ΤΙ ΜΟΥ ΕΜΑΘΕ Η ΑΦΡΙΚΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΔΥΟ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΣΤΗΝ ΤΑΝΖΑΝΙΑ
O κόσμος δεν είναι γεμάτος φανταχτερούς τουριστικούς τόπους. Υπάρχουν και οι απρόσιτοι τόποι, εκείνοι που καταφέρνουν συχνά να χαμογελούν μέσα από τη λάσπη.΄Ενας απ' αυτούς είναι και η Τανζανία.
Η πρώτη μου επαφή με την Ανατολική Αφρική μού υπενθύμισε κάτι που όλοι γνωρίζουμε και σχεδόν πάντα ξεχνάμε στο δυτικό κόσμο εξαιτίας του καπιταλιστικού περιτυλίγματος που περικαλύπτει τις ζωές μας: Η ομορφιά και η ασχήμια ενδημούν μέσα μας ταυτόχρονα και ο κόσμος δεν είναι γεμάτος φανταχτερούς τουριστικούς τόπους, αλλά και από απρόσιτους, που καταφέρνουν συχνά να χαμογελούν μέσα από τη λάσπη. Ένας τέτοιος τόπος είναι η Τανζανία.
Μια από τις ελάχιστες αφρικανικές χώρες που δεν υποφέρει από εμφυλίους όπως τα γειτονικά της κράτη. Μια χώρα με ένα από τα πιο ψηλά βουνά της Αφρικής, το Κιλιμάντζαρο και μια από τις πιο διαβόητες λίμνες, την Ταγκανίκα.
Μετά από τρεις ώρες μέσα στις αιθιοπικές αερογραμμές, μια δίωρη στάση στην Αντίς Αμπέμπα και πέντε ακόμα ώρες πτήσης, φτάσαμε στο Νταρ Ες Σαλάμ, στη μεγαλύτερη πόλη, πρώην πρωτεύουσα της χώρας και εμπορικό κόμβο του Ινδικού ωκεανού. Βγαίνοντας από το αεροδρόμιο δεν ήρθαμε αντιμέτωποι με τη διαβρωτική υγρασία της Αφρικής, αλλά με ένα κλίμα ευχάριστα ζεστό. Οι πρώτοι ήχοι ήταν σαν χάδι στο αυτί. Μάμπο, Πόλε Πόλε, Ασάντε. Χαιρετούρες και ευχαριστίες στα σουαχίλι.
Η περιήγησή μας στο Νταρ ες Σαλάμ, παρόλο που ήταν σύντομη, μας μύησε αμέσως στον αφρικανικό τρόπο ζωής. Μικρομάγαζα με στέγες αλουμινίου ή με τούβλα και λάσπη πωλούσαν τα πάντα, οι πραμάτειες τους εκτεθειμένες πάνω στους χωματόδρομους. Ξύλινα κρεβάτια στοιχισμένα πάνω στο χώμα, κάτι σαν υπαίθριες εκθέσεις επίπλων, έκλεβαν αδιάκοπα το βλέμμα μας.
Όπως και τα παραπήγματα που στέγαζαν από αφρικανικά σαλόνια ομορφιάς μέχρι υπηρεσίες hardware και ιατρικά εργαστήρια.
Πολύ σύντομα αρχίσαμε να νιώθουμε την κληρονομιά της αποικιοκρατίας και το αποτύπωμα της μετααποικιοκρατίας. Σκεφτήκαμε τις μεταβολές που έχει η πολιτική γεωγραφία της Ανατολικής Αφρικής εξαιτίας του γερμανικού και του βρετανικού ιμπεριαλισμού, το πως μια ολόκληρη ήπειρος έχει μάθει να υπάρχει και να αυτοπροσδιορίζεται ως πεδίο συγκρούσεων μεταξύ αποικιοκρατικών δυνάμεων και το πως σήμερα οι αφρικανικές κυβερνήσεις έχουν καταλήξει να ελέγχονται από δυτικές, ρωσικές ή κινεζικές εταιρείες.
Μ' αυτές τις αναπόδραστες σκέψεις, αφήσαμε πίσω μας το Νταρ Ες Σαλάμ για να κατευθυνθούμε στην περιοχή Μορογκόρο και να διεισδύσουμε πιο βαθιά στη αφρικανική ψυχή.
Mikumi, το Εθνικό Πάρκο της Τανζανίας
Με ένα λεωφορείο που διέσχιζε άναρχα την ενδοχώρα, φτάσαμε μετά από κάποιες ώρες στο Εθνικό Πάρκο Mikumi. Έπειτα από μια σύντομη περιήγηση για να δούμε ζέβρες και καμηλοπαρδάλεις –δυστυχώς δεν είδαμε λιοντάρια και κροκόδειλους– και μια στάση για φαγητό μέσα στη ζούγκλα, πήραμε τον δρόμο για τον πραγματικό προορισμό μας: την Ifakara, έναν τόπο εξαιρετικά φιλόξενο αν και χρόνια ταλαιπωρημένο. Σημειώστε ότι το Εθνικό Πάρκο Mikumi ενδείκνυται για σαφάρι, όπως και το Εθνικό Πάρκο Serengeti στο βόρειο τμήμα της χώρας.
