ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΕΙ ΣΕ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΟΤΑΝ ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΜΕ ΦΩΝΕΣ

Έχεις σκεφτεί πως όταν βάζεις τις φωνές στα παιδιά σου τους ασκείς λεκτική κακοποίηση; Η οποία μπορεί να τα φέρει ένα βήμα πιο κοντά στην κατάθλιψη…

Έχω περάσει πολλές ώρες απέναντι στην ψυχοθεραπεύτριά μου. Και έχουμε πει πάρα πολλά σε αυτές τις ώρες. Παρ’ όλα αυτά, θυμάμαι λίγα. Θυμάμαι τις ατάκες που άλλαξαν την κοσμοθεωρία μου. Που δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι με αφορούν ή ότι μπορεί να προσδιορίζουν τη ζωή μου με τον όποιον τρόπο. Μία από αυτές τις ατάκες ήταν η εξής: «Έχεις καταλάβει πως οι γονείς σου σε κακοποιούσαν;»

Θυμάμαι πως, ενώ είχα βυθιστεί στην πολυθρόνα, στο άκουσμα της φράσης αυτής πετάχτηκα προς τα εμπρός και με ένταση της είπα: «Όχι, δεν με κακοποιούσαν».

Την ίδια ώρα, όσο δηλαδή πρόφερα την ένσταση μου, είχα ήδη αρχίσει να γέρνω προς τα πίσω, να επεξεργάζομαι τα δεδομένα και να διαπιστώνω πως όντως είχα κακοποιηθεί λεκτικά από τους ανθρώπους που ένιωθα πως με προστάτευαν όσο κανείς άλλος σε αυτόν τον κόσμο. Πράγμα που παραδέχθηκα αμέσως μόλις η πλάτη μου ακούμπησε πάλι στο πίσω μέρος της πολυθρόνας.

Βλέπεις, ως θύμα της κοινωνίας και των διαστρεβλωμένων απόψεων της επί παντός επιστητού, έως εκείνη την στιγμή είχα στο μυαλό μου την κακοποίηση ως κάτι σωματικό. Μετά θυμήθηκα τα χρόνια που έφαγα από τη ζωή μου να εξηγώ σε όσους ήταν γύρω μου πως αυτό που αντιλαμβάνονταν εκείνοι ως νεύρα –μέσω της έντασης που είχε πάντα η φωνή μου– ήταν αποτέλεσμα της ανάγκης μου να με ακούσουν οι γονείς μου.

Όταν σε ένα σπίτι ουρλιάζουν όλοι (γιατί τσακώνονται, από σπορ), πρέπει να φωνάξεις πιο δυνατά για να ακουστείς. Ασυνείδητα, καταλήγεις να φωνάζεις παντού, χωρίς καν να το συνειδητοποιείς. Πού θέλω όμως, να καταλήξω; Σε ένα δεδομένο που δεν ήταν γνωστό όταν ήμουν εγώ παιδί, αλλά είναι τώρα.

iStock

Η λεκτική κακοποίηση είναι κατηγορία από μόνη της

Πρόσφατη ερευνητική εργασία διαπίστωσε ότι η λεκτική κακοποίηση των παιδιών, συμπεριλαμβανομένου του να τους ουρλιάζουμε ή να τους αποδίδουμε διάφορους χαρακτηρισμούς, συνδέεται με κακή διάθεση, κατάχρηση ναρκωτικών και παραβατικότητα (αντικοινωνική συμπεριφορά).

Για την ιστορία, ερευνητική μελέτη είναι μια συστηματική ανασκόπηση, δηλαδή μια επιστημονική μελέτη που συγκεντρώνει και συνοψίζει τα αποτελέσματα των υπαρχόντων ερευνητικών ευρημάτων για ένα συγκεκριμένο θέμα.

Οι συγγραφείς της πρόσφατης δημοσίευσης υποστηρίζουν ότι επειδή η λεκτική κακοποίηση θεωρείται μέρος της συναισθηματικής κακοποίησης (κατηγορία που περιλαμβάνει πολλούς διαφορετικούς τύπους βλαβερής συμπεριφοράς προς τα παιδιά, όπως η χειραγώγηση, ο εξευτελισμός και η σιωπή προς απάντηση τους) παραβλέπεται ένα «κρυφό πρόβλημα».

Δηλώνουν ότι η λεκτική κακοποίηση στην παιδική ηλικία πρέπει να αναγνωριστεί ως μεμονωμένη κατηγορία παιδικής κακοποίησης.

Η κατανόηση της κακοποίησης

Όπως γράφει στο Conversation ο Dennis Golm, λέκτορας ψυχολογίας στο University of Southampton, «τα παιδιά που υφίστανται κακομεταχείριση (κακοποίηση και παραμέληση) είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν προβλήματα όπως η κακή ψυχική υγεία αργότερα στη ζωή τους».

iStock

Μια μελέτη πρότεινε ότι μια παγκόσμια μείωση της κακοποίησης κατά 25% θα μπορούσε να αποτρέψει 80.000.000 περιπτώσεις άγχους και κατάθλιψης παγκοσμίως. Οι κυβερνήσεις προσπάθησαν να μειώσουν την κακομεταχείριση καθιστώντας παράνομες ορισμένες σκληρές πρακτικές ανατροφής. Για παράδειγμα, το χαστούκι απαγορεύεται στη Σκωτία και την Ουαλία.

