ΤΟ PANTRY PORN ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΕΟ TREND ΣΤΟ TIKTOK ΚΑΙ ΕΧΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΣΟΥ

Οι τάσεις που αναδεικνύονται στα social media μετατρέπουν τις προμήθειες τροφίμων και το πώς τις αποθηκεύουμε στην κουζίνα μας σε status symbol. Σαν να λέμε, δείξε μου το pantry σου να σου πω ποιος είσαι.

Δεν ξέρω για εσένα, αλλά εγώ έχω στα ντουλάπια της κουζίνας πράγματα που δεν θυμάμαι πως υπάρχουν. Πρόσφατα βρήκα μισογεμάτο πακέτο με αλεύρι και ακόμα δεν έχω καταφέρει να θυμηθώ τι έκανα την ποσότητα που λείπει. Εν πάση περιπτώσει, γενικά προσπαθώ να βάζω μια τάξη για να ξέρω και τι έχω (στο ευρύτερο πλαίσιο του να γνωρίζω τι μου γίνεται), αλλά δεν το ’χω κι άγχος. Όπως δεν έχω άγχος να φτιάξω pantry. Μάλλον γιατί δεν λατρεύω να μαγειρεύω. Οπότε τι να το κάνω; Να το βλέπω;

Ωστόσο, έμαθα ότι υπάρχουν πάρα πολλοί στον πλανήτη που κάνουν ακριβώς αυτό: φτιάχνουν τέλεια pantries για να τα ποστάρουν στα social media, στο πλαίσιο ενός νέου trend που αποκαλείται pantry porn.

Βασικά, τι είναι pantry;

Το pantry σημαίνει τροφοθήκη. Προέρχεται από τη λατινική λέξη για το ψωμί: panis. Βλέπεις, τα παλιά τα χρόνια το ψωμί έμπαινε σε έναν «κρυφό» χώρο στην αποθήκευση τροφίμων, που είχε καθαρά λειτουργική σημασία.

Στα τέλη του 1800 προέκυψε το «ντουλάπι του μπάτλερ», ως μια αρχιτεκτονική τάση της υψηλής κοινωνίας. Ήταν ένας μικρός χώρος μεταξύ της κουζίνας και της τραπεζαρίας, όπου «κρυβόταν» το φαγητό και οι άνθρωποι που το ετοίμαζαν.

Ένα αιώνα αργότερα, pantries κατασκευάζονταν και σε σπίτια της μεσαίας τάξης και έγιναν προσφιλή στο κοινό από το ’50 και μετά. Τότε έπαψαν να είναι κρυμμένες και οι κουζίνες.

Η αλλαγή στη σχεδίαση οδήγησε σε πολλά από όσα έχουμε σήμερα, σε pantries που εκτείνονται από το πάτωμα έως το ταβάνι, που «πιάνουν» όλον τον τοίχο ή που είναι μικρά δωμάτια.

Όλα έχουν να κάνουν με την ψηφιακή καταναλωτική κουλτούρα

Η καταναλωτική κουλτούρα ορίζεται ευρέως ως «μια κουλτούρα όπου η κοινωνική θέση, οι αξίες και οι δραστηριότητες επικεντρώνονται στην αγορά και κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών. Με άλλα λόγια, στην καταναλωτική κουλτούρα, ένα μεγάλο μέρος όσων κάνουμε, όσων εκτιμάμε και το πώς αυτά μας ορίζουν περιστρέφεται γύρω από την αγορά και την κατανάλωση πραγμάτων».

Η ψηφιακή καταναλωτική κουλτούρα βάζει στη μέση τη διαδικτυακή μας «ύπαρξη». Για την ακρίβεια «συγκροτείται μέσα από τις επαναληπτικές και αμοιβαίες αλληλεπιδράσεις μεταξύ του διαδικτυακού και του offline κόσμου, μέσω ατομικών, κοινωνικών και επιχειρηματικών συμπεριφορών και πρακτικών», κατά το Brunel University London.

Mε αυτήν μπορούν να ασχοληθούν –επισταμένως– όσοι σπουδάζουν μάρκετινγκ. Για παράδειγμα, η Jenna Drenten, επίκουρη καθηγήτρια στο Loyola University Chicago, η οποία έγραψε στο Conversation πως «στη σημερινή κουλτούρα του καταναλωτή το “υπάρχει μια θέση για όλα και τα πάντα είναι στη θέση τους” δεν είναι απλώς mantra, αλλά έχει εξελιχθεί σε μια μεγάλη επιχείρηση. Κάτι που γίνεται πιο εμφανές από οπουδήποτε αλλού, στο ντουλάπι της κουζίνας μας.

»Ως κάποια που μελετά την ψηφιακή καταναλωτική κουλτούρα, παρατήρησα μια άνοδο στα εντυπωσιακά, στιλιζαρισμένα και πλήρως εξοπλισμένα ντουλάπια στο TikTok και στο Instagram. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί ένα είδος περιεχομένου που ονόμασα ως pantry porn».

