ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΡΩΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΛΕΙΑ ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ
Όσες φορές κι αν βρεθείς στη Ρώμη, θα υπάρχει πάντα μια πρωτόγνωρη αίσθηση, ακόμα και στις πιο γνωστές γωνιές της. Είναι ένα από τα ταξίδια που δεν θα αντέξεις να μην ξανακάνεις. Όχι μόνο γιατί είναι εύκολο (μόλις δύο ώρες πτήσης από Αθήνα) και αρκετά οικονομικό (αν προνοήσεις εγκαίρως για εισιτήρια και διαμονή), αλλά γιατί θα άξιζε να πετάει κανείς ξανά και ξανά στην Αιώνια Πόλη, ακόμα κι αν ερχόταν από την άλλη άκρη του κόσμου. Για την «Τέλεια Ομορφιά» της, όπως αποτυπώθηκε στην ομότιτλη ταινία του Σορεντίνο, για έναν περίπατο στις όχθες του Τίβερη, για μια περιπλάνηση στα λιθόστρωτα του Trastevere.
Via delle Quattro Fontane. Η βάση μας στη Ρώμη βρίσκεται στην οδό των Τεσσάρων Σιντριβανιών, ανάμεσα στην Piazza di Spagna και στη Fontana di Trevi. Εκεί όπου το μπαρόκ συνδιαλέγεται ακατάπαυστα με την ελαφρότητα.
Έχουμε φτάσει χωρίς κανέναν κόπο στον σταθμό Termini με το γρήγορο τρένο από το αεροδρόμιο του Fiumicino και μπορούμε να ξεκινήσουμε την περιπλάνηση στο ιστορικό κέντρο προτού το σούρουπο γίνει βαθύ σκοτάδι. Εγκαταλείπουμε βιαστικά τις αποσκευές μας στο μικροσκοπικό δωμάτιο ενός επιβλητικού κτιρίου και αρχίζουμε να εξερευνούμε τη γειτονιά.
Nα νοικιάσουμε μια βέσπα ή να αγοράσουμε ένα εισιτήριο απεριόριστων διαδρομών με το μετρό; Προτού προλάβουμε να απαντήσουμε στο δίλημμα, τα βήματά μας αποφασίζουν σχεδόν ερήμην μας. Ξεκινάμε το περπάτημα χωρίς συγκεκριμένο προορισμό, αφού η πόλη είναι σαν υπαίθριο μουσείο, έχοντας έναν ηλεκτρονικό χάρτη στο κινητό για να ταυτοποιούμε τα μεγαλοπρεπή κτίρια. Με απρογραμμάτιστες τάσεις για μια μπάλα παγωτό σε κάποια gelateria ή για μια φωτογραφία μπροστά από ένα palazzo.
Trastevere, όπως μποέμ
Περπατάμε στις όχθες του ποταμού Τίβερη μέχρι να συναντήσουμε τη γέφυρα Ponte Sisto που ενώνει το ιστορικό κέντρο με τη συνοικία Trastevere. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, η ατμόσφαιρα αλλάζει. Στα μεσαιωνικά λιθόστρωτα σοκάκια ξεπροβάλλουν απλωμένες μπουγάδες και πλανόδιες μπάντες.
Στην πιο μποέμ γειτονιά της Ρώμης, που κάποτε ήταν γκέτο της εργατικής τάξης, σήμερα δίνουν ραντεβού καλλιτέχνες, διανοούμενοι και φοιτητές που σπουδάζουν στα αμερικανικά πανεπιστήμια της περιοχής. Συχνάζουν στα μικρά καφέ, κάνουν τις αγορές σε μικροκαταστήματα που θυμίζουν γκαλερί, περιφέρονται στα στενά κάτω από τοξωτά περάσματα και πολύχρωμα μπαλκόνια με λουλούδια.
Στρίβοντας προς τη μαγική πλατεία Santa Maria, είναι σαν να έχουμε βρεθεί ξαφνικά μέσα σε σκηνικό της ταινίας του Γούντι Άλεν: «Στη Ρώμη με αγάπη». Το Trastevere είναι όμως πραγματικό. Οι μόνιμοι κάτοικοι θεωρούν τους εαυτούς τους αυθεντικούς Ρωμαίους. Ρίχνουμε κλεφτές ματιές στις αυλές με τα αναρριχητικά φυτά και δίνουμε υπόσχεση πως θα επιστρέφουμε κάθε βράδυ στη γειτονιά με την τέχνη στο δρόμο και τα πολιτικοποιημένα γκράφιτι.
Ένα καπουτσίνο πίσω από τα ισπανικά σκαλιά
Κυριακή πρωί. Οι δρόμοι έχουν κλείσει εξαιτίας ενός μαραθωνίου. Κοιτάζοντας τους μαραθωνοδρόμους με φόντο τα μεγαλοπρεπή κτίρια, σκεφτόμαστε πως θα πρέπει να είναι συναρπαστικό να τρέχει κανείς μέσα στην ιστορία. Φτάνουμε στην Piazza di Spagna για τον πρώτο καφέ της ημέρας στο αρχαιότερο καφέ της Ρώμης και το παλαιότερο σε όλη την Ιταλία. Απολαμβάνουμε έναν καπουτσίνο ανάμεσα σε έργα τέχνης και χρυσούς καθρέφτες, σε ένα από τα μαρμάρινα τραπέζια του Antico Café Greco, στη Via Condotti, όπου σύχναζαν για χρόνια κυρίως φιλολογικοί και καλλιτεχνικοί κύκλοι.
