ΒΟΗΘΑ ΤΟ ΜΩΡΟ Η ΣΥΓΚΟΙΜΗΣΗ;

Τι σημαίνει συγκοίμηση; Πώς εφαρμόζεται με ασφάλεια; Και είναι αυτή η ιδανική μέθοδος για να κοιμάται τόσο το μωρό όσο και ο γονιός καλύτερα;

Η εξάντληση των πρώτων ημερών με το πρώτο μου μωρό με ανάγκασε κάποια βράδια να την παίρνω μαζί μου στο κρεβάτι, ώστε να την έχω δίπλα μου κάθε λίγο που έπρεπε να ξυπνώ για να τη θηλάσω. Ένα από αυτά τα βράδια, καθώς αποκοιμήθηκα ενώ θήλαζε, ένιωσα τον άντρα μου να με σπρώχνει προς τα πίσω, λέγοντάς μου «θα την πλακώσεις». Έπειτα από αυτό δεν τόλμησα να ξαναπάρω κανένα από τα δύο μου παιδιά δίπλα μου στο κρεβάτι.

Η παιδίατρός μας, εξάλλου, ήταν κάθετη: «Το μωρό στο λίκνο, δίπλα σου μέχρι τους 3-4 πρώτους μήνες και μετά στο δωμάτιό του». Αυτό έκανα, όμως συνέχιζε να ξυπνά αμέτρητες φορές μέσα στη νύχτα και εγώ είχα ήδη γυρίσει στη δουλειά τότε (δεν είχα δικαίωμα παραπάνω άδειας), οπότε έπρεπε να πηγαινοέρχομαι κάθε βράδυ για μήνες, φτάνοντας στα όρια της εξάντλησης. Κατέληξα με βαριά καρδιά στην εκπαίδευση ύπνου: Την άφησα να κλάψει για 3-4 βράδια και από τότε δεν ξαναξύπνησε ποτέ. Σήμερα, όμως, δεν νιώθω εντελώς καλά με αυτή την απόφαση. Μήπως αν την είχα δίπλα μου για περισσότερο καιρό θα ήταν για όλους μας καλύτερα; Τελικά τι πρέπει να κάνει ένας νέος γονιός αναφορικά με τον ύπνο του μωρού;

Οι απόψεις διχάζονται, ακόμα και ανάμεσα στους επιστήμονες. Η ψυχαναλύτρια Μερόπη Μιχαλέλη, ιδρύτρια του Ινστιτούτου για την Προαγωγή της Ψυχικής Υγείας στην Εγκυμοσύνη και τα Πρώτα Χρόνια της Ζωής ΚΟΙΤΙΔΑ, έχει επισημάνει πόσο σημαντικό είναι να αναπτύξει το μωρό την ικανότητα να αντέχει τον αποχωρισμό από τα σημαντικά πρόσωπα φροντίδας: «Μια μητέρα που θέλει να κοιμίσει το μωρό της πρέπει να πραγματοποιήσει μια θεμελιώδη πράξη: να το αφήσει. Δηλαδή να το αποχωριστεί και να το απομακρύνει από αυτήν. Ένα μωρό έχει ανάγκη να αποδεχτεί την απώλεια μητέρας-στήθους και να μπορεί να σκεφτεί και να ανατρέξει στην εσωτερική αίσθηση ευχαρίστησης και ικανοποίησης που κρατά από τη μέχρι τότε σχέση του με τη μητέρα».

Η Εκπαιδεύτρια Γονέων Attachment Parenting και Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας Έλενα Κοντογιάννη, από την άλλη, μου έλεγε προ ημερών πως η συγκοίμηση είναι πολύ πιο ξεκούραστη για τη μητέρα, αλλά και πολύτιμη για το μωρό που δεν υποφέρει χάρη σε αυτή από το άγχος του αποχωρισμού. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με μελέτες, μωρά που κοιμούνται με τους γονείς εμφανίζουν καλύτερη συναισθηματική και διανοητική ανάπτυξη.

Ακούγοντας προσεκτικά και τις δύο, και με την εμπειρία δύο εντελώς διαφορετικών παιδιών, δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ: Μήπως τελικά το τι θα επιλέξει ο κάθε γονιός, εφόσον το μωρό του είναι ασφαλές, υγιές και γεμάτο αγάπη, είναι μια εντελώς εξατομικευμένη υπόθεση; Η κ. Κοντογιάννη δεν διαφωνεί καθόλου με αυτό. Διάβασε παρακάτω όσα είπαμε για τη συγκοίμηση (ή τη μη συγκοίμηση).

iStock

– Δεν είναι επικίνδυνο να κοιμάται το μωρό στο ίδιο κρεβάτι με τους γονείς;

Πριν απαντήσουμε στο αν είναι επικίνδυνο, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι σημαίνει συγκοίμηση. Υπάρχει ο όρος bed sharing, όπου ο γονιός μοιράζεται το ίδιο στρώμα με το μωρό του και υπάρχει όρος co-sleeping, όπου το μωρό κοιμάται σε λίκνο ή σε κούνια στο ίδιο δωμάτιο με τους γονείς του.

Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Παιδιατρική Ακαδημία, η συγκοίμηση συνιστάται κατά τον πρώτο χρόνο για την αποφυγή του αιφνίδιου θανάτου και γιατί έχει και πάρα πολλά οφέλη για το παιδί και για τον ίδιο τον γονιό, ο οποίος πρακτικά όταν το παιδί μένει σε ένα άλλο δωμάτιο πρέπει να σηκώνεται κάθε τόσο μέσα στη νύχτα.

Σίγουρα για να κάνουμε συγκοίμηση χρειάζεται εμείς να διαμορφώσουμε τις συνθήκες για την ασφάλεια του βρέφους.

