ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΑΝ ΤΟ ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΟ ΣΟΥ ΝΙΩΘΕΙ ΑΓΧΟΣ

Δεν είμαστε το μόνο είδος στον πλανήτη που έχει άγχος. Ήρθε η ώρα να μάθουμε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα κατοικίδιά μας, όταν βιώνουν κάτι ανάλογο.

Δεν είναι ανάγκη να είσαι «ακραίο φαινόμενο» για να καταλάβεις αν το κατοικίδιο σου έχει άγχος. Αρκεί να μπορείς να κοιτάξεις πέρα από εσένα και να δεις πως δεν είσαι η μόνη ψυχή που αντιμετωπίζει προκλήσεις. Όλοι έχουμε τα θέματα μας, εφόσον έχουμε καρδιά που χτυπάει και εμπειρίες που την έχουν «χαράξει». Όσα πόδια κι αν έχουμε.

Όπως δεν παίρνεις εσύ αντικαταθλιπτικό χωρίς να έχεις επισκεφτεί γιατρό –θα ήθελα να πιστεύω– αν νιώθεις μια ψυχική δυσφορία, έτσι θα ήταν χρήσιμο να μην δίνεις στο ζώο σου ό,τι έχεις διαβάσει στο Google (αυτή η μάστιγα!) πως κάνει καλό στη διαχείριση του άγχους του.

Κατ’ αρχάς, είναι χρήσιμο να μπορείς να αναγνωρίσεις ότι νιώθει άγχος. Πώς γίνεται αυτό; Η Dr. Stephanie Borns-Weil, επίκουρη καθηγήτρια στη Σχολή Κτηνιατρικής Cummings του Tufts University, έδωσε τα SOS στους New York Times.

Όπως είπε, όταν τα κατοικίδια είναι ανήσυχα, μπορεί να συμπεριφέρονται με διάφορους τρόπους. Κάποιοι είναι πιο προφανείς από άλλους. Ένα ξεκάθαρο σημάδι άγχους είναι όταν κρύβονται. Ένα άλλο, όταν κουκουλώνονται.

Τα ζώα που είναι αγχώδη μπορεί να επιδεικνύουν «συμπεριφορές μετάθεσης». Δηλαδή, να κάνουν πράγματα που έχουν λογική σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά όχι σε εκείνη στην οποία βρίσκονται. Στη λίστα, για παράδειγμα, υπάρχουν το τυχαίο φτάρνισμα, το χασμουρητό, το γλείψιμο των χειλιών, το ξύσιμο ή η περιποίηση (το καθάρισμα) πριν μπουν στο αυτοκίνητο.

Μπορεί επίσης, να παγώσουν, όταν φοβούνται «γιατί είναι τόσο ανήσυχα που βρίσκονται σε συνθήκη πέραν της ικανότητας αντίδρασης».

Τα παραπάνω ισχύουν και για τους σκύλους και για τις γάτες.

iStock

Σε ό,τι αφορά μεμονωμένα τους σκύλους «φαίνεται από τα μάτια τους αν είναι νευρικοί. Τα ανοίγουν τόσο πολύ, που φαίνεται το λευκό ή διαστέλλονται πολύ οι κόρες τους».

Οι γάτες «μπορεί να ισοπεδώνουν την καμπύλη που έχουν στο κεφάλι ή να φουσκώνουν, ώστε να φαίνονται μεγαλύτερες από ό,τι είναι».

Η επιθετικότητα μπορεί να είναι ένα ακόμα σημάδι άγχους. «Τα κατοικίδια συχνά επιτίθενται όταν φοβούνται, επειδή στο μυαλό τους είναι σε φάση αυτοάμυνας».

Όταν τα κατοικίδια βιώνουν άγχος αποχωρισμού

Το άγχος αποχωρισμού ενδεχομένως να κάνει τα ζώα α) να καταστρέφουν πράγματα, β) να γαβγίζουν ή να νιαουρίζουν πολύ, γ) να ουρούν, δ) να αφοδεύουν σε εσωτερικούς χώρους (ή έξω από το χώρο τους, αν είναι γάτες), όταν δεν είμαστε στο σπίτι.

