ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ «ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΠΑΓΩΜΑ» ΠΟΥ ΤΟΣΟΙ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΕΞΗΓΗΣΟΥΝ ΣΤΟ TIKTOK;

Μήπως υποφέρεις κι εσύ από το λεγόμενο «λειτουργικό πάγωμα», που τόσοι προσπαθούν να εξηγήσουν στα κοινωνικά δίκτυα;

Το τελευταίο διάστημα το δημοφιλές TikTok έχει γεμίσει βίντεο με ανθρώπους που προσπαθούν να εξηγήσουν τι είναι το «functional freeze» (θα μπορούσαμε να το αποδώσουμε στα ελληνικά ως «λειτουργικό πάγωμα») και ποια είναι τα συμπτώματά του.

Σε ένα από αυτά, η Liz Tenuto λέει πως όταν βρίσκεσαι σε αυτήν την κατάσταση μπορείς να διατηρήσεις την καθημερινή σου ρουτίνα, αλλά μέσα σου νιώθεις κενός, μουδιασμένος, εξαντλημένος. Μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια της μέρας το νευρικό σου σύστημα βρίσκεται κατά κάποιον τρόπο κολλημένο στην απόκριση «μάχη ή φυγή», οπότε και είσαι, φαινομενικά τουλάχιστον, λειτουργικός. Όμως, η ενέργεια αυτή τελικά εξαντλείται και το βράδυ το νευρικό σου σύστημα καταρρέει.

Σύμφωνα με την Deborah Serani, ψυχολόγο, επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Adelphi, μπορεί η φράση «λειτουργικό πάγωμα» να γεννήθηκε στο Tik Tok, αλλά στην ουσία είναι ένας νέος τρόπος περιγραφής της απόκρισης «παγώματος», η οποία αποτελεί μία από τις αποκρίσεις των ανθρώπων απέναντι στο στρες, όπως η μάχη και η φυγή.

Τι συμβαίνει κατά το «λειτουργικό πάγωμα»;

Όταν είσαι σε κατάσταση στρες, τα σήματα στον εγκέφαλό σου θα ενεργοποιήσουν το συμπαθητικό νευρικό σύστημα του οργανισμού σου. Αυτό σημαίνει πως μια φυσιολογική αντίδραση απέναντι στον στρεσογόνο παράγοντα μπορεί να είναι είτε η μάχη, είτε η φυγή,  είτε η παραίτηση, είτε το πάγωμα. Στη μάχη ή τη φυγή αποφασίζεις να φύγεις από μια κατάσταση ή να αντιμετωπίσεις την πηγή του στρες για να προστατευτείς. Στην περίπτωση της παραίτησης μπορεί να καλλιεργήσεις συμπεριφορές που ικανοποιούν τους άλλους, με σκοπό την αποφυγή των συγκρούσεων. Μπορεί, τέλος, να παγώσεις μπροστά στον στρεσογόνο παράγοντα.

iStock

Στην απόκριση παγώματος, τα άτομα εισέρχονται σε μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από χαμηλή ενεργοποίηση, μούδιασμα, απάθεια, αισθάνονται αποκομμένα από το σώμα τους ή το περιβάλλον. Στόχος είναι να «αποσυνδεθείς» από το σώμα, για να μην βιώσεις συνειδητά την απειλή. Η απόκριση παγώματος είναι συχνά αυτόματη και χρησιμεύει ως μηχανισμός αντιμετώπισης, για την αποφυγή ενοχλητικών συναισθημάτων, σκέψεων και σωματικών αισθήσεων.

Ποια είναι τα σημάδια του;

Αν και η εμπειρία κάθε ανθρώπου μπορεί να διαφέρει, παρακάτω θα βρεις κάποια σημάδια που συναντώνται σε αρκετές περιπτώσεις:

• Σωματικές επιδράσεις: Μειωμένος καρδιακός ρυθμός, επιβράδυνση της αναπνοής, ακινησία, λιποθυμία, μυϊκή ένταση, κρύα άκρα, έντονη εφίδρωση, διεσταλμένες κόρες κ.ά.
• Γνωστικές επιδράσεις: Επιβράδυνση της σκέψης, σύγχυση, δυσκολία στη λήψη αποφάσεων, μειωμένη ανταπόκριση, αφωνία, προβλήματα ανάκτησης μνήμης, αγχωτικές σκέψεις κ.ά.
• Συναισθηματικές επιδράσεις: Μούδιασμα, αισθήματα τρόμου, ευερεθιστότητα, αίσθηση ότι είσαι παγιδευμένος, πανικός, απάθεια κ.ά.

iStock

Πώς να διαχειριστείς την κατάσταση

Αν για σένα «λειτουργικό πάγωμα» σημαίνει να πατάς δύο φορές το snooze πριν σηκωθείς από το κρεβάτι ή μισή ώρα παύση για να… μαζέψεις τα κομμάτια σου πριν έρθουν τα παιδιά στο σπίτι, τότε δεν έχεις λόγους να ανησυχείς. Δεν φαίνεται να επηρεάζει την καθημερινότητά σου.

Σε άλλη περίπτωση, μπορείς να προσπαθήσεις να εντοπίσεις τι σου προκαλεί τα συμπτώματα, ώστε στη συνέχεια να το αντιμετωπίσεις. Οι τεχνικές γείωσης, που σε φέρνουν στο τώρα και σε επαφή με το σώμα σου (π.χ. περιέγραψε τι βλέπεις γύρω σου, πάρε βαθιές αναπνοές) και η σωματική δραστηριότητα είναι ιδιαίτερα χρήσιμες.

Αν, τώρα, η απόκριση αυτή παίρνει περισσότερο χρόνο και μπαίνει εμπόδιο στη ζωή σου, τότε καλό είναι να αναζητήσεις έναν ειδικό ψυχικής υγείας, καθώς μπορεί να αντιμετωπίζεις κάποια έντονη ανησυχία που σχετίζεται με τραύμα.