Έτσι, θέλησε να μελετήσει δυο παραμέτρους:

1. Πώς τα τέλεια οργανωμένα ντουλάπια έγιναν πανταχού παρόντα στην ψηφιακή εποχή;
2. Tι λέει αυτό το γεγονός ως προς τις προσδοκίες μας να είμαστε καλοί νοικοκύρηδες;

Οι celebrities και το pantry porn

Οι celebrities ήταν αυτοί που έκαναν τα pantries σύγχρονα status symbols. Όπως γράφει η Drenten, «στην ψηφιακή εποχή, οι παράγοντες επιρροής των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει αυτοί που ξεκινούν μια τάση, μεταφράζοντας σύμβολα της κουλτούρας των διασημοτήτων σε προσβάσιμους δείκτες θέσης για τους υπόλοιπους από εμάς. Τα σχολαστικά τακτοποιημένα ντουλάπια “χτυπούν” στις ευαισθησίες της μεσαίας τάξης. Μπορεί να μην έχετε μια ντιζαϊνάτη κουζίνα, πάντα όμως μπορείτε να κάνετε πιο όμορφη τη χύμα αποθήκευση τροφίμων».

Η τελική ευθεία για το pantry porn προέκυψε τη δεκαετία του 2010, όταν εμφανίστηκε στα social media το food porn. Έκτοτε, οι περισσότεροι πρώτα φωτογραφίζουμε το πιάτο που έχουμε μπροστά μας –αφού πρώτα κάνουμε εστιατορικό στήσιμο– και μετά τρώμε.

«Η αμφιλεγόμενη εμμονή των καταναλωτών με τη φωτογραφία των φαγητών είχε ως αποτέλεσμα ορισμένα εστιατόρια να απαγορεύσουν τις λήψεις. Άλλες επιχειρήσεις δημιούργησαν ειδικές γωνιές ή και ολόκληρους χώρους για selfies.

»Η νέα τεχνολογία δεν εφηύρε το food porn. Αλλά έπαιξε καταλυτικό ρόλο σε αυτό. Οι καταναλωτές που έχουν ένα τηλέφωνο με κάμερα ως προέκταση του χεριού τους, μπορούν να κάνουν φετίχ τα γεύματα τους, για την ηδονοβλεψική ευχαρίστηση των φίλων (εντός και εκτός εισαγωγικών) και των followers τους. Αυτή η δυναμική παρακολούθησης και του να μας παρακολουθούν, είναι χαρακτηριστική της σύγχρονης ψηφιακής καταναλωτικής κουλτούρας, όπου μη σεξουαλικά πράγματα συνδέονται γλωσσικά με το πορνό».

Είναι χαρακτηριστικά τα food porn, travel porn, book porn και real estate porn.

 

«Η σύζευξη του περιεχομένου των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με τη λέξη “πορνό” λειτουργεί ως συντομογραφία για την επιθυμία, την ικανοποίηση και το επίμονο κοίταγμα».

Έτσι, το pantry porn γίνεται συνδυασμός ψυχαγωγίας, περιεχομένου, τρόπου ζωής και ASMR, δηλαδή μια μορφή περιεχομένου που έχει ως στόχο να χαλαρώνει τους θεατές.

«Οι influencers κινηματογραφούν τους εαυτούς τους να ψωνίζουν τρόφιμα, να ετοιμάζουν το φαγητό τους, να γεμίζουν τα μισοάδεια δοχεία και να οργανώνουν τα ντουλάπια τους. Δεν ξεχνούν τα hashtags του τύπου #pantryrestock, #pantryASMR και #pantrygoals.

»Μεγάλο μέρος αυτού του pantry porn εκτελείται σε φόντο ρυθμικών ήχων, που είναι εμπνευσμένοι από το ASMR και προκύπτουν από το χτύπημα γυαλιού, το σκίσιμο σακούλας, τις γουλιές και ό,τι άλλο αφορά τον ανεφοδιασμό των ντουλαπιών, του ψυγείου ή των δοχείων. Έτσι ικανοποιούν τα κέντρα ευχαρίστησης των θεατών».

Όπως και το food porn, έτσι και το pantry porn ευδοκιμεί στη διαμόρφωση της καθημερινής ζωής με υπερβολικούς τρόπους.

«Εκεί όμως, που το food porn προκαλεί την επιθυμία για λαίμαργη απόλαυση, τo pantry porn εισχωρεί σε μια διαφορετική πολιτιστική επιθυμία: την τακτική διάταξη της αφθονίας».

