ΤΙ ΒΛΕΠΕΙ Ο ΣΚΥΛΟΣ ΣΟΥ

Μπορεί να έχεις ακούσει πως ένα σκύλος τα βλέπει όλα ασπρόμαυρα. Επιστημονικά δεδομένα, όμως, δείχνουν ότι οι σκύλοι αντιλαμβάνονται κάποια από τα χρώματα που βλέπουμε εμείς οι άνθρωποι, ορισμένα ίσως και πιο έντονα!

Σήμερα θα καταρρίψουμε έναν μύθο. Είναι αυτός που λέει πως ένας σκύλος τα βλέπει όλα ασπρόμαυρα. Δηλαδή, ότι δεν βλέπει κανένα χρώμα. Γράψε λάθος και ας το πάρουμε από την αρχή.

Θα ξεκινήσουμε μιλώντας για τους ανθρώπους, οι οποίοι έχουμε τριχρωματική όραση. Όπως εξηγεί το Live Science, όταν το φυσικό φως «χτυπά» στο μάτι μας, βρίσκει σε ένα λεπτό στρώμα του αμφιβληστροειδούς. Ο αμφιβληστροειδής επεξεργάζεται το φως χρησιμοποιώντας δύο τύπους υποδοχέων: τις ράβδους, κύτταρα ανίχνευσης φωτός τα οποία «καταλαβαίνουν» το φως και το σκοτάδι, και τους κώνους, τρία είδη κυττάρων ανίχνευσης χρώματος.

Οι ράβδοι «αισθάνονται» διαφορές μόνο στο φως και στο σκοτάδι – όχι χρωματικές. Λειτουργούν κυρίως στο αμυδρό φως. Οι κώνοι αντιλαμβάνονται τα χρώματα. Οι περισσότεροι έχουμε τρεις τύπους κώνων: πράσινους, μπλε, κόκκινους. Εξ ου και η όρασή μας λέγεται «τριχρωματική». Μαζί με αυτά τα τρία βασικά χρώματα, μπορούμε να δούμε και τους συνδυασμούς τους. Κάτι αντίστοιχο ισχύει για τον πίθηκο και κάποια είδη μαϊμούς.

Τα περισσότερα χερσαία θηλαστικά –συμπεριλαμβανομένων των σκύλων, των γατών, των αλόγων και των ελαφιών– έχουν διχρωματική όραση, οπότε δεν μπορούν να ξεχωρίσουν το κόκκινο και το πράσινο. Σε ανθρώπινη εκδοχή, αυτό το αποκαλούμε αχρωματοψία.

Σε αυτήν την κατηγορία, λοιπόν, ανήκουν οι σκύλοι, αγαπημένα μας κατοικίδια, που διακρίνουν το μπλε και το κίτρινο, αλλά όχι το κόκκινο και το πράσινο.

Unsplash Nick Fewings

Ο σκύλος και τα μάτια του

Επιστρέφουμε στα μάτια του σκύλου και όσα είχε να πει ο Jay Neitz, καθηγητής οφθαλμολογίας στο University of Washington. Σύμφωνα με τον ειδικό, «για να δούμε –άνθρωποι και σκύλοι– το μπλε και το κίτρινο, βασιζόμαστε σε νευρώνες μέσα στο μέρος του ματιού που ονομάζεται αμφιβληστροειδής. Αυτοί οι νευρώνες διεγείρονται ως απόκριση στο κίτρινο φως, που ανιχνεύεται στα κωνικά κύτταρα (βρίσκονται επίσης μέσα στον αμφιβληστροειδή), αλλά η δραστηριότητα των νευρώνων καταστέλλεται όταν το μπλε φως χτυπά τους κώνους. Ο εγκέφαλος ενός σκύλου ερμηνεύει τη διέγερση ή την καταστολή αυτών των νευρώνων ως την αίσθηση του κίτρινου ή του μπλε, αντίστοιχα».

Σε σκύλους και σε άτομα που έχουν αχρωματοψία, το κόκκινο και το πράσινο φως έχουν ουδέτερη επίδραση στους νευρώνες. Χωρίς σήμα για την ερμηνεία αυτών των χρωμάτων, ο εγκέφαλος των σκύλων δεν τα αντιλαμβάνεται ως χρώματα. Όπου, λοιπόν, υπάρχει κόκκινο ή πράσινο, εκεί ένας σκύλος βλέπει αποχρώσεις του γκρι.

iStock

Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι σκύλοι ενδέχεται να μπορούν να δουν χρώματα που οι άνθρωποι δεν μπορούν. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2014 στο περιοδικό Proceedings of the Royal Society B ανέφερε ότι οι φακοί στα μάτια ενός σκύλου μεταδίδουν σημαντικές ποσότητες υπεριώδους φωτός. Την ίδια ώρα, αυτά τα μήκη κύματος εμποδίζονται από τους ανθρώπινους φακούς. Αυτό υποδηλώνει ότι οι σκύλοι μπορεί να βλέπουν περισσότερο μπλε φως από εμάς.

Βλέπει οι σκύλος στο σκοτάδι;

Μελέτη του 2017 είχε ενημερώσει πως, ναι μεν η νυχτερινή όραση των σκύλων είναι αρκετά θολή (20/250), εντούτοις τείνει να είναι πιο δραστήρια στην αυγή και το λυκόφως. «Ενώ τα ανθρώπινα μάτια είναι γεμάτα κώνους που βοηθούν στην ανίχνευση των χρωμάτων και λειτουργούν καλύτερα στο έντονο φως της ημέρας, τα μάτια των σκύλων περιέχουν περισσότερα από τα κύτταρα ανίχνευσης φωτός (βλ. ράβδοι), τα οποία διακρίνουν μεταξύ σκοταδιού και φωτός, και επομένως βρίσκονται στην καλύτερη τους κατάσταση σε χαμηλά επίπεδα φωτός», σύμφωνα με το εγχειρίδιο Merck Veterinary.

Θα ήθελα να σημειώσεις και ότι η ικανότητα των σκύλων να ανιχνεύουν την κίνηση είναι ανώτερη από τη δική μας. Αυτό οφείλεται σε κάτι που ονομάζεται «κρίσιμος ρυθμός σύντηξης τρεμοπαίγματος». Φανταστείτε ένα φως που τρεμοπαίζει όλο και πιο γρήγορα. Μέχρι τη στιγμή που το φως τρεμοπαίζει 60 φορές το δευτερόλεπτο, οι άνθρωποι θα πιστεύουν ότι το φως λάμπει σταθερά. Σύμφωνα με μια μελέτη του 1989 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Physiology and Behavior, το ίδιο φως πρέπει να τρεμοπαίζει περίπου 75 φορές το δευτερόλεπτο για να ξεγελάσει έναν σκύλο.

Αυτή η ικανότητα πιθανότατα επιτρέπει στους σκύλους να εντοπίζουν κινούμενα αντικείμενα, όπως ένα θήραμα, πολύ πιο γρήγορα και με ακρίβεια από ό,τι οι άνθρωποι.