ΣΕ ΤΙ ΥΠΕΡΕΧΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ;

Το ΑΙ μοιάζει να μιμείται κάθε ανθρώπινη νοητική ικανότητα, αλλά σύμφωνα με τον Νομπελίστα Demis Hassabis υπάρχει μία που δεν θα κατακτήσει ποτέ.

Τα τελευταία χρόνια, οι δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης μας αφήνουν όλο και συχνότερα με το στόμα ανοιχτό. Δεν είναι μόνο ότι χάρη σε αυτήν μπορούν να αυτοματοποιούνται μονότονες και βαρετές εργασίες, να αναλύονται δεδομένα και να προτείνονται ιδέες. Το ΑΙ έχει πλέον εξελιχθεί σε τέτοια επίπεδα, ώστε να παράγει έργα που μέχρι πρότινος θεωρούνταν αποκλειστικά ανθρώπινα, όπως π.χ. η τέχνη, έστω και σε κάποια συνεργασία με τον άνθρωπο.

Η δημιουργικότητα, μια ικανότητα συνυφασμένη με το ανθρώπινο ταλέντο και την ευφυΐα, φαίνεται πως αποτελεί πεδίο μεγάλου ενδιαφέροντος για τους δημιουργούς των chatbots, που μιμούνται τελευταία όλο και περισσότερες ανθρώπινες αρετές. Αυτό αναπόφευκτα κάνει πολλούς –ειδικά καλλιτέχνες και ερευνητές– να αναρωτιούνται τι είναι τελικά η δημιουργικότητα και πώς μπορεί να γίνει αήττητη.

Υπάρχει, τέλος πάντων, κάποια ανθρώπινη νοητική ικανότητα που να μην απειλείται από το ΑΙ;

Τι είναι η δημιουργικότητα;

Πριν από κάποια χρόνια, η καρτουνίστα Jessica Hagy είχε γράψει πως «η δημιουργικότητα είναι ένας βασικός ανθρώπινος μηχανισμός αντιμετώπισης μιας κατάστασης και μία κυρίαρχη στρατηγική επιβίωσης».

Ο εικαστικός James Bareham σε άλλο άρθρο έλεγε πως δημιουργικότητα σημαίνει να κάνουμε λάθη, ενώ η εκδότρια Erica Verrillo την περιέγραψε ως παράγωγο του ασυνείδητου νου.

Πρόσφατα, δημοσιεύτηκε μια συνέντευξη του βραβευμένου με Νόμπελ Χημείας Demis Hassabis, CEO του ερευνητικού εργαστηρίου DeepMind, που τα τελευταία χρόνια ανήκει στην Google. Για την ιστορία, ο Hassabis ανέπτυξε ένα μοντέλο AI το οποίο έχει την ικανότητα να προβλέπει τη δομή μιας πρωτεΐνης βάσει της χημικής της σύστασης. Είναι ένα πρόβλημα της Βιολογίας που παρέμενε άλυτο για δεκαετίες και που αποδεικνύεται εξαιρετικά χρήσιμο κατά την δοκιμή νέων φαρμάκων.

Ο Hassabis, περιγράφοντας τις ικανότητες του ΑΙ σήμερα, τόνισε πως η σημαντικότερη εξ αυτών είναι η δημιουργικότητα ή αλλιώς η δημιουργία ενός αποτελέσματος (output) βάσει των δεδομένων που έχει δεχθεί (inputs).

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Εξήγησε ότι η διαδικασία της δημιουργικότητας μπορεί να λάβει χώρα σε τρία επίπεδα: Το Βασικό, το Μέσο και το Ανώτερο. Μόνο τα δύο πρώτα, όμως, αποτελούν προς το παρόν ικανότητα του AI – το τελευταίο παραμένει αποκλειστική νοητική ικανότητα του ανθρώπου.

Εφεύρεση: Το ανώτερο επίπεδο δημιουργικότητας που κανένα AI δεν μπορεί ακόμα να κατακτήσει

1. Βασικό: «Παρεμβολή» ή δημιουργία του «μέσου όρου» βάσει αυτών που έχει «δει». Για παράδειγμα, ζητάς από ένα πρόγραμμα να παράγει την εικόνα μιας γάτας βασισμένης σε χιλιάδες γάτες που έχει «δει».
2. Μέσο: «Παρέκταση», κατά την οποία παίρνεις αυτό που έχει ήδη κάνει το AI και το πηγαίνεις ένα βήμα παραπέρα. Ο Hassabis φέρνει ως παράδειγμα το AlphaGo, το πρόγραμμα που κατάφερε να κερδίσει τον πρωταθλητή του παραδοσιακού κινεζικού παιχνιδιού στρατηγικής Go, με μία κίνηση που δύσκολα ένας άνθρωπος θα μπορούσε να σκεφτεί. Σε συνέντευξή του αργότερα ο Κε Τζι, ο πρωταθλητής του Go, είπε: «Σοκαρίστηκα αρκετά από το γεγονός ότι υπήρξαν ορισμένες κινήσεις που δεν θα γίνονταν σε ένα παιχνίδι μεταξύ ανθρώπων».
3. Ανώτερο – μόνο οι άνθρωποι μπορούν να φτάσουν σε αυτό το επίπεδο: «Εφεύρεση». Σύμφωνα με τον Hassabis η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να παράγει μία νέα κίνηση ανάλογα με τα δεδομένα που έχει επεξεργαστεί, όμως δεν μπορεί να σχεδιάσει ένα παιχνίδι εξαρχής: «Το σύστημα, όπως κι αν του το ζητήσουμε, δεν μπορεί ακόμα να παράγει ένα παιχνίδι που να είναι τόσο κομψό και όμορφο όσο π.χ. το αρχαίο κινέζικο παιχνίδι Go».

Μπορεί να έρθει η μέρα που η AI θα φτάσει και εκεί – μπορεί και όχι. Προς το παρόν, πάντως, η εφεύρεση, η νοητική ικανότητα του οραματισμού ενός συστήματος όμορφου, σύνθετου, αλλά και κομψού και κατανοητού με απλό τρόπο, αποτελεί αποκλειστικά ανθρώπινη κατάκτηση.