Είμαστε έτοιμοι για περιπλάνηση. Κοντοστεκόμαστε στη Fontana della Barcaccia, το σιντριβάνι σε σχήμα βάρκας που φιλοτέχνησαν οι Bernini (πατέρας και γιος) στην Piazza di Spagna.
Ανεβαίνουμε τα 138 ισπανικά σκαλοπάτια και προσεγγίζουμε τον ναό που είναι σκαρφαλωμένος στον λόφο. Είναι ακόμα νωρίς και τα διάσημα σκαλιά δεν έχουν κατακλυστεί από ορδές τουριστών. Συνεχίζουμε τον περίπατο κυρίως ανάμεσα σε δρομείς, ταξιδιώτες και κτίρια σε όλες της αποχρώσεις της τερακότας.
Μια ευχή στη Fontana di Trevi
Το σιντριβάνι του Ιταλού αρχιτέκτονα Nicola Salvi έχει ήδη περικυκλωθεί από κόσμο που περιμένει να τραβήξει σέλφι με φόντο τα νερά που παφλάζουν μπροστά από το μπαρόκ παλάτσο. Η Fontana di Trevi παραμένει το πιο δημοφιλές σημείο της πόλης για φωτογραφία. Διασχίζουμε το πλήθος, πετάμε ένα νόμισμα στα νερά, ανάμεσα σε άρματα-κοχύλια, κάνουμε μια ευχή και αποφασίζουμε να επιστρέψουμε το πολυσύχναστο αξιοθέατο και σύμβολο της Ρώμης μια ώρα πιο ήσυχη.
Συνεχίζουμε να βαδίζουμε μέσα στην ιστορία, να προσπερνάμε συγκλονιστικές πλατείες, αναγεννησιακά γλυπτά και καθηλωτικές εκκλησίες. Εντοπίζουμε μικρούς θησαυρούς στους παράδρομους της Via del Corso και της Via Condotti, με τους οίκους υψηλής ραπτικής, και κάνουμε μικρές στάσεις αναζητώντας το καλύτερο παγωτό.
Επόμενος σταθμός μας η εβραϊκή συνοικία, μια από τις πιο ατμοσφαιρικές γειτονιές, με τη Fontana delle Tartarughe, μια κρήνη με γλυπτές χελώνες του 1584, και τα φημισμένα εβραϊκά αρτοποιεία και εστιατόρια, δίπλα στη Μεγάλη Συναγωγή και το Εβραϊκό Μουσείο της Ρώμης. Η νύχτα έχει πέσει στην περιοχή του Λάτσιο και η ώρα για ένα δείπνο με Chianti έχει φτάσει.
«Απόψε αυτοσχεδιάζουμε» λέμε, φράση δανεική από το θεατρικό του Luigi Pirandello. Επιλέγουμε μια τρατορία στην τύχη. Δοκιμάζουμε τηγανητές αγκινάρες αλά τζιουντία (carciofi alla giudia), μια συνταγή της ρωμαιο-εβραϊκής κουζίνας, και bucatini cacio e pepe, ζυμαρικά με τυρί και πιπέρι.
Ένα πρωϊνό στη Βίλα Μποργκέζε
Πρωϊνό Δευτέρας. Κατευθυνόμαστε προς τη Βίλα Μποργκέζε (Villa Borghese), τον πράσινο πνεύμονα της Ρώμης, με τρία εξαιρετικά μουσεία και υπαίθρια καφέ. Για να φτάσουμε στον προορισμό μας, η Via Veneto –με τα μπουρζουά ξενοδοχεία και τα σικάτα καφέ– είναι μονόδρομος. Λίγο μετά την είσοδο μας στο πάρκο, επιλέγουμε ένα τραπεζάκι για ένα εσπρεσάκι κι ένα ιταλικό κρουασάν με κρέμα. Προτού κατευθυνθούμε προς την Galleria Borghese, που στεγάζει αριστουργήματα του Μπερνίνι και του Καραβάτζιο, νοικιάζουμε ποδήλατα για να εξερευνήσουμε το πάρκο με τα περίτεχνα αγάλματα και σιντριβάνια.
Όταν συναντάμε την τεχνητή λίμνη, κάνουμε μια βαρκάδα μέχρι την αντίπερα όχθη και τον ναό που είναι αφιερωμένος στον Ασκληπιό. Μια από τις καλύτερες πανοραμικές θέες της πόλης προσφέρεται από το Pincio, τον λόφο της Βίλας Μποργκέζε πάνω από την Piazza del Popolo.
