ΤΙ ΚΑΝΕΙΣ ΟΤΑΝ ΤΟ GENTLE PARENTING ΔΕΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ;

Το gentle parenting είναι μια εξαιρετική πρόταση διαπαιδαγώγησης, η οποία όμως δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε περίσταση. Τι κάνουμε τότε;

Έβλεπα πρόσφατα το video ενός μπαμπά στο TikTok, ο οποίος έλεγε: «Nα με συγχωρείτε, αλλά το gentle parenting απευθύνεται σε gentle παιδιά. Εγώ μεγαλώνω γκάνγκστερς». Πόσο πολύ ταυτίστηκα δεν περιγράφεται! Πριν κάνω παιδιά, πίστευα πάντα ότι θα είμαι από αυτές τις πολύ ήρεμες, υπομονετικές, γλυκομίλητες μαμάδες που με σοφία και στωικότητα αντιμετωπίζουν κάθε τους ξέσπασμα, όσο έντονο κι αν είναι, γιατί κατανοούν πως μόνο έτσι θα «αγκαλιάσουν» όποια δυσκολία αντιμετωπίζουν τα μικρούλια τους την κάθε στιγμή, θα τους δείξουν αποδοχή και θα τους διδάξουν ενσυναίσθηση, κάνοντας πράξη τη θετική διαπαιδαγώγηση. Έτσι δεν πρέπει να λειτουργούν όλοι οι γονείς;

Έτσι λειτούργησα και εγώ, όταν η ούτε ενός έτους τότε μεγαλύτερη κόρη μου σκαρφάλωσε και πήδηξε έξω από το παρκοκρέβατο, αρνούμενη να παραμείνει εκεί για να παίξει με τα παιχνίδια της έστω και μερικά λεπτά, όσο εγώ μαγείρευα ένα μέτρο μακριά της. Αυτό προσπαθούσα να κάνω όταν δεν μου κρατούσε ποτέ μα ποτέ το χέρι στον δρόμο και ήθελε να προχωρά μόνη της πολλά μέτρα μπροστά, σε σημείο που πολλές φορές έτρεχα για να μην την χάσω. Γι' αυτό πάσχισα και όταν μία από τις αμέτρητες φορές που την έκανα μπάνιο με τα χίλια παιχνιδίσματα και παρακαλετά, όπως την έβγαζα στο τέλος έξω και της φορούσα το μπουρνούζι με έφτυσε στη μούρη. Ήταν μόλις δυόμισι ετών. Φώναξα τον άντρα μου να την αναλάβει, γιατί ένιωσα ότι χάνω τον έλεγχο. Κάπως έτσι κύλησαν και τα επόμενα χρόνια.

Συμφωνώ λοιπόν τόσο πολύ με τον μπαμπά που αναφέρω παραπάνω, γιατί με τη μικρότερη κόρη μου δεν χρειάστηκε ποτέ να καταβάλλω ιδιαίτερη προσπάθεια στο να είμαι gentle parent. Καθόταν στο παρκοκρέβατο και έπαιζε με τις ώρες, στον δρόμο μου κρατά ακόμα το χέρι σφιχτά, λατρεύει το μπάνιο και γενικά είναι συνεργάσιμη αρκετά, ώστε να μην χρειάζεται να υψώνω συχνά τον τόνο της φωνής μου.

Η μέθοδος του gentle parenting που προτείνεται τα τελευταία χρόνια δεν λειτουργεί πάντα. Προέρχεται από τη Βρετανίδα οικογενειακή σύμβουλο και συγγραφέα Sarah Ockwell-Smith, και ορθά καλεί τους νέους γονείς να σέβονται το παιδί, να λαμβάνουν την άποψή του υπ’όψιν, να το συμπονούν και να το επικυρώνουν, δημιουργώντας δεσμούς μέσα από θετικές εμπειρίες. Σαφώς αποτελεί την ιδανική προσέγγιση ανατροφής, όμως αναπόφευκτα θα υπάρξουν και στιγμές που τα προβλήματα θα ξεπερνούν τις «αρχές» του.

Η Δρ Cara Goodwin, κλινική ψυχολόγος με εξειδίκευση στους γονείς, το επιβεβαιώνει λέγοντας πως οι ερευνητές έχουν βρει ότι οι τεχνικές του gentle parenting δεν είναι αποτελεσματικές για κάθε περίσταση και κάθε παιδί, ενώ δύσκολα εφαρμόζονται σε πιο σοβαρές καταστάσεις, όπως σε παιδιά με επιθετική ή ιδιαίτερα αντιδραστική συμπεριφορά. Τι κάνουμε τότε, Δόκτωρ μου;

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Τι να κάνεις όταν το gentle parenting δεν λειτουργεί

Η Δρ Goodwin απαριθμεί ορισμένες άλλες στρατηγικές, οι οποίες δεν συνιστώνται από τους περισσότερους συνηγόρους του gentle parenting, αλλά υποστηρίζονται από τις έρευνες και επιστρατεύονται σε διάφορα υποστηρικτικά προγράμματα για γονείς. Αν ανήκεις στους γονείς που συμφωνούν με το gentle parenting αλλά δεν έχουν διαπιστώσει να τους βοηθά, αξίζει να τις γνωρίζεις. Προσωπικά, με τη μεγάλη μου κόρη, εφάρμοσα τις περισσότερες από αυτές και μπορώ να πω ότι βοήθησαν να βάλουμε όρια χωρίς να βλάψουμε την επικοινωνία και τη σχέση μας.