To pantry εξελίσσεται σε νέο status symbol

Όσα συμβαίνουν –σε κρίσεις– εδώ και πολλά χρόνια, έχουν βοηθήσει τους ανθρώπους να θυμηθούν ποια είναι τα ουσιαστικά αυτής της ζωής. Έτσι, αποφεύγουν τις υπερβολές που δημιουργούν και επιπλέον άγχη. Η Jenna Drenten το αναλύει ως εξής:

Αν το pantry porn είναι κάποια ένδειξη, ο νέος μινιμαλισμός εξελίσσει το less is more σε more is more, αρκεί αυτό το περισσότερο να μην είναι ακατάστατο. Οι καταναλωτές δεν χρειάζονται λιγότερα, χρειάζονται περισσότερα: περισσότερα δοχεία, περισσότερες ετικέτες, περισσότερο χώρο αποθήκευσης.

Η αποθήκευση μπαχαρικών σε πανομοιότυπα γυάλινα βάζα και ο χρωματικός συντονισμός δεκάδων δοχείων μπορεί να φαίνονται ασήμαντα, ωστόσο η τακτοποίηση συγχέεται με το status. Η δε ακαταστασία είναι γεμάτη με υποθέσεις για την προσωπική ευθύνη και την αξιοπρέπεια.

Η καθαριότητα έχει χρησιμοποιηθεί ιστορικά ως φύλακας του πολιτιστικού μηχανισμού, για την ενίσχυση των διακρίσεων του status που βασίζονται σε αόριστη κατανόηση της “ευγενείας”: ωραίοι άνθρωποι, με ωραίες αυλές, σε ωραία σπίτια, που δημιουργούν ωραίες γειτονιές.

Αυτό που κρύβεται κάτω από την επιφάνεια αυτής της στάσης κατά της ακαταστασίας και της ευγένειας είναι μια ιστορία ταξικών, ρατσιστικών και σεξιστικών κοινωνικών δομών. Στην έρευνά μου, οι influencers που παράγουν pantry porn είναι κυρίως λευκές γυναίκες που αποδεικνύουν ότι με το να διατηρείς ένα “ωραίο” σπίτι, δημιουργείς ένα νέο σύμβολο κύρους: το τέλεια οργανωμένο, πλήρως εφοδιασμένο pantry.

Ίσως δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το pantry porn βρήκε το χώρο του εν μέσω της έξαρσης της πανδημίας, όταν οι ελλείψεις στην αλυσίδα εφοδιασμού αυξήθηκαν. Το να κάνουμε στοκ έγινε σύμβολο ανθεκτικότητας για όσους είχαν τα χρήματα και τον χώρο να το κάνουν. Αυτή η γοητεία της στρατηγικής αποθήκευσης είναι εμφανής σε άλλες υποκουλτούρες συλλεκτών, όπως αυτοί που ζουν για να μαζεύουν εκπτωτικά κουπόνια και όσους προετοιμάζονται για την καταστροφή του κόσμου.

Η δουλειά που χρειάζεται για την ανανέωση, το ξαναγέμισμα και το καθάρισμα της κουζίνας είναι ένα κεντρικό στοιχείο για την παραγωγή του καθημερινού pantry porn.

Στην έρευνά μου ανακάλυψα ότι αυτή η δουλειά συχνά πέφτει στις γυναίκες του νοικοκυριού. Μια μαμά ενημέρωσε στο TikTok πως κάνει “απεργία σνακ”, δηλώνοντας ότι δεν θα ξαναγεμίσει το pantry μέχρι τα παιδιά και ο σύζυγός της να φάνε ό,τι υπάρχει ήδη μέσα σε αυτό. […] Το διαδικτυακό pantry porn θέτει τα φιλόδοξα πρότυπα για να γίνεις ιδανική μαμά, ιδανική σύζυγος και ιδανική γυναίκα. Αυτό προέκυψε από μια “στροφή” προς μια εντατική μητρική ιδεολογία, που εξισώνει το να είσαι καλή μαμά με χρονοβόρα και εντατική εργασία και οικονομικά δαπανηρή φροντίδα.

Τα καλάθια και οι κάδοι εξυπηρετούν έναν λειτουργικό σκοπό: να δείτε τι χρειάζεστε, όταν το χρειάζεστε. Η κοινωνική πίεση για την επιμέλεια ενός τέλειου pantry μπορεί να κάνει κάποιες γυναίκες να αφιερώνουν περισσότερες –από τις ήδη πολλές– ώρες στην τακτοποίηση του σπιτιού. Δεν μπορούν απλώς να χώσουν κουτιά με σνακ που αγοράζονται από το κατάστημα σε ένα ντουλάπι. Είναι υποχρεωμένες να τα τοποθετούν τακτοποιημένα σε ένα πλήρως εφοδιασμένο pantry που ανταγωνίζεται τα καταστήματα.

Το pantry porn, ως σύμβολο κύρους, πατάει πάνω στην υπόσχεση να διευκολύνει την καθημερινή οικιακή εργασία. Δεδομένου όμως ότι οι γυναίκες είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για τη διατήρηση του τέλεια οργανωμένου pantry, είναι σημαντικό να αναρωτηθούμε: Για ποιον είναι πιο εύκολο;