Αν όμως το χαστούκι είναι μια συμπεριφορά που διακρίνεται ξεκάθαρα, είναι λιγότερο εύκολο να αντιμετωπίσεις τη συμπεριφορά που συνιστά συναισθηματική κακοποίηση.

«ΟΤΑΝ ΡΩΤΑΜΕ ΤΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΕΑΝ ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ Ή ΠΑΡΑΜΕΛΗΣΗ ΚΑΘΩΣ ΜΕΓΑΛΩΝΑΝ, ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΟ 1/3 ΛΕΝΕ ΟΤΙ ΒΙΩΣΑΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ».

«Οι συγγραφείς της μελέτης υποστηρίζουν ότι ορίζοντας τη συμπεριφορά των ενηλίκων που μετράει ως λεκτική κακοποίηση στην παιδική ηλικία, αυτή η συμπεριφορά μπορεί να αλλάξει. Για παράδειγμα, μέσω προγραμμάτων εκπαίδευσης γονέων».

Το πρόβλημα με τον καθορισμό του προβλήματος

Για να κατανοήσεις ένα πρόβλημα, καταρχάς πρέπει να το καθορίσεις. Ειδικότερα, ο Dennis Golm αναφέρει:

«Οι συγγραφείς της τελευταίας έρευνας συμπεριέλαβαν 149 ποσοτικές και έξι ποιοτικές μελέτες επί του θέματος της κακοποίησης.

Βρήκαν ότι χρησιμοποίησαν 21 διαφορετικούς όρους για να ορίσουν τη λεκτική κακοποίηση παιδιών. Η πιο συνηθισμένη συμπεριφορά περιλάμβανε τις φωνές και τις κραυγές. Απειλητικές λέξεις, φωνές και κριτική ήταν άλλες συνήθεις συμπεριφορές. Σχεδόν καμία μελέτη δεν περιλάμβανε συμπεριφορά κατά την οποία οι ενήλικες δεν ύψωναν τη φωνή τους.

Οι συγγραφείς εντόπισαν επίσης, τα πιο κοινά τυποποιημένα ερωτηματολόγια που χρησιμοποιούνται από ερευνητές για τη μέτρηση της λεκτικής κακοποίησης.

Τα τυποποιημένα μέτρα έχουν το πλεονέκτημα ότι έχουν δοκιμαστεί ως αξιόπιστα μέτρα. Ένα σχετικό παράδειγμα είναι αν οι άνθρωποι θα απαντήσουν με παρόμοιο τρόπο όταν τους δίνεται το ίδιο ερωτηματολόγιο δύο φορές μέσα σε μερικές εβδομάδες. Ένα πρόβλημα που εντόπισαν οι ερευνητές ήταν ότι οι μισές από τις μελέτες που ερεύνησαν χρησιμοποίησαν ένα μη τυποποιημένο ερωτηματολόγιο, όπου δεν ήταν σαφές πόσο καλό ήταν το μέτρο. 

Καθώς τα αποτελέσματα των ερευνητικών μελετών μπορεί να επηρεαστούν από άλλους παράγοντες, όπως ο γενετικός κίνδυνος ή άλλα είδη κατάχρησης, είναι σημαντικό πολλές μελέτες να καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα εάν οι επιστήμονες θέλουν να κάνουν συστάσεις.

Σε αυτήν την ερευνητική μελέτη, για την ηλικιακή ομάδα που περιλαμβάνει παιδιά και νεότερους εφήβους, μόνο τέσσερις μελέτες συνέδεσαν τη λεκτική κακοποίηση με την παραβατική συμπεριφορά. Σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, οκτώ μελέτες ανέφεραν σύνδεση μεταξύ της λεκτικής κακοποίησης και της κατάθλιψης. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να διεξαχθεί περισσότερη έρευνα για την υποστήριξη αυτών των ευρημάτων.

Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι οι περισσότερες μελέτες ήταν συγχρονικές και όχι διαχρονικές. Οι συγχρονικές μελέτες αξιολογούν τους ανθρώπους μόνο σε μια χρονική στιγμή και άρα δεν μπορούμε πραγματικά να πούμε τι ήρθε πρώτο: η λεκτική κακοποίηση ή τα προβλήματα ψυχικής υγείας.

Μπορεί οι γονείς να μην ήξεραν πώς να αντιμετωπίσουν για παράδειγμα παραβατική συμπεριφορά, και ως αποτέλεσμα χρησιμοποιούσαν σκληρές πρακτικές ανατροφής.

Η καλά σχεδιασμένη συστηματική ανασκόπηση που έγινε πρόσφατα είναι ένα σημαντικό βήμα προς έναν ενιαίο ορισμό της λεκτικής κακοποίησης παιδιών. Η κατανόηση του προβλήματος θα βοηθήσει να αποφευχθεί η επιβλαβής ανατροφή των παιδιών στο μέλλον».