ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙΣ ΑΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΟΥ ΕΧΕΙ ΥΠΕΡΤΑΣΗ

Η υπέρταση παρουσιάζει αύξηση τα τελευταία χρόνια στα παιδιά λόγω της αύξησης της παχυσαρκίας, γι' αυτό έχει νόημα η πίεσή τους να μετριέται τακτικά και σωστά.

Το να έχει ένα παιδί υπέρταση δεν είναι μια κατάσταση συχνή και σίγουρα δεν είναι αθώα. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι δεν διαγιγνώσκεται εύκολα, αφενός γιατί στα παιδιά σπάνια μετρά κανείς την πίεση, αφετέρου γιατί λίγοι γονείς γνωρίζουν πως οι φυσιολογικές τιμές αρτηριακής πίεσης σε εκείνα είναι κατά κανόνα πιο χαμηλές από αυτές των ενηλίκων, ενώ βέβαια κυμαίνονται ανάλογα με την ηλικία. Έτσι, σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Υπέρτασης, συμβαίνει συχνά η υψηλή αρτηριακή πίεση στα παιδιά να υποδιαγιγνώσκεται και μάλιστα σε μια εποχή που η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής καταγράφει ανησυχητική αύξηση του φαινομένου.

Συγκεκριμένα, στην Αμερική υπολογίζεται πως από υπέρταση υποφέρει τουλάχιστον το 5% των παιδιών και των εφήβων κάτω των 18 ετών, ενώ ένα επιπλέον 10% που βρίσκεται στα όρια της υπέρτασης χωρίς να λαμβάνει ακόμα αγωγή. Τα νούμερα αυτά είναι τέσσερις φορές υψηλότερα συγκριτικά με 30-40 χρόνια πριν και δεν απέχουν πολύ από τα αντίστοιχα της Ευρώπης: Οι τελευταίες αναλύσεις υπολογίζουν ότι η υπέρταση αφορά το 4% των παιδιών, ωστόσο ελάχιστα είναι αυτά που ελέγχονται συστηματικά.

Γιατί ένα παιδί εμφανίζει υπέρταση;

Σε παιδιά ηλικίας κάτω των 12 ετών, η υπέρταση είναι συνήθως «δευτεροπαθής», δηλαδή προκαλείται από κάποιο νόσημα, π.χ. από νεφρική βλάβη ή στένωση της νεφρική αρτηρίας. Το μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται στους έφηβους που εμφανίζουν «ιδιοπαθή» υπέρταση, ειδικά αν έχουν αυξημένο σωματικό βάρος ή αν την έχουν κληρονομήσει από τους γονείς τους.

iStock

Ο καθηγητής παθολογίας και υπέρτασης Γεώργιος Στεργίου γράφει ότι τις τελευταίες δεκαετίες διαπιστώνεται αύξηση της συχνότητας της υπέρτασης στα παιδιά και τους εφήβους κυρίως λόγω της μεγάλης αύξησης της παιδικής παχυσαρκίας, αλλά και της μειωμένης σωματικής δραστηριότητας.

Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής στοχοποιεί για την αύξηση της υπέρτασης στα παιδιά και τη μη θρεπτική διατροφή, με υπερβολικό αλάτι, την κακή ποιότητα ύπνου, καθώς και την τακτική κατανάλωση ενεργειακών ποτών πλούσιων σε ζάχαρη και καφεΐνη. Τον Μάρτιο του 2023 η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία αποκάλεσε την παιδιατρική υπέρταση «μη αναγνωρισμένη πάθηση» και προειδοποίησε το ιατρικό προσωπικό και τους γονείς για τη συχνότητά της, καλώντας για έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση και σωστή αντιμετώπιση.

Τα συμπτώματα της υψηλής αρτηριακής πίεσης στο παιδί

Δύσκολα η υπέρταση θα εμφανίσει σαφή συμπτώματα σε ένα παιδί. Σύμφωνα με τη Mayo Clinic, σε επείγουσες καταστάσεις μπορεί να εκδηλωθεί με:

• Πονοκέφαλο
• Ζαλάδα
• Έμετο
• Πόνο στο στήθος
• Ταχυπαλμία ή φτερούγισμα
• Δυσκολία στην αναπνοή

Αν το παιδί εμφανίζει τα παραπάνω συμπτώματα χωρίς προφανή λόγο, χρειάζεται να επικοινωνήσετε άμεσα με παιδίατρο και φυσικά να ελέγξετε σωστά την πίεσή του.

Γιατί είναι σημαντικό να μετράς σωστά την αρτηριακή πίεση του παιδιού

Σύμφωνα με τον κ. Στεργίου, για τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στα παιδιά απαιτείται πιστοποιημένο πιεσόμετρο για χρήση σε παιδιά, με περιχειρίδια κατάλληλου μεγέθους. Επίσης, είναι σημαντικό η μέτρηση τις πρώτες φορές να γίνει σε βάθος 2-3 επισκέψεων στο ιατρείο και, αφού επιβεβαιωθεί αυξημένη πίεση, να μετριέται έπειτα το παιδί στο σπίτι πρωί και βράδυ για μερικές ημέρες, σε συνθήκες ηρεμίας. Αν συνεχίζει να εμφανίζει υπέρταση, τότε ο γιατρός θα αναλάβει να δώσει τις σχετικές οδηγίες, καλώντας σε πρώτη φάση σε αλλαγή του τρόπου ζωής.

iStock

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης, τα παιδιά με τιμές πίεσης πάνω από την 90η εκατοστιαία θέση χρειάζονται επαναξιολόγηση της πίεσης με μετρήσεις στο ιατρείο και εκτός ιατρείου. Αν σε επόμενες μετρήσεις η πίεση είναι κάτω από την 90η θέση, δεν χρειάζεται περαιτέρω έλεγχος, ενώ σε τιμές μεταξύ 90ης και 95ης θέσης χρειάζεται συστηματική παρακολούθηση της πίεσης. Αν η πίεση είναι στη 95η θέση ή μεγαλύτερη, τότε χρειάζεται κλινική και εργαστηριακή αξιολόