ΣΤΗΝ ΚΡΑΚΟΒΙΑ ΤΗΣ ΒΟΤΚΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝ
Τέσσερις νύχτες στην Κρακοβία, ένα μακροβούτι στην εποχή των δράκων, βόλτες σε γειτονιές νεο-μποέμ γεμάτες θησαυρούς γοτθικής και αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής, μια κατάδυση σε σκηνικό μυθικό, ένα ραντεβού με την ίδια την ιστορία.
Το πλακόστρωτο λειτουργεί σαν χρονομηχανή, από τα πρώτα κιόλας βήματα στην Κρακοβία. Το κέντρο της πόλης απλώνεται πίσω από το παλιό τείχος, ανάμεσα σε επιβλητικές εκκλησίες και σε καφέ αρ νουβό.
Είναι Σάββατο βράδυ. Η διαδρομή από το αεροδρόμιο «Ιωάννης Παύλος Β΄» μέχρι την παλιά πόλη διαρκεί ελάχιστα. Ούτε η πτήση από το «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Αθήνας μέχρι τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Πολωνίας ήταν μεγάλη, λιγότερο από δυόμισι ώρες.
Η Κρακοβία του Πάπα Ιωάννη Παύλου
Εγκαταλείπουμε βιαστικά τις κλειστές βαλίτσες σε ένα ατμοσφαιρικό apartments hotel, παίρνουμε τα κλειδιά από έναν ευγενή Πολωνό οικοδεσπότη και αφήνουμε τα φώτα να μας οδηγήσουμε στη μεγαλύτερη μεσαιωνική πλατεία της Ευρώπης.
Στην παραμυθένια πλατεία Rynek Glόwny κυριαρχεί η εκκλησία της Αγίας Μαρίας, από το καμπαναριό της οποίας ακούγεται κάθε ώρα μια μελωδία που κατακλύζει τον χώρο. Το θερμόμετρο γράφει 0 βαθμούς Κελσίου.
Η Κρακοβία ανήκει στον αστερισμό της βότκας και του πρώτου Πολωνού Ποντίφικα, προς τιμήν του οποίου έχει ονομαστεί το αεροδρόμιο της πόλης. Το διαπιστώνουμε διαρκώς κατά τη διάρκεια του περιπάτου στην Παλιά πόλη (Stare Miasto). Τα σουβενίρ που απεικονίζουν τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄ είναι πολλά και ευφάνταστα.
Έπειτα από μια ώρα ακούμε πάλι τη μελωδία που μας μεταφέρει στους μεσαιωνικούς χρόνους, ενώ από τις μισάνοιχτες πόρτες των μπαρ με νεο-μποέμ χαρακτήρα δραπετεύουν ενδιαφέρουσες μουσικές, συνθέτοντας τη βουή ενός ευρωπαϊκού σαββατόβραδου. Δεν μπορούμε να αποφύγουμε ένα σφηνάκι βότκα. Είναι τόσο δυνατή, που δύσκολα πίνεται μονορούφι, όπως προστάζει η πολωνική παράδοση.
Στα χνάρια του Σίντλερ
Κυριακή πρωί. Το πρόγευμα σε ένα από τα μικροσκοπικά πανέμορφα αρ νουβό καφέ μάς δικαιώνει. Για αρκετές ώρες περπατάμε προσπερνώντας τα milk bars, τα «μαγειρεία» της παλιάς, σοσιαλιστικής Πολωνίας, δίχως να μπούμε να δοκιμάσουμε.
Καθ’ οδόν για το Εργοστάσιο Κλωστοϋφαντουργίας του Σίντλερ, που τα τελευταία χρόνια λειτουργεί ως μουσείο, κάνουμε μια στάση στην κεντρική πλατεία του εβραϊκού γκέτο που βρίσκεται στη συνοικία Ποντγκόρζε. Δεκάδες αδειανές καρέκλες δεσπόζουν βιδωμένες πάνω στο πλακόστρωτο, στη μνήμη των χιλιάδων ανθρώπων που στοιβάχτηκαν εκεί προτού οδηγηθούν στα κρεματόρια. Φτάνουμε στο μουσείο, που έχει θέμα τη γερμανική κατοχή στην Πολωνία. Η ξενάγηση στον χώρο μιας από τις πιο σπουδαίες πράξεις σωτηρίας ανθρώπων στη σύγχρονη ιστορία είναι συγκλονιστική.
