ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ PRESENTEEISM ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΓΙΑ ΣΕΝΑ

Στη διεθνή ορολογία της εργασιακής κουλτούρας, το φαινόμενο του να πηγαίνεις άρρωστος στη δουλειά λέγεται  presenteeism. Και έχει πολλά μειονεκτήματα, τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους εργοδότες. Μπορεί η τηλεργασία να μας σώσει και τι άλλο πρέπει να γίνει;

Πριν από την εμφάνιση της Covid-19 πιστεύαμε ότι η δουλειά γινόταν σώνει και ντε στα γραφεία. Δεν θα ξεχάσω έναν Βέλγο γιατρό που ζούσε τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα και θεωρούσε αδιανόητη την εμμονή μας –εργοδοτών και εργαζόμενων– να ξεκινάμε σύσσωμοι για τις δουλειές, δημιουργώντας τρομακτικό μποτιλιάρισμα στους δρόμους και να μην εννοούμε τι θα πει τηλεργασία. «Στο Βέλγιο είναι το πιο φυσικό πράγμα να δουλεύεις και κάποιες μέρες από το σπίτι», μου έλεγε. Ήταν άλλες εποχές. Tότε που πήγαινες ακόμα κι άρρωστος στη δουλειά. Πάση θυσία.

Άλλοτε με πυρετό, άλλοτε με λουμπάγκο, άλλοτε με τα χαρτομάντιλα αγκαλιά κι άλλοτε με φριχτούς πόνους περιόδου, για να να μην σε κοιτάξει στραβά ο συνάδελφος ή ο διευθυντής ότι δήθεν έκανες κοπάνα. Ατέλειωτες ώρες ταλαιπωρίας έχω ζήσει προσωπικά και φαντάζομαι πολλοί ακόμη, ενώ απλώς θα μπορούσα να εργαστώ κάποιες μέρες από το σπίτι.

Τα θυμήθηκα όλα αυτά σήμερα, που κάθε φαινόμενο στον εργασιακό χώρο μοιάζει να αποκτά ένα όνομα, μια ταυτότητα και να μας κλείνει πονηρά το μάτι. Presenteeism, σου λέει! Και τι είναι; Η επιμονή του εργαζόμενου να πηγαίνει στην εργασία του παρά το γεγονός ότι είναι άρρωστος είτε σωματικά είτε ψυχικά. Και έχει πολλές αρνητικές συνέπειες τόσο για τον ίδιο όσο και για τον εργοδότη, αλλά και για τους συναδέλφους.

iStock

Να ξεκαθαρίσουμε κάτι: Κανείς δεν αμφισβητεί τις καλές προθέσεις του εργαζόμενου. Δεν θέλει να επιβαρύνει τους συναδέλφους, ούτε να απογοητεύσει τον εργοδότη. Δεν θέλει να τον κοιτάνε με μισό μάτι. Ή απλώς θέλει να νιώσει ότι είναι ικανός, είναι καλά και μπορεί να εκτελέσει τα εργασιακά του καθήκοντα, ακόμη κι αν δεν είναι. Κοίτα όμως τι μπορεί να συμβεί, αν εκείνος επιμένει...

Οι συνέπειες του presenteeism για τον εργαζόμενο

– Να επιδεινωθεί η κατάστασή του

Μία γρίπη ή ακόμη, ένα μυϊκό πιάσιμο και ένας πονοκέφαλος, ίσως ακούγονται ασήμαντα, καθημερινά τερτίπια του σώματος, είναι όμως πολύ εύκολο να χειροτερέψουν υπό πίεση και τότε η ανάρρωση θα χρειαστεί ακόμη περισσότερο χρόνο. Ίσως και χρήματα και σίγουρα περισσότερες απουσίες από τη δουλειά.

Τα μηνύματα που στέλνει το σώμα μας πρέπει να τα ακούμε. Είναι μηνύματα που μας υποδεικνύουν να ξεκουραστούμε και πλέον είναι και επιστημονικά αποδεδειγμένο πως όταν είσαι άρρωστος δεν πρέπει να εργάζεσαι.

– Να κολλήσει τους άλλους

Αν κάτι εμπεδώσαμε με την Covid-19 είναι ότι οι ιοί κολλάνε. Και αν δεν πιστεύετε ότι τα κρυολογήματα προέρχονται από κοινούς ιούς, παίρνετε στον λαιμό σας κι άλλους. Κάθε απλό συνάχι κολλάει κι αν εσείς το περνάτε ελαφριά, ο συνάδελφος μπορεί να ζοριστεί, όπως άλλωστε μάθαμε και από την πρόσφατη πανδημία.

