ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΓΙΑ ΝΑ ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ

Η εμπιστοσύνη καλλιεργείται. Δεν αρκεί μία βαρύγδουπη ανακοίνωση, αλλά μια κατανοητή και αξιόπιστη ενημέρωση. Τι πρέπει να γίνει ώστε γιατροί και δημοσιογράφοι να ενημερώνουν σωστά το κοινό για τα ιατρικά ζητήματα;

Το θέμα της εμπιστοσύνης στην ιατρική κοινότητα είναι μεγάλο και μόνο πρόσφατα με την πανδημία της Covid-19 έγινε αντιληπτή η έκταση του φαινομένου. Οι λόγοι δεν είναι λίγοι.

Άλλοτε έχουν να κάνουν με τους ίδιους τους γιατρούς που κάνουν κι αυτοί ανθρώπινα λάθη, άλλοτε με την ανασφάλεια των πολιτών, άλλοτε με κακές πολιτικές υγείας κι άλλοτε με την ίδια τη φύση της επιστήμης που διαρκώς εξελίσσεται, καθιστώντας τα δεδομένα ευμετάβλητα.

Οι έρευνες και η φύση της επιστήμης

Ένα απλό παράδειγμα είναι τα όσα μαθαίνουμε κατά καιρούς από τις έρευνες. Τη μία σου λένε ότι ο καφές κάνει καλό, την άλλη όχι – τυχαίο παράδειγμα. Και ενώ είναι ευρέως αποδεκτό ότι τα λαχανικά κάνουν καλό στην υγεία, υπάρχουν και έρευνες που ενημερώνουν ότι τελικά δεν είναι και τόσο ευεργετικά. Τι να πιστέψεις;

iStock

Ας θυμηθούμε την πρόσφατη πανδημία και την πληροφόρηση για τις μάσκες. Στην αρχή –τότε που δεν υπήρχε απόθεμα– δεν θεωρούνταν καν προστατευτικές, αλλά στη συνέχεια κρίθηκαν τόσο απαραίτητες που επιβλήθηκαν ακόμη και σε ανοιχτούς χώρους. Αλλά και το εμβόλιο, το πρώτο διάστημα παρουσιάστηκε σαν το μαγικό φίλτρο που θα μας κρατούσε αλώβητους...

Η εμπιστοσύνη είναι (και) θέμα επικοινωνίας

Ορισμένες φορές είναι και ο τρόπος που εκφράζονται οι γιατροί. Τόσο εξειδικευμένος, συχνά ακατανόητος. Θα μπορούσε εδώ να παίξει ρόλο ένας καλός δημοσιογράφος υγείας που θα έκανε πιο εύπεπτες τις ανακοινώσεις των γιατρών; Τι ρόλο παίζει η σωστή ενημέρωση, ώστε να μπορούμε να εμπιστευόμαστε την ιατρική κοινότητα;

«Πολύ μεγάλο», απαντάει η Emma Ross, Senior Research Fellow στο Πρόγραμμα Παγκόσμιας Υγείας του Chatham House, η οποία ηγείται του χαρτοφυλακίου ασφαλείας της υγείας του Ινστιτούτου. Η έρευνα της Ross έχει επικεντρωθεί στον έλεγχο των μολυσματικών ασθενειών, αλλά στο παρακάτω podcast μιλάει για το θέμα της εμπιστοσύνης του κοινού προς την επιστήμη, λαμβάνοντας υπόψιν και τη μεγάλη δοκιμασία της πανδημίας.

Τι θα μπορούσε να γίνει για να καλλιεργηθεί η εμπιστοσύνη

Απαραίτητη είναι η επιμόρφωση τόσο των γιατρών, ώστε να μπορούν να μιλούν πιο κατανοητά, να αναπτύσσουν μία προσιτή στο κοινό αφήγηση, όσο και των δημοσιογράφων υγείας που αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία από μόνοι τους. Οι δημοσιογράφοι υγείας πρέπει να επιμορφωθούν στην ιατρική ορολογία και στον τρόπο που αυτή μπορεί να απλοποιηθεί, χωρίς να χαθεί η εγκυρότητά της, για να φτάσει στο κοινό.

Από την άλλη, το ίδιο το κοινό, πρέπει να γνωρίζει ότι ο τομέας των ειδήσεων της υγείας έχει μια ιδιαιτερότητα: καθώς οι εξελίξεις είναι διαρκείς, δεν μπορεί να προσφέρει πάντα σαφείς ή ξεκάθαρες απαντήσεις για όλα τα ζητήματα. Για τον λόγο αυτό δεν χρειάζεται να αποκτά καχυποψία, ούτε να εμπλέκεται σε θεωρίες συνομωσίας.

iStock

Σωστό θα ήταν τόσο οι γιατροί όσο και οι δημοσιογράφοι να φροντίζουν να το υπενθυμίζουν αυτό στις διατυπώσεις τους, ώστε να μην παρουσιάζονται τα ιατρικά θέματα με απολυτότητα.

Ο ρόλος των πολιτικών υγείας

Σημαντικό ρόλο φυσικά έχει και η πολιτεία, που οφείλει να δίνει τον λόγο στην ιατρική κοινότητα όπου υφίσταται ανάγκη, δείχνοντας έτσι έμπρακτα την εμπιστοσύνη της στην επιστήμη.

Οι πολιτικές υγείας προηγούνται άλλωστε κάθε ενημέρωσης, οπότε ένα κράτος που θέλει να εμπνεύσει και να εισπράξει εμπιστοσύνη από τους πολίτες του, οφείλει να προάγει και να καθοδηγεί μια αξιόπιστη ενημέρωση. Πρέπει να δείχνει ότι τον πρώτο λόγο έχουν οι ειδικοί που ναι μεν έχουν κύρος, είναι όμως επίσης προσιτοί και ανθρώπινοι.