– Πώς εφαρμόζεται με ασφάλεια η συγκοίμηση;

Στην περίπτωση που το μωρό σας κοιμάται σε κούνια στο δωμάτιο σας, ίσως η πιο πρακτική λύση, αν αυτό είναι εφικτό, είναι μια κούνια κολλημένη δίπλα στο κρεβάτι σας με κατεβασμένο κάγκελο, τοποθετημένη με τέτοιον τρόπο ώστε να μην υπάρξει κενό ανάμεσα στην κούνια και το κρεβάτι. Το μωρό σας τους πρώτους μήνες δεν κινείται πολύ, οπότε θα μένει στην κούνια του. Επιπλέον, στην περίπτωση που θηλάζετε μπορείτε αφού θηλάσετε ξαπλωμένη και όταν το μωρό αποκοιμηθεί να το τοποθετήσετε απαλά στην κούνια του χωρίς καν να σηκωθείτε.

Στην περίπτωση που το μωρό κοιμάται στο ίδιο υπνοδωμάτιο και στο ίδιο στρώμα με τους γονείς, χρειάζεται είτε στη μια πλευρά του κρεβατιού να υπάρχει κάγκελο είτε να κολλήσουμε τη μια πλευρά του κρεβατιού στον τοίχο. Η ασφαλέστερη μεριά για να κοιμάται το μωρό είναι ανάμεσα στην μαμά και το κάγκελο ή τον τοίχο.

– Ποια είναι τα οφέλη της συγκοίμησης;

• Τα μωρά κοιμούνται καλύτερα και ευκολότερα δίπλα στους γονείς τους, νιώθουν ασφάλεια και μειώνεται το άγχος αποχωρισμού.
• Οι αφυπνίσεις είναι μικρότερες, καθώς, όταν βρίσκονται στον ελαφρύ ύπνο, με το άμεσο άγγιγμα, τη μυρωδιά, το στήθος και την ανταπόκριση του γονιού ξαναπερνούν πιο γρήγορα στο στάδιο του βαθύ ύπνου.
• Οι μητέρες κοιμούνται καλύτερα και περισσότερο. Όταν το μωρό είναι δίπλα μας, πολλές φορές τα ξυπνήματα είναι πολύ μικρής διάρκειας ή δεν τα καταλαβαίνουμε καθόλου.
• Οι γονείς γνωρίζουν καλύτερα την ιδιοσυγκρασία του μωρού τους, γνωρίζουν καλύτερα τον ύπνο του μωρού τους.
• Προάγεται η συναισθηματική και διανοητική ανάπτυξη των παιδιών. Σε μελέτες που έχουν γίνει, τα μωρά που κοιμόντουσαν με τους γονείς τους είχαν λιγότερο στρες, λιγότερους φόβους τη νύχτα, ενώ μεγαλώνοντας ανέπτυσσαν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.

Σε κάθε περίπτωση, ο ύπνος στο ίδιο κρεβάτι δεν είναι για όλους. Δεν χρειάζεται να κοιμάστε στο ίδιο κρεβάτι αν δεν το θέλετε ή δεν νιώθετε ασφάλεια. Κοινός είναι και ο ύπνος στο ίδιο δωμάτιο και σίγουρα μειώνει την κούραση του να σηκώνεστε και να πηγαίνετε σε ένα άλλο δωμάτιο. Επιπλέον, η ανταπόκρισή σας στις ανάγκες του μωρού σας θα είναι πάλι άμεση.

iStock

– Πότε πρέπει να αποφεύγουμε την συγκοίμηση;

• Μην κοιμάστε στο ίδιο στρώμα με το μωρό αν έχετε καταναλώσει αλκοόλ ή διάφορες ουσίες.
• Εάν καπνίζετε.
• Εάν πάσχετε από κάποια ασθένεια ή άπνοια που δεν σας επιτρέπει να σηκώνεστε εύκολα.
• Εάν είστε πραγματικά εξαντλημένη από τη στέρηση ύπνου.

Η επιλογή για το πού θα κοιμηθεί το μωρό σας είναι μια απόφαση ξεχωριστή για κάθε οικογένεια. Δημιουργώντας ένα ασφαλές περιβάλλον για τον ύπνο του μωρού σας και κατανοώντας ότι είναι σημαντικό να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες του μέσα στη νύχτα μπορείτε να προσαρμοστείτε και να επιλέξετε αυτό που πραγματικά ταιριάζει στη δική σας οικογένεια.

Σίγουρα τα οφέλη της συγκοίμησης είναι πολλά για το βρέφος και για τους γονείς, είναι όμως και σημαντικό να είμαστε ευέλικτοι στο τι ταιριάζει σε κάθε οικογένεια για να είμαστε όλοι ξεκούραστοι. Αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι όταν ένα παιδί κοιμάται σε ένα άλλο δωμάτιο είναι σημαντικό να καλύψουμε την ανάγκη του όταν ξυπνάει και να μην το αφήσουμε να κλαίει μόνο του ή να κάνει την εκπαίδευση ύπνου που λέει ότι αφήνουμε ένα παιδί να κλαίει μία ώρα μόνο του για να μάθει να κοιμάται.

Την εκπαίδευση ύπνου πράγματι τη συνιστούσαν παλαιότερα οι ειδικοί, όμως βλέποντας τη νευροβιολογία του βρεφικού εγκεφάλου τα τελευταία χρόνια και τι μπορεί να προκαλέσει αυτή η εκπαίδευση σε ένα μωρό (αναπτύσσεται ένας μηχανισμός που ονομάζεται «συνθήκη της ήττας», παραιτείται το μωρό συναισθηματικά και αυξάνεται η κορτιζόλη, η ορμόνη του στρες), έχει πλέον απορριφθεί από τους επιστήμονες.