«Τα κατοικίδια δεν προκαλούν ατυχήματα από κακία ή θυμό. Η αγωνία τους οδηγεί σε αυτές τις συμπεριφορές» λέει η Dr. Borns-Weil.

Yπάρχουν ράτσες σκύλων οι οποίες είναι πιο επιρρεπείς στο άγχος αποχωρισμού: περιλαμβάνουν φυλές βοσκής, όπως τα Border collies και τα γερμανικά ποιμενικά. Ίσως είναι κάτι που πρέπει να λάβεις υπόψη σου αν θέλεις να διαλέξεις σκύλο ράτσας.

Πότε πρέπει να πάμε στον κτηνίατρο

Όταν το ζώο μας παρουσιάζει ανήσυχη συμπεριφορά, αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να το πάμε στον κτηνίατρο, «καθώς μπορεί ο λόγος να μην είναι ψυχολογικός. Σχεδόν το 1/3 των ασθενών μου έχουν ιατρικά προβλήματα που είτε προκαλούν είτε συμβάλλουν στα προβλήματα συμπεριφοράς τους», διευκρινίζει η Dr. Borns-Weil.

«Πρώτα χρειάζεται να κάνουμε πραγματικά μια ιατρική εξέταση και να βεβαιωθούμε ότι δεν έχουν κάποιο πρόβλημα οργάνων, μόλυνση, φλεγμονή, ενόχληση, πόνο ή κνησμό», λέει η ειδικός.

iStock

Σε ό,τι αφορά τα φάρμακα και τα συμπληρώματα που μπορούν να ηρεμήσουν τα ζώα μας, «πάλι είναι χρήσιμο να ρωτήσετε έναν κτηνίατρο, πριν προχωρήσετε σε θεραπεία».

Η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ενέκρινε πρόσφατα πολλά συνταγογραφούμενα φάρμακα για τους σκύλους. Όπως:

• στοματική γέλη (τζελ) με υδροχλωρική δεξµεδετοµιδίνη, που μπορεί να βοηθήσει τα νευρικά σκυλιά να ανεχθούν δυνατούς θορύβους, π.χ. πυροτεχνήματα ή βροντές.
• δισκία με φθοροξετίνη και δισκία με υδροχλωρική κλομιπραμίνη, που αφορούν τη θεραπεία του άγχους αποχωρισμού στους σκύλους, ενώ συνταγογραφούνται εκτός ετικέτας, σε γάτες.

«Τα μη συνταγογραφούμενα βοηθήματα, επίσης, μπορούν να βοηθήσουν την κατάσταση, αλλά και πάλι πρέπει να ρωτήσουμε τον κτηνίατρο. Διαφορετικά, ενδέχεται να επιλέξουμε ένα που έχουμε διαβάσει (ή μας έχουν πει) πως κάνει για την περίπτωση μας και να μη βοηθήσει. Ή να είναι επιβλαβές».

Όπως για παράδειγμα η κάνναβη: ενώ η χημική ουσία CBD (κανναβιδιόλη) είναι ασφαλής για τα κατοικίδια, η THC (τετραϋδροκανναβινόλη) είναι τοξική. Το 2020, ο FDA είχε ενημερώσει πως τα μισά εκ των 147 προϊόντων CBD που υπήρχαν στην αγορά περιείχαν ποσότητα THC, χωρίς αυτό να αναφέρεται στην ετικέτα.

Σε κάθε περίπτωση, οι κτηνίατροι θυμίζουν κάτι που ισχύει και με τους ανθρώπους: η φαρμακευτική αγωγή για τα κατοικίδια μας δεν θα κάνει θαύματα από μόνη της. Οι κηδεμόνες ζώων οφείλουμε να αλλάξουμε το περιβάλλον, ώστε να το κάνουμε πιο άνετο για τους αγχώδεις φίλους μας, ή να τους εκπαιδεύσουμε να αισθάνονται λιγότερο νευρικοί.