Εμείς συνεχίσαμε τον δρόμο μας προς τη νοτιοκεντρική Τανζανία. Η Ifakara, μια πόλη στην περιφέρεια Kilombero της περιφέρειας Morogoro, στη νοτιοκεντρική Τανζανία, δεν είναι ένα μέρος απολύτως προσιτό. Για να φτάσουμε, διανύσαμε έναν αυτοκινητόδρομο για περίπου επτά ώρες και έναν χωματόδρομο για ακόμα τρεις.
Σε μια πιρόγα στον ποταμό Kilombero
Μετά από δέκα ώρες βρεθήκαμε στον ποταμό Kilombero και τον διασχίσαμε με πιρόγες, βιώνοντας μια μοναδική εμπειρία με τον ήλιο να σβήνει μέσα στο νερό. Μάθαμε, ωστόσο, πως η κοιλάδα του Kilombero είχε ήδη βρεθεί στη δίνη της κλιματικής αλλαγής, με αποτέλεσμα να μην είναι βιώσιμη η χρήση γης και να έχει εξαλειφθεί ένας μεγάλος πληθυσμός θηλαστικών.
Ifakara: Στην καρδιά της ενδοχώρας της Τανζανίας
Οι μέρες κύλησαν ήρεμα στο κέντρο εκπαίδευσης Διεθνούς Ιατρικής της Ifakara. Μείναμε στο campus του Ινστιτούτου Υγείας, το οποίο είναι αναγνωρισμένο διεθνώς για την έρευνά του σχετικά με την ελονοσία καθώς και άλλες τροπικές ασθένειες, όπως και για τις υπηρεσίες υγείας που προσφέρει.
Καθημερινά ερχόμασταν σε επαφή με ανθρώπους που περπατούσαν για ώρες κάτω από τον ήλιο για να κάνουν μια εξέταση στο πρότυπο νοσοκομείο και περίμεναν καρτερικά τη σειρά τους, με γυναίκες που μαγείρευαν στη μέση του δρόμου στις αυτοσχέδιες κουζίνες τους, με παιδιά που έλιωναν τα παπούτσια τους στους χωμάτινους δρόμους για να φτάσουν στο σχολείο. Οι κάτοικοι, στην πλειονότητά τους είναι αγρότες και κτηνοτρόφοι που επιβιώνουν καλλιεργώντας ρύζι και καλαμπόκι.
Η Ifakara ήταν για χρόνια γνωστή ως η «γη που είναι νεκρή» και όχι φυσικά άνευ λόγου. Ακόμα και σήμερα οι κάτοικοι μολύνονται από λέπρα γιατί ζουν στοιβαγμένοι μέσα σε λίγα τετραγωνικά κάτω από στέγες αλουμινίου και μέσα σε παραπήγματα δίχως αερισμό. Η ελονοσία είναι ενδημική, ενώ υπάρχει μεγάλο ποσοστό κρουσμάτων φυματίωσης και AIDS (δεν έχουν πρόσβαση σε προφυλακτικά).
Σ' αυτή την πόλη, στα βάθη της Τανζανίας, νιώσαμε την ποικιλομορφία της αφρικανικής ταυτότητας, που προφανώς προκύπτει από το αποικιοκρατικό παρελθόν της χώρας και από τη διείσδυση της Δύσης στην αφρικανική ήπειρο.
Τα παιδιά με τα οποία ήρθαμε σε επαφή τόσο στο σχολείο όσο και στο ορφανοτροφείο της περιοχής, μιλούσαν αρκετά καλά αγγλικά, ενώ οι γυναίκες Μασάι είχαν κρεμασμένα smartphones στον λαιμό τους με περίτεχνα κολιέ.
Οι περισσότεροι αφρικανικοί λαοί βρίσκονται πλέον στη δίνη της μεταποικιοκρατίας. Η Τανζανία, όπως και άλλες χώρες, είχαν υπάρξει για δεκαετίες αποικίες της Γερμανικής Αυτοκρατορίας, του Κάιζερ, προτού περάσουν στα χέρια των Βρετανών. Και αυτό αποτυπώνεται δυστυχώς ακόμα και σήμερα στην υποτελή συμπεριφορά μικρών και μεγάλων μπροστά στους λευκούς. Σαν να μην μπορεί να διαγραφεί από το ψυχικό DNA το γεγονός πως οι γηγενείς πληθυσμοί αντιμετωπίστηκαν για τόσα χρόνια από τους αποικιοκράτες ως κατώτερα όντα που έπρεπε να τους υπηρετούν.