Κατηφορίζουμε ξανά στην πόλη, με κατεύθυνση την Piazza Navona, σκηνικό πολλών ταινιών που σημάδευσαν τον ιταλικό κινηματογράφο. Ο πλανόδιοι ζωγράφοι σκιτσάρουν πορτρέτα και το πλήθος στέκεται υπομονετικά σε ουρά για να φύγει με μια προσωπογραφία-ενθύμιο. Το αποτύπωμα του Μπερνίνι εδώ είναι συγκλονιστικό, ιδίως όταν η πλατεία είναι λουσμένη στο φως.
Καθόμαστε σε μια τρατορία με καρό τραπεζομάντηλα και αγναντεύουμε τα ανθρώπινα γλυπτά που συμβολίζουν τους τέσσερις ποταμούς. Μας σερβίρουν μια πίτσα με λεπτό ζυμάρι και αμέσως μετά μεταφερόμαστε απέναντι, στο Tre Scalini, για να δοκιμάσουμε το διασημότερο παγωμένο ταρτούφο και να κοιτάξουμε την Piazza Navona από άλλη οπτική γωνία.
Φεύγοντας, παρόλο που δεν έχουμε προλάβει να πεινάσουμε, η εικόνα μιας Ιταλίδας γιαγιάς να πλάθει φρέσκα ζυμαρικά στην βιτρίνα μιας οστερίας ορίζει τις επόμενες κινήσεις μας. Σχεδόν υπνωτισμένοι μπαίνουμε στην Osteria Da Fortunata και δοκιμάζουμε τα χειροποίητα strozzareti. Λίγο μετά, βρισκόμαστε και πάλι στον δρόμο, περιηγούμαστε στα γραφικά δρομάκια γύρω από το πολύχρωμο Campo dei Fiori, θαυμάζουμε έργα του Καραβάτζιο στην εκκλησία San Luigi dei Francesi –όπου κάνουν ουρά οι Γάλλοι– και καταλήγουμε στο Πάνθεον, ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα μνημεία των Ρωμαϊκών χρόνων.
Για έναν περίπατο στην καρδιά της Αρχαίας Ρώμης, προσανατολιζόμαστε προς τη Ρωμαϊκή Αγορά και τον Παλατίνο Λόφο. Λεγεωνάριοι και Εκατόνταρχοι ζωντανεύουν μπροστά μας. Επισκεπτόμαστε το Κολοσσαίο, φανταζόμαστε τους μονομάχους να αγωνίζονται στην αρένα και στην έξοδο αναζητάμε το κατάλληλο μέρος για να απολαύσουμε από ψηλά το εντυπωσιακό μνημείο, ενώ ο ήλιος δύει και τα φώτα του ανάβουν. Όταν βρίσκουμε το κατάλληλο μπαρ, παρακολουθούμε το αρχαίο αμφιθέατρο να αλλάζει χρώματα και ξεκινάμε τη βραδιά με ένα Aperol Spritz και ένα πλατό με προσούτο και παρμεζάνα.
Επιστρέφοντας στο ξενοδοχείο, ξαποσταίνουμε στα σκαλοπάτια του φωταγωγημένου Καπιτωλίνου λόφου. Tιμώντας τους εργαζόμενους στα επείγοντα –ιδίως μετά την πανδημία– η Ιταλία γιορτάζει τα 30 χρόνια υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης βάζοντας το νούμερο 118 πάνω σε όλα τα κρατικά κτίρια.
Ο χρόνος μετράει αντίστροφα. Η τελευταία ημέρα είναι αφιερωμένη στο Βατικανό, την παπική πολιτεία, χτισμένη στη δυτική όχθη του Τίβερη. Όσο εξερευνούμε το γιγαντιαίο μουσείο με τα 70.000 έργα τέχνης, συνειδητοποιούμε πως σε μια επίσκεψη μπορούμε να περιεργαστούμε ελάχιστους από τους θησαυρούς τέχνης που βρίσκονται σε αυτό το κράτος εν κράτει.
Ξεκουραζόμαστε στα σκαλοπάτια της τεράστιας πλατείας της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου που σχεδίασε ο Gian Lorenzo Bernini και κατηφορίζουμε στον νότο της πολιτείας του Βατικανό, για την τελευταία βραδιά μας στην πιο μποέμ συνοικία της αιώνιας πόλης.
Η νύχτα πέφτει στο Τραβέστερε και η ώρα της πτήσης της επιστροφής πλησιάζει. Κάνουμε ουρά για το τελευταίο δείπνο στη Nannarella, μια τρατορία που ομόφωνα μας πρότειναν, για να δοκιμάσουμε saltimbocca alla romana, το παραδοσιακό πιάτο με φέτες μοσχαρίσιου κρέατος, προσούτο και φασκόμηλο. Για επιδόρπιο επιλέγουμε τιραμισού, το γλυκό μέσα στο οποίο συναντιέται ο δυνατός εσπρέσο με το μασκαρπόνε, το ιταλικό τυρί που δεν μπορείς να αγνοήσεις. Νοικιάζουμε ένα πατίνι και διασχίζουμε εν τάχει αγαπημένες γωνιές της πόλης. Σταματάμε στη Fontana di Trevi για τελευταία φορά και πετάμε ένα ακόμα νόμισμα. Για να βγει η ευχή.