«Η ζωή έχει νόημα όσο σώζεις ανθρώπους». Τα λόγια του Όσκαρ Σίντλερ μας συντροφεύουν όλη την ημέρα. Περπατάμε στις όχθες του ποταμού Βιστούλα, οι οποίες αλλάζουν ύφος όσο αφήνουμε πίσω μας το Ποντγκόρζε και εισερχόμαστε στη ζώνη του Καζίμιερτζ. Το βιομηχανικό σκηνικό μεταλλάσσεται σε αρτιστίκ όσο πλησιάζουμε στη γέφυρα Bernatek, με τα διάσημα γλυπτά που αιωρούνται ανάμεσα στον ουρανό και το νερό. Αυτή η γέφυρα σηματοδοτεί και την είσοδο στο Καζίμιερτζ.
Κάποτε στο Καζίμιερτζ
Κατευθυνόμαστε στην εβραϊκή συνοικία, την αδιαμφισβήτητα πιο ατμοσφαιρική γωνιά της πόλης. Περπατάμε ανάμεσα σε συναγωγές και γκαλερί, ραβίνους, ταξιδιώτες και καλλιτέχνες. Η μακραίωνη εβραϊκή παρουσία έχει διεισδύσει και μέσα στα αμιγώς πολωνικά πιάτα. Η ατμόσφαιρα στο Once upon a time in Kazimierz μας μαγνητίζει. Τρώμε κάτω από το φως των κεριών, πλάι σε ραπτομηχανές και δοκιμάζουμε πιερόγκι –κάτι ανάμεσα σε πιροσκί και ζυμαρικά– και ένα πιάτο με πάπια και κράνμπερι.
Στην πλατεία Nowy, βρίσκονται οι φημισμένες καντίνες με τις zapiekanka –μπαγκέτες με μανιτάρια και τυριά– ενώ μέσα στα σοκάκια συνυπάρχουν γκουρμέ ρεστοράν και εβραϊκά εστιατόρια με παραδοσιακή μουσική και γεύσεις κοσέρ. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε γειτονιά χωρίς να επισκεφτούμε το Εβραϊκό Μουσείο της Γαλικίας, που περιλαμβάνει εκθέματα σχετικά με το Ολοκαύτωμα και τη ζωή των Εβραίων στην Κεντρική Ευρώπη.
Ματς Κρακοβία – Βαρσοβία
Για να πιάσεις τον παλμό μιας πόλης, πρέπει να κάνεις κάτι από αυτά που συνηθίζουν οι ντόπιοι. Είναι Κυριακή βράδυ και έχει ματς. Η ποδοσφαιρική ομάδα της Κρακοβίας αναμετριέται στο γήπεδο με την ποδοσφαιρική ομάδα της πρωτεύουσας Βαρσοβίας. Διασχίζουμε την πόλη και φτάνουμε στο Stadion Miejski im. Henryka Reymana. Είναι σε κεντρικό σημείο, σε μικρή απόσταση από το μεγαλοπρεπές Εθνικό Μουσείο. Δεν δυσκολευόμαστε να βρούμε εισιτήρια. Στο ταμείο διαπιστώνουμε ότι οι γυναίκες μπαίνουν σχεδόν δωρεάν, με ένα συμβολικό αντίτιμο. Το ματς εκτυλίσσεται με ένταση και ευγένεια. Η Κρακοβία κερδίζει 1-0. Χιονίζει ελαφρά.
Στο Άουσβιτς…
Δευτέρα πρωί. Το πρωινό ξύπνημα δεν μοιάζει με τα υπόλοιπα. Έχουμε ραντεβού με τον οδηγό που θα μας οδηγήσει το Άουσβιτς-Μπιρκενάου. Το ραντεβού μας με την ιστορία στην πιο ακραία της εκδοχή ξεκινά στην πύλη της εισόδου του ναζιστικού στρατοπέδου, με την επιγραφή «Arbeit Macht Freit» (Η εργασία απελευθερώνει).