Ναι, ναι, ακόμη κι αν πρόκειται για απλό κρυολόγημα, δεν είναι βέβαιο ότι όλοι θα το περάσουν στο πόδι. Όταν λοιπόν έχετε ίωση, μην πηγαίνετε στη δουλειά. Δεν χρειάζεται να βγείτε θετικοί στη γρίπη ή στον κορονοϊό. Κανείς δεν χρειάζεται να αρρωστήσει, επειδή δεν μείνατε στο σπίτι.

– Να ταλαιπωρηθεί ψυχικά

Αν παρά τον πόνο ή την όποια κακουχία επιμένετε να εργαστείτε δια της φυσικής παρουσίας, αυτό μάλλον θα σας στρεσάρει - είπαμε το σώμα στέλνει κάποια σημαντικά μηνύματα. Το στρες να ανταποκριθείτε στις απαιτήσεις της δουλειάς, ενώ δεν μπορείτε, θα φέρει έλλειψη συγκέντρωσης, άγχος, ακόμη και burnout...

Οι συνέπειες του presenteeism για τον εργοδότη

Μιλώντας για burnout, φαινόμενο το οποίο κατά κύριο λόγο μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο μόνο από τον εργοδότη, ας δούμε τη ζημιά που παθαίνει εκείνος, αν οι εργαζόμενοί του έρχονται άρρωστοι στη δουλειά - γιατί, ξέρετε, αυτό είναι μαζικό και όχι μεμονωμένο φαινόμενο.

Όταν οι εργαζόμενοι έρχονται στη δουλειά ενώ είναι άρρωστοι, είναι λιγότερο παραγωγικοί και λιγότερο αποτελεσματικοί στα εργασιακά τους καθήκοντα. Τι σημαίνει αυτό: μειωμένη παραγωγικότητα και πολλά λάθη.

Το φαινόμενο μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε χαμηλότερο ηθικό ανάμεσα στους εργαζόμενους. Όντας στη δουλειά άρρωστοι, μπορεί να αισθάνονται δυσαρεστημένοι ή απογοητευμένοι, γεγονός που μπορεί να μειώσει την όρεξη και το κίνητρο. Αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη ικανοποίηση από την εργασία, πράγμα που κανείς δεν θέλει.

iStock

Όλα τα παραπάνω οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια και σε οικονομική επιβάρυνση, είτε εξαιτίας της μειωμένης παραγωγικότητας είτε εξαιτίας των παρατεταμένω αδειών που κατά πάσα πιθανότητα θα χρειαστεί να δώσουν στο τέλος, αφού οι εργαζόμενοι θα έχουν εξουθενωθεί. Υπάρχει, αλήθεια, λόγος;

Πώς να προλάβετε το presenteeism

Αν είστε εργοδότες, πρέπει εσείς να κάνετε την πρώτη κίνηση. Να ενθαρρύνετε τους εργαζόμενους να παίρνουν αναρρωτικές ή να δουλεύουν από το σπίτι, εφόσον η δουλειά γίνεται και χωρίς φυσική παρουσία. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να φροντίσετε και πρακτικά για την υποδομή που απαιτείται. Αν το είδος της εργασίας χρειάζεται φυσική παρουσία, τότε οι αναρρωτικές άδειες είναι μονόδορμος.

Φυσικά πρέπει να υπάρχει εμπιστοσύνη την οποία εσείς θα καλλιεργήσετε. Αν κοιτάτε τους εργαζόμενους με δυσπιστία, πιστεύοντας ότι μόνο να σας κοροϊδέψουν θέλουν, μάλλον πρέπει να δείτε τα πράγματα αλλιώς. Δείξτε στους υπαλλήλους σας ότι τους εμπιστεύεστε και ότι ενδιαφέρεστε για την υγεία και την ευεξία τους.

Ενημερώστε τους για τα οφέλη της υγιεινής διατροφής, της άσκησης και του τακτικού τσεκ απ, και φροντίστε στο μέτρο του δυνατού να υπάρχουν οι δυνατότητες ώστε όλα τα παραπάνω να μπορούν να εφαρμοστούν. Ακόμη και τα συχνά διαλείμματα αποσύνδεσης από την εργασία είναι περισσότερο ωφέλιμα, παρά βλαπτικά για την αποδοτικότητα.

Παρέχετε πρόσβαση σε πόρους που μπορούν να βοηθήσουν τους υπαλλήλους να διαχειριστούν το άγχος και να αποφύγουν την εξουθένωση. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει συμβουλευτικές υπηρεσίες, προγράμματα υγείας και ευεξίας και δίκτυα υποστήριξης.

Αν πάλι είστε εργαζόμενοι, τότε πρέπει κι εσείς να προασπίσετε την υγεία σας, εξηγώντας με σαφήνεια γιατί θα πρέπει να παραμείνετε στο σπίτι αντί να πάτε άρρωστος στη δουλειά, διεκδικώντας εδώ που τα λέμε τα αυτονόητα.