– Όρισε συνέπειες

Οι θιασώτες του gentle parenting θα πουν ότι θέλουμε το παιδί να στρέφεται στα εσωτερικά του κίνητρα προκειμένου να επιδεικνύει καλή συμπεριφορά και όχι στις «συνέπειες» που θα ακολουθήσουν αν δεν έχει. Θέλουμε ένα παιδί εγγενώς ευγενικό και όχι επειδή θα χάσει το τάμπλετ.

Οι λογικές συνέπειες, όμως, λένε οι επιστήμονες, σχετίζονται με καλύτερη συμπεριφορά και ψυχική υγεία στα παιδιά. Πρόκειται για συνέπειες που βγάζουν νόημα, π.χ. όταν χτυπήσουν ένα παιδί στο παιχνίδι, θα πρέπει να σταματήσουν ό,τι κάνουν για να του φέρουν πάγο ή να φύγουν επί τόπου από την παιδική χαρά.

– Δώσε επιλεκτική προσοχή

Δεν υπάρχει τίποτα που να αποζητά περισσότερο ένα παιδί από την προσοχή του γονιού του. Η οδηγία εδώ είναι να δίνεις μεγαλύτερη προσοχή στις θετικές συμπεριφορές προσπαθώντας να αγνοήσεις τις αρνητικές. Αν, δηλαδή, το παιδί γκρινιάζει για να του δώσεις κάτι, εξήγησέ του ότι δεν μπορείς να το ακούσεις μέχρι να χρησιμοποιήσει την κανονική του φωνή. Και όταν το κάνει επαίνεσέ το γι’ αυτό, καθώς και για κάθε άλλη προσπάθεια που κάνει.

Οι ειδικοί συμβουλεύουν να αγνοούμε τις μικρο-προβληματικές συμπεριφορές, π.χ. όταν σου κάνει το παιδί την ίδια ερώτηση ξανά και ξανά, καθώς έτσι θα εμφανίσει μακροπρόθεσμα καλύτερη συμπεριφορά και λιγότερη αντιδραστικότητα.

– Δώσε (και πάρε) χρόνο απομόνωσης

Στο gentle parenting ο χρόνος αυτός (που παλιά ονομάζαμε «τιμωρία») είναι ό,τι χειρότερο, ανάλογο της σωματικής κακοποίησης. Οι έρευνες δεν έχουν διαπιστώσει κάτι τέτοιο, ενώ κάποιες τονίζουν και ορισμένα οφέλη προκειμένου να βελτιωθεί μια συμπεριφορά. Ιδιαίτερα ωφέλιμος είναι όταν ο γονιός έχει βγει εκτός ορίων, προκειμένου να μη χρησιμοποιήσει κάποια πιο σκληρή πρακτική πειθαρχίας.

– Φρόντισε τον εαυτό σου για να μπορείς να φροντίσεις τα παιδιά σου

Οι οπαδοί του gentle parenting συχνά φαίνεται να μην αναγνωρίζουν ότι οι γονείς είναι άνθρωποι. Έχουν συναισθήματα, ανάγκες και επιθυμίες. Λένε, για παράδειγμα, ότι οι γονείς δεν πρέπει ποτέ να λένε στο παιδί ότι τους έκανε να στεναχωρηθούν ή να θυμώσουν, γιατί έτσι δημιουργούν μια αλληλεξάρτηση.

Σαφώς, όπως λέει και η Goodwin, οι γονείς δεν θέλουν να χρησιμοποιούν τα συναισθήματά τους για να χειρίζονται το παιδί, όμως δεν αποδεικνύεται κάπου ότι η ειλικρίνεια στην εκδήλωση συναισθημάτων έχει κάποια αρνητική επίπτωση στο παιδί. Αντίθετα, αποκρύπτοντας τα συναισθήματα αυτά από το παιδί, μπορεί να του δημιουργήσεις στρες και να επιβαρύνεις τη μεταξύ σας σχέση. Επιπλέον, είναι αδύνατον να μπορέσεις να ρυθμίσεις τα συναισθήματα του παιδιού σου, όταν εσύ νιώθεις εντελώς εκτός ρυθμού.