundation for Environmental Education - FEE) και στην Ελλάδα εκπροσωπείται από την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ).

Πόσο αυστηρά είναι τα κριτήρια επιλογής;

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη βράβευση μιας ακτής με «Γαλάζια Σημαία» είναι η ποιότητα των υδάτων της, που επιβεβαιώνεται με δειγματοληπτικούς ελέγχους και πρέπει να είναι «εξαιρετική». Καμία άλλη διαβάθμιση της ποιότητας, ακόμα και «καλή», δεν είναι αποδεκτή. Επίσης, η βράβευση έχει διάρκεια ενός έτους.

Πέρα από την ποιότητα των νερών, πρέπει να πληρούνται πολλά ακόμη κριτήρια, που σχετίζονται με:

• την καθαριότητα της θάλασσας και της ακτής (π.χ. επαρκείς κάδοι απορριμμάτων που αδειάζονται τακτικά),
• την οργάνωση της ακτής (π.χ. επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής με ελεγχόμενο σύστημα αποχέτευσης),
• την ασφάλεια των επισκεπτών (π.χ. προσβασιμότητα και παροχή υπηρεσιών για άτομα με αναπηρία),
• την προστασία της φύσης και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση (π.χ. υλοποίηση δράσεων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τους επισκέπτες).

iStock

Γιατί είναι σημαντική η διάκριση αυτή;

Την απάντηση δίνει ο επί χρόνια πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΕΠΦ και από το 2021 Αντιπρόεδρος του διεθνούς Ιδρύματος για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Νίκος Πέτρου:

«Ο τουρισμός είναι μία από τις σημαντικότερες πηγές εσόδων και απασχόλησης και ένας από τους πιο γρήγορα αναπτυσσόμενους κλάδους παγκοσμίως. Προσφέρει περίπου το 10% του παγκόσμιου και του ευρωπαϊκού ακαθάριστου προϊόντος και καλύπτει το 10% των θέσεων εργασίας. Στην Ελλάδα, τα μεγέθη είναι ακόμη μεγαλύτερα. Σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΤΕ, το 2019, προ πανδημίας, καταγράφηκαν περίπου 34 εκατομμύρια αφίξεις και η άμεση συνεισφορά του κλάδου ήταν 23,4 δισ. ευρώ, δηλαδή 12,5 % του ΑΕΠ. Αν συνυπολογιστεί και η έμμεση συνεισφορά, η συμμετοχή έφτανε το 30% (51-62 δισ. ευρώ).

»Ο τουρισμός είναι ένας κλάδος στον οποίο εμπλέκεται μεγάλος αριθμός ενδιαφερομένων μερών, ενίοτε με αντικρουόμενα συμφέροντα, και χρειάζεται σημαντικούς πόρους. Ευθύνεται για το 8% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Εκτός από το ανθρακικό αποτύπωμα, σε τοπικό επίπεδο η τουριστική ανάπτυξη αυξάνει τις πιέσεις και μπορεί να οδηγήσει σε διάβρωση εδαφών, εξάντληση πόρων, ρύπανση υδάτων, υπέρμετρο όγκο απορριμμάτων και υποβάθμιση ή/και απώλεια ευαίσθητων οικοσυστημάτων και ειδών. Η ανάπτυξη χωρίς μέτρο και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό έχει σημαντικές επιπτώσεις και στα σχήματα κατανάλωσης και τις κοινωνικές δομές.

»Από την άλλη, με καλή στρατηγική και διαχείριση, ο τουρισμός μπορεί να προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες και να γίνει κινητήρια δύναμη για την κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική, περιβαλλοντική και πολιτική ανάπτυξη ενός προορισμού. Μπορεί να συμβάλλει θετικά στην προστασία του περιβάλλοντος και τη διατήρηση της φύσης, π.χ. μέσω της παροχής εναλλακτικού εισοδήματος και οικονομικών κινήτρων στις τοπικές κοινωνίες αλλά και της δημιουργίας εσόδων που κατευθύνονται άμεσα στην διαχείριση και προστασία των περιοχών.

iStock

»Σημαντικό ρόλο για την αποδοχή και εφαρμογή βιώσιμων πρακτικών παίζουν τα προγράμματα αξιολόγησης και πιστοποίησης ή επιβράβευσης με κάποιο οικολογικό σήμα ποιότητας, όπως η “Γαλάζια Σημαία” και το “Green Key” για τουριστικά καταλύματα.

»Με τη συμμετοχή σε αυτά, κάθε βραβευμένο σημείο αποδέχεται ένα πλαίσιο συντονισμού, με αυστηρά κριτήρια και μηχανισμούς ελέγχου, που οδηγεί στην εδραίωση του αειφόρου τρόπου λειτουργίας. Κεντρικό στοιχείο των προγραμμάτων είναι και η εκπαίδευση, καθώς στα κριτήρια περιλαμβάνονται δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για επισκέπτες, εργαζόμενους, συνεργάτες και τοπική κοινωνία, με στόχο την αλλαγή προτύπων και συμπεριφορών.

»Η συμμετοχή στα προγράμματα και η βράβευση με τη “Γαλάζια Σημαία” και το “Green Key”, εκτός από τα περιβαλλοντικά οφέλη προσφέρει και ένα εξαιρετικό εργαλείο προβολής και marketing, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο επιχείρησης. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς τα χαρακτηριστικά των ταξιδιωτών μεταβάλλονται και ολοένα περισσότεροι επιλέγουν προορισμούς και καταλύματα με βάση κριτήρια βιωσιμότητας».