Ζανζιβάρη, στην Ακτή των Μαύρων
Αφήσαμε πίσω μας την Ifikara για να μεταβούμε στην τροπική Ζανζιβάρη, την ημιαυτόνομη περιοχή της Τανζανίας στον Ινδικό Ωκεανό, που αποτελείται από πολυάριθμα μικρά νησιά και δυο μεγάλα, και θεωρείται ένα πολιτισμικό μωσαϊκό λαών.
Πήραμε το φέρι μποτ από το λιμάνι του Νταρ ες Σαλάμ και αποβιβαστήκαμε στο μεγαλύτερο νησί, στην Unguja, η οποία αναφέρεται και επίσημα ως Ζανζιβάρη, ένα σταυροδρόμι πολιτισμών με καταπράσινα νερά, κοραλλιογενείς σχηματισμούς και πυκνή άγρια βλάστηση. Ζανζιβάρη σημαίνει «Ακτή των Νέγρων», ίσως γιατί κάποτε ήταν ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα της Ανατολικής Αφρικής για σκλάβους, ελεφαντόδοτο και μπαχαρικά.
Μείναμε στην Stone Town, η οποία αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στο Mizingani Seafront Hotel, κοντά στο διάσημο κάστρο που έχτισαν Πορτογάλοι θαλασσοπόροι το 1700 και το παλάτι του Σουλτάνου Μπάργκας, τυπικό δείγμα αραβικής αρχιτεκτονικής. Η πέτρινη πόλη είναι επηρεασμένη από την αφρικανική, αραβική, ινδική και ευρωπαϊκή κληρονομιά και αυτός ο αρχιτεκτονικός πλούτος την καθιστά σαγηνευτική.
Τα κτίρια της Στόουν Τάουν
Aπό τον καθεδρικό ναό της Αγγλίας μέχρι την πρώην αγορά σκλάβων και την αγορά Darajani με τα ψάρια και τα φρούτα, από το Παλαιό Πορτογαλικό Φρούριο μέχρι το λουτρό Hamamni, όλα τα κτίρια της Stone Town συνομιλούν μεταξύ τους αδιάκοπα για περισσότερο από χίλια χρόνια, συνδυάζοντας αρμονικά στοιχεία των πολιτισμών της Ινδίας, του Ομάν, της Βρετανίας, της Πορτογαλίας.
Τα μνημεία της αγοράς των σκλάβων στην καρδιά της Stone Town–με τα υγρά κελιά και τα μπρούτζινα αγάλματα– ήταν μια σκληρή υπενθύμιση του δουλεμπορίου στην ιστορία της Ζανζιβάρης, που μας έκοψε την ανάσα.
Περιηγηθήκαμε στις υπαίθριες αγορές με τις πολύχρωμες πραμάτειες στην προκυμαία, δοκιμάσαμε κοκτέιλ από ζαχαροκάλαμο και ψητούς ψαρομεζέδες στο χέρι, χαθήκαμε μέσα στα σοκάκια με τις επιβλητικές πόρτες και στα μικρομάγαζα με τους τανζανίτες και άλλους πολύτιμους λίθους.
Επισκεφτήκαμε το σπίτι του Freddy Mercury, που λειτουργεί ως Μουσείο. Η ζωή του μικρού Freddy, που έζησε στη Ζανζιβάρη μέχρι την ηλικία των 8 ετών, είναι καρφωμένη πάνω σε κάδρα στους τοίχους. Όπως και τα χειρόγραφα από τη μετέπειτα ζωή του παγκόσμιου μύθου.
Για το βραδινό ποτό μας συχνάζαμε στο LivingStone, ένα τζαζ μπαρ πάνω στη θάλασσα με τοίχους γεμάτους φωτογραφίες του Freddy Mercury.
Τα πρωινά ο χρόνος κυλούσε αργά στις απέραντες, γεμάτες φοίνικες, παραλίες με τα τιρκουάζ νερά. Τα beach boys –στην πλειονότητα τους Μασάι– κυριαρχούσαν στην εξωτική παραλία Nungwi, περίπου 60 χιλιόμετρα βόρεια από την πρωτεύουα, πουλώντας σουβενίρ και ροφήματα και προσφέροντας υπηρεσίες μασάζ.
Το νησί Prison Island, γνωστό ως Changuu, βρίσκεται σε απόσταση περίπου 30 λεπτών με βάρκα από τη Stone Town και είναι διάσημο για τις χελώνες πάνω στη λευκόχρυση άμμο. Αυτή η παραλία είναι ιδανική για εξερεύνηση του απίθανου βυθού και για θαλάσσια σπορ, όπως καγιάκ, snorkeling και jet ski.
Προτού εγκαταλείψουμε την «Ακτή των Νέγρων», επισκεφτήκαμε την Tangawizi, μια φάρμα μπαχαρικών όπου μας μύησαν στο σύμπαν της κανέλας, του μοσχοκάρυδου και του γαρύφαλλου. Με αυτή την αίσθηση αφήσαμε πίσω μας την Τανζανία.
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