Η ημέρα μας εξαντλείται χρονικά και εμείς εξαντλούμαστε ψυχικά στο Άουσβιτς, στους μείον 3 βαθμούς Κελσίου. Στον νου βρίσκονται για ώρες καρφωμένες οι ιδέες του σημαντικού Πολωνού θεωρητικού Ζίγκμουντ Μπάουμαν για τη ρευστότητα της ανθρώπινης ταυτότητας. Ποτέ πριν δεν είχε μαζικοποιηθεί έτσι η ανθρώπινη υποκειμενικότητα. Η παραμονή μας στο Άουσβιτς θα είναι μέρος μιας επόμενης αφήγησης. Το βράδυ έχουμε ανάγκη να επιστρέψουμε στην εβραϊκή συνοικία για μια καυτή πολωνική σούπα. Καταλήγουμε σε ένα από τα μπαρ του Καζίμιερτζ για ένα σφηνάκι παγωμένη βότκα. Ξεχωρίζουμε το Singer, με διάκοσμο αντίκες ραπτομηχανές. Χιονίζει και πάλι.
Επιστρέφοντας στην εποχή των Δράκων
Ξημερώνει η τελευταία μας ημέρα στην πολωνική πόλη που δικαίως έχει κατακτήσει μια θέση στα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Επιστρέφουμε στη Rynek Glόwny, τη μεγάλη πλατεία για μια πρωινή βόλτα και έναν πρώτο καφέ με θέα τους περφόρμερ του δρόμου. Αποφασίζουμε να επισκεφτούμε το Rynek Underground, το υπόγειο μουσείο που βρίσκεται ακριβώς κάτω από τη μεσαιωνική πλατεία και θα μας ταξιδέψει στο μεσαιωνικό παρελθόν της Κρακοβίας μέσα από multimedia εκθέματα.
Έχουμε αφήσει για το τέλος τον μύθο της πόλης, τον Δράκο της Βαβέλ. Διασχίζουμε την οδό Kanonicza, που οδηγεί από την Παλιά Πόλη στο λόφο της Βαβέλ. Οι αρχιτεκτονικές εναλλαγές είναι συναρπαστικές. Βαδίζουμε ανάμεσα σε κατοικίες του 14ου αιώνα και πανέμορφα μικρομάγαζα με χειροτεχνίες και αναμνηστικά. Πληρώνουμε σε ζλότι, το τοπικό νόμισμα, ενώ κάποιοι μας τονίζουν πως «δέχονται και ευρώ». Ένας μαγαζάτορας μας δείχνει το σπίτι του Ιωάννη Παύλου Β με περηφάνια. Είναι γεγονός: Οι Πολωνοί αγαπούν τον Πάπα τους.
Παίρνουμε τον δρόμο προς το κάστρο. Προτού φτάσουμε, έχουμε διασχίσει ένα υπαίθριο μουσείο με μεσαιωνικές αυλές και καθηλωτικά αγάλματα. Το άγαλμα του Δράκου που βγάζει φωτιές από το στόμα του είναι εκείνο που έχει πάντα συγκεντρωμένο κόσμο γύρω του, ακόμα και υπό πολικό ψύχος. Μπαίνουμε στον επιβλητικό Καθεδρικό της Βαβέλ, που βρίσκεται στην είσοδο του Κάστρου, ανεβαίνουμε στο καμπαναριό και κοιτάζουμε την πόλη από ψηλά.
Η θέα του παγωμένου Βιστούλα μάς έχει ανοίξει την όρεξη για μια καυτή σούπα κάστανο. Επιλέγουμε το «Υπουργείο της Μαγείας», ένα μαγικό μαγαζί όπου μας σερβίρουν και «μαγικό φίλτρο» αντί για ποτό. Στην Κρακοβία ζούμε τον μύθο μας.
Δεν υπάρχει πια χρόνος για να επισκεφτούμε τα αλατωρυχεία της Wieliczka, τα οποία έχουν τη δική τους θέση στη λίστα της UNESCO, πλάι στις Πυραμίδες και το Ταζ Μαχάλ. Με ιστορία πάνω από 600 χρόνια, τα ορυχεία προσφέρουν μια ατμοσφαιρική underground περιήγηση σε στοές γεμάτες αλάτινα γλυπτά. Δίνουμε σιωπηλή υπόσχεση: Την επόμενη φορά.
Από το αεροσκάφος ρίχνουμε μια τελευταία ματιά στην πόλη που υπήρξε επί πεντακόσια χρόνια πρωτεύουσα της Πολωνίας και καταφύγιο για εκατοντάδες καλλιτέχνες κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Δεν μπορούμε να πούμε αντίο Κρακοβία...
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
