ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η «ΟΡΜΠΑΝΟΠΟΙΗΣΗ» ΠΟΥ ΜΑΘΑΜΕ ΣΕ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ;

Η «ορμπανοποίηση» ακούγεται όλο και περισσότερα στον σχολιασμό των εκλογικών αποτελεσμάτων. Τι σημαίνει και τι υπονοεί; Ο καθ. Γλωσσολογίας Νίκος Παντελίδης απαντά.

«Ορμπανισμός», «εξορμπανισμός», «ορμπανοποίηση»… πολλές οι εκπλήξεις από το εκλογικό αποτέλεσμα, μεταξύ των οποίων και ορισμένες «άγνωστες λέξεις» που ακούσουμε αρχικά διά στόματος Γιάνη Βαρουφάκη και επαναλαμβάνονται όλο και πιο συχνά.

Μια αναζήτηση στην ειδησεογραφία δείχνει ότι ο όρος έχει χρησιμοποιηθεί σε πολιτικό σχολιασμό και στο παρελθόν. Τι σημαίνει, όμως, και τι υπονοεί ο ομιλητής που τη χρησιμοποιεί;

«Δεν είναι κάτι ιδιαίτερα περίπλοκο», μας λέει ο Καθηγητής Γλωσσολογίας ΕΚΠΑ Νίκος Παντελίδης. «Η ορολογία προέρχεται από τον Ούγγρο πολιτικό, νομικό και σημερινό πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν. Συνεπώς, η ορμπανοποίηση αναφέρεται στη μετατροπή μιας χώρας ή ενός πολιτικού συστήματος έτσι ώστε να μοιάζει όλο και περισσότερο σε αυτού του πολιτικού που την έχει υιοθετήσει».

Ορμπανοποίηση: Πώς ορίζεται και πώς χρησιμοποιείται

«Η σημασία της λέξης, βέβαια, διαφέρει από το πώς χρησιμοποιείται και μεταφράζεται. Δεν υπάρχει, δηλαδή, διαφωνία ως προς τον ορισμό της: Αναφέρεται στις πολιτικές και τις νοοτροπίες του Βίκτορ Όρμπαν. Υπάρχει όμως διαφωνία ως προς τη χρήση της και το πώς τοποθείται ιδεολογικά. Αυτή είναι μια συζήτηση με πολιτικές προεκτάσεις», συνεχίζει ο κ. Παντελίδης.

«Δεν είναι η πρώτη φορά που σχηματίζονται νεολογισμοί από πρόσωπα που έχουν βάλει τη σφραγίδα τους σε συγκεκριμένες πολιτικές πρακτικές και νοοτροπίες. Συχνά γίνεται λόγος για “τραμπισμό”, “χιτλερισμό” ή “ερντογανισμό”, για πολιτικές που ομοιάζουν με των παραπάνω ή για πρόσωπα που υιοθετούν αντίστοιχες πολιτικές», καταλήγει ο ίδιος.

O Βίκτορ Όρμπαν με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε συνάντηση στην Άγκυρα, 16 Μαρτίου 2023. © 2023 AP Photo

Το πολιτικό προφίλ του Βίκτορ Όρμπαν

Ο Βίκτορ Όρμπαν εκτελεί χρέη πρωθυπουργού στην Ουγγαρία από τον Μάιο 2010, άρα είναι πάνω από μία δεκαετία τώρα που έχει αφήσει την πολιτική του σφραγίδα στη χώρα. Στην πολιτική βρέθηκε ως ηγέτης του ρεφορμιστικού φοιτητικού κινήματος Συμμαχία των Νέων Δημοκρατών (πρόδρομος του σημερινού Φιντές), ενώ έγινε γνωστός έπειτα από ομιλία του το 1989, κατά την οποία απαίτησε ανοιχτά την αποχώρηση των σοβιετικών από τη χώρα.

Από το 1990, οπότε εκλέχθηκε στην Εθνοσυνέλευση της χώρας, έστρεψε το κόμμα Φιντές προς τον κοινωνικό συντηρητισμό. Σύμφωνα με την Wikipedia: «Ο κοινωνικός συντηρητισμός του Όρμπαν, η τάση προς τον ευρωσκεπτικισμό κι η υπεράσπιση της άποψης περί ενός “λαμπρού κράτους” έχουν προσελκύσει μια σημαντική διεθνή προσοχή. Κάποιοι παρατηρητές έχουν περιγράψει την κυβέρνησή του ως αυταρχική».

Με λίγα λόγια, οι όροι «Ορμπανισμός», «εξορμπανισμός», «ορμπανοποίηση» αναφέρονται σε πολιτικές ή στη διαδικασία εφαρμογής πολιτικών με στοιχεία εθνικισμού, αυταρχισμού και λαϊκισμού, όμοιες με αυτές του Βίκτορ Όρμπαν. Το κατά πόσο χρησιμοποιήθηκαν εύστοχα, αναφερόμενες στην κυβερνητική πολιτική που θα εφαρμόσουν οι νικητές των εκλογών, μένει να το δούμε.