ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ;

Τι να κάνεις όταν ακούς πως όλα τα υπόλοιπα παιδιά –εκτός από το δικό σου– διαβάζουν το καλοκαίρι; Μια εκπαιδευτικός συστήνει ψυχραιμία και πολλούς δημιουργικούς τρόπους για μάθηση ακόμα και... χωρίς διάβασμα! 

Είναι οι καλοκαιρινές διακοπές μια περίοδος απόλυτης ξεκούρασης για τα παιδιά; Ή μήπως είναι ταυτόχρονα και μια ευκαιρία να εξασκηθούν σε κάποιο γνωστικό αντικείμενο και να καλύψουν τυχόν κενά; Είναι καλύτερο να τα αφήσουμε να βαρεθούν ή μήπως υπάρχει περιθώριο για λίγη σχολική μελέτη;

Στα δικά μου μαθητικά χρόνια, τα πράγματα έμοιαζαν ξεκάθαρα. Δεν θυμάμαι να διάβασα ποτέ κάτι άλλο πέρα από εξωσχολικά βιβλία. Σήμερα όμως ακόμη κι εγώ, που πρεσβεύω ότι η περίοδος των διακοπών είναι ιερή, έχω τις αμφιβολίες μου. 

Τι κάνεις αν το παιδί σου δυσκολεύεται πολύ να προσαρμοστεί τον Σεπτέμβριο, επειδή μοιάζει να έχει «ξεχάσει» τα πάντα; Τι κάνεις όταν ακούς πως αρκετά παιδιά κάνουν ασκήσεις επανάληψης; Όταν βλέπεις τόσα φυλλάδια Γλώσσας και Μαθηματικών από το διαδίκτυο να κυκλοφορούν ανάμεσα στις μαμάδες; Όταν ακούς από δασκάλους να κάνουν συστάσεις επανάληψης και όταν βλέπεις τόσα βιβλία με δραστηριότητες στα βιβλιοπωλεία; 

Μήπως ορισμένα παιδιά έχουν πράγματι ανάγκη από ενισχυτική μελέτη, έστω λίγων ημερών; Τι λέει για όλα αυτά μια εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης; 

Καλοκαιρινό διάβασμα ή ανεμελιά;

Η Ειρήνη Χουντάλα, δασκάλα σε δημοτικό σχολείο, τονίζει πως οι τελευταίες χρονιές ήταν δύσκολες για τους μικρούς μαθητές. Τα γνωστικά κενά καλύπτονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Τι γίνεται όμως με την ανεμελιά; Οι καλοκαιρινές διακοπές δεν ενδείκνυνται για σχολική μελέτη. Το καλοκαίρι ας το περάσουμε δημιουργικά και ξέγνοιαστα. 

iStock

Όσον αφορά γενικότερα το καλοκαιρινό διάβασμα, η κ. Χουντάλα είναι σαφής, αλλά όχι απόλυτη: «Τα παιδιά να διαβάζουν όσο και ό,τι εκείνα επιθυμούν – βιβλία, περιοδικά, κόμικς. Όχι όμως οτιδήποτε τους θυμίζει υποχρέωση. Αν το παιδί διαβάσει κάτι επειδή πρέπει, σαν να είναι καταναγκαστικό έργο, μακροπρόθεσμα δεν θα κερδίσει γνωστικά». 

«Τα σύγχρονα παιδιά θέλουν να καταλαβαίνουν γιατί κάνουν το οτιδήποτε. Αν στην ερώτηση ''γιατί ασχολούμαι τώρα με αυτό;'' απαντήσουμε ''επειδή έτσι πρέπει'', τα απομακρύνουμε από την ουσιαστική μάθηση. Αν τα υποχρεώσουμε π.χ. να επιλύσουν μαθηματικές πράξεις, δεν τα αφήνουμε να κάνουν τη δική τους γνωστική αναζήτηση. Αυτή που θα εντάξει το όποιο διάβασμα στον δικό τους γνωστικό χάρτη», εξηγεί. 

Το καλοκαίρι είναι η καλύτερη εποχή για: 

1. Να αφιερώσουν ελεύθερο χρόνο στο παιχνίδι.
2. Να τα εμπλέξουμε σε χρηστικές ή ευχάριστες δραστηριότητες που θα τα κάνουν να αγαπήσουν τη γνωστική αναζήτηση. 

