ΠΟΣΟ ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΡΟΜΑΝΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΣΤΙΣ ΓΙΟΡΤΙΝΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ;

Το ρομαντικό στοιχείο στις χριστουγεννιάτικες ταινίες που κατακλύζουν τα τηλεοπτικά προγράμματα την περίοδο αυτή είναι ιδιαίτερα έντονο. Μήπως κρύβει μια δόση αλήθειας;

Τις μέρες αυτές είπα να δω καμιά ταινία στο σπίτι. Μπήκα, λοιπόν, σε μία από τις αγαπημένες μου πλατφόρμες και παρατήρησα την ύπαρξη μιας ολόκληρης κατηγορίας με χριστουγεννιάτικες ταινίες, ρομαντικές κομεντί και δράματα που περιστρέφονταν γύρω από την περίοδο των γιορτών.

Όπως σχολιάζει σε άρθρο του ο Viren Swami, Καθηγητής Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Anglia Ruskin, δημοφιλές θέμα στις ταινίες αυτές είναι «η επιστροφή». Στην ουσία, ο καθηγητής αναφέρεται στις ιστορίες όπου ο κεντρικός χαρακτήρας (συνήθως έχει μια επιτυχημένη καριέρα σε κάποια μεγάλη πόλη) επιστρέφει στη γενέτειρά του για να περάσει τις γιορτές με δικούς του ανθρώπους. Στο οικείο και φιλόξενο αυτό περιβάλλον συνειδητοποιεί ότι η ζωή του στο άστυ δεν έχει σκοπό και τότε ερωτεύεται τον/την καλό/η, τοπικό/η ήρωα/ηρωίδα ή αναπτερώνεται η φλόγα ενός παλιού έρωτα.

«Αν και είναι κλισέ, το σενάριο της “επιστροφής” μπορεί να βασίζεται σε μια δόση αλήθειας. Σε αντίθεση με την κοινή λογική, η οικειότητα δεν γεννά περιφρόνηση, αλλά συμπάθεια», υπογραμμίζει.

iStock

Η έλξη του οικείου

Σε μελέτη του 1992 στην οποία συχνά αναφέρονται οι ειδικοί, οι ερευνητές έβαλαν τέσσερις γυναίκες να παρακολουθήσουν πανεπιστημιακά μαθήματα με διαφορετική συχνότητα. Η μία δεν πήγε ποτέ στο μάθημα, η άλλη παρακολούθησε 5 μαθήματα μέσα σε διάστημα ενός εξαμήνου, η τρίτη 10 και η τέταρτη 15. Στο τέλος, διαπιστώθηκε ότι όσο περισσότερα μαθήματα παρακολουθούσαν οι γυναίκες, τόσο περισσότερο τις συμπαθούσαν οι άλλοι φοιτητές και ήθελαν να περάσουν χρόνο μαζί τους. «Ένας λόγος για τον οποίο τα οικεία ερεθίσματα τείνουν να γίνονται αρεστά είναι επειδή ο εγκέφαλός μας τα επεξεργάζεται πιο εύκολα και αυτή η ευκολία βιώνεται πιο θετικά», εξηγεί ο Swami.

Πέρα από το παραπάνω, ρόλο στη διαμόρφωση της αντίδρασής μας απέναντι σε οικεία πρόσωπα φαίνεται να παίζουν και εξελικτικοί παράγοντες. Σε γενικές γραμμές, τα νέα ερεθίσματα τείνουν να γεννούν αισθήματα αβεβαιότητας και να οδηγούν σε επιφυλακτικές αντιδράσεις. Από την άλλη, όσο μεγαλώνει ο βαθμός εξοικείωσης, τόσο καλύτερα κατανοούμε ότι τα ερεθίσματα δεν θα μας βλάψουν κι έτσι είναι πιο πιθανό να αντιδράσουμε με τρόπο θετικό. Το να αισθάνεσαι άνετα και ασφαλής όταν βρίσκεσαι με κάποιον άλλο συμβάλλει στην ανάπτυξη συμπάθειας. «Τόσο ισχυρή είναι η επίδραση της εξοικείωσης, που ορισμένοι ψυχολόγοι θεωρούν ότι είναι “ίσως η πιο βασική” από όλες τις αρχές της έλξης».

Η σημασία της γεωγραφικής οικειότητας

Η οικειότητα μπορεί να έχει ευρύτερο αντίκτυπο. Πείραμα που πραγματοποίησε ο Swami έδειξε ότι οι άνθρωποι σε πλουσιότερους δήμους έτειναν να βαθμολογούνται ως πιο ελκυστικοί από εκείνους σε φτωχότερους. Όμως, οι αξιολογήσεις συνδέονταν και με τον βαθμό εξοικείωσης. Όταν οι συμμετέχοντες ήταν περισσότερο εξοικειωμένοι με μια περιοχή, έβρισκαν τους κατοίκους της πιο ελκυστικούς.

Επίσης, στο πλαίσιο μελέτης που έγινε στην Ολλανδία, ερευνητές πήραν συνεντεύξεις από κατοίκους σε ένα χωριό σχετικά με τις επιπτώσεις της γεωγραφίας στην επιλογή συντρόφου. Αυτό που έμαθαν ήταν ότι οι κάτοικοι προτιμούσαν συντρόφους από το δικό τους χωριό, καθώς τους ήταν πιο οικείοι και είχαν παρόμοια βιώματα και προσλαμβάνουσες.

Αντίθετα, οι κάτοικοι πιο μακρινών χωριών θεωρούνταν λιγότερο αξιόπιστοι. «Τέτοιες πεποιθήσεις έχουν σημασία, γιατί μπορούν να επηρεάσουν το με ποιους ανθρώπους αλληλεπιδρούμε και δημιουργούμε σχέσεις. Αν πιστεύεις ότι οι άνθρωποι από τον τόπο σου είναι πιο οικείοι και έμπιστοι, τότε είναι λογικό να βρεις σύντροφο από εκεί», καταλήγει ο ειδικός

Βέβαια, το γεγονός ότι οι ρομαντικές χριστουγεννιάτικες ταινίες κρύβουν μια δόση αλήθειας δεν σημαίνει ότι μπορούν να αναπαραχθούν κατ’ στην πραγματική ζωή. Την επόμενη φορά λοιπόν που επισκεφτείς τη γενέτειρά σου για τις γιορτές, είναι προτιμότερο να μην κάνεις όνειρα για μεγάλους έρωτες ή επανασυνδέσεις.