Τα λάθη που κάνουν οι γονείς με το καλοκαιρινό διάβασμα

Τα πιο συνηθισμένα λάθη που κάνουμε εμείς οι γονείς σχετικά με το καλοκαιρινό διάβασμα είναι δύο: 

1. Επιλέγουμε βιβλία που νομίζουμε ότι θα αρέσουν στα παιδιά μας ή που θα θέλαμε να τους αρέσουν, ώστε να κατακτήσουν ένα ανώτερο γνωστικό επίπεδο. Ακούμε για παράδειγμα ότι ο γιος της φίλης μας διαβάζει Χάρι Πότερ στα 8 του. Επιμένουμε να το κάνει και το δικό μας παιδί. Πρέπει να αφήνουμε τα παιδιά να διαλέγουν τα βιβλία που τους κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Τα βιβλία που ανταποκρίνονται στο δικό τους γνωστικό επίπεδο. Δεν πειράζει αν το παιδί μας είναι 10 ετών και διαβάζει ένα βιβλίο που απευθύνεται σε 8χρονα. Αν αυτό του αρέσει και το κατανοεί, μόνο τότε θα μπορέσει να βελτιώσει δεξιότητες, όπως η ανάγνωση, η ορθογραφία, η κατανόηση του κειμένου. 
2. Συχνά υποδεικνύουμε στα παιδιά να διαβάζουν βιβλία με τόνο που παραπέμπει σε διαταγή, ενώ εμείς ασχολούμαστε με το κινητό μας. Η φράση «Πιάσε και κανένα βιβλίο» είναι λάθος από μόνη της. Πόσο μάλλον όταν συνοδεύεται από τη δική μας αντιφατική συμπεριφορά.
   

iStock

Ιδέες για να εμπλέξουμε τα παιδιά στη μάθηση

Η εποχή μας έχει ένα μεγάλο καλό. Προσφέρει πολλά ερεθίσματα. Υπάρχουν πολλά βιβλία στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Ορισμένα «σερβίρουν» την ιστορία μέσα από διηγήσεις. Κάποια καλλιεργούν τη λογική μέσα από γρίφους και παιχνίδια. Άλλα βοηθούν στην ορθογραφία μέσα από σταυρόλεξα. Όλα αυτά είναι χρήσιμα, αρκεί να αρέσουν στο παιδί και να τα έχει επιλέξει. 

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι να εμπλέξουμε τα παιδιά σε μια σειρά δραστηριοτήτων που έχουν πρακτικό αντίκρισμα. Η κ. Χουντάλα δίνει ορισμένα παραδείγματα:

• Αν θέλουμε να ενισχύσουμε τη δεξιότητα της γραφής και της ορθογραφίας, καλούμε το παιδί να φτιάξει τη λίστα του σούπερ μάρκετ. Του ζητάμε να μας βοηθήσει να γράψουμε ένα mail. Γράφουμε μαζί του ταξιδιωτικές κάρτες και τις ταχυδρομούμε σε φίλους και συγγενείς.
• Αν θέλουμε να ενισχύσουμε τη λεπτή κινητικότητα (αν το παιδί δεν πιάνει καλά το μολύβι), το ζύμωμα και τα μαστορέματα είναι δύο απλοί και ιδανικοί τρόποι εξάσκησης. 
• Αν το παιδί δυσκολεύεται στα μαθηματικά, η εκτέλεση των συνταγών είναι μια ευκαιρία να κατανοήσει τα κλάσματα και να υπολογίσει αθροίσματα. 
• Αν δυσκολεύεται στην οργάνωση της σκέψης του, μια χειροτεχνία για την οποία πρέπει να εκτελέσει μια σειρά εντολών είναι ό,τι πρέπει. Θα το βοηθήσει να βάλει σε σειρά τις σκέψεις του. Θα το διδάξει να βρίσκει τρόπους για να ολοκληρώνει ένα έργο. 

Πώς να τους «ζητήσουμε» να διαβάζουν

Αν παρόλα αυτά δεν μπορείτε να αντισταθείτε στην παρόρμησή σας να προτρέψετε τα παιδιά να διαβάσουν... κάτι, η κ. Χουντάλα υποδεικνύει τον σωστό τρόπο:

«Ακόμη και αν θέλουμε να διαβάσει ένα παιδί κάτι πολύ συγκεκριμένο, έχει σημασία ο τρόπος που θα το προτείνουμε. Μπορούμε να κάνουμε μια συμφωνία να διαβάζει 2 σελίδες την ημέρα, την ώρα που κι εμείς εργαζόμαστε. Μετά να κουβεντιάζουμε τι διάβασε. Είναι διαφορετικό να προστάζουμε τα παιδιά να διαβάζουν και διαφορετικό να το κάνουμε κι εμείς. Σε κάθε περίπτωση, τα παιδιά έχουν ανάγκη να νιώθουν ότι κάνουν κάτι χρήσιμο. Και ας μην ξεχνάμε ότι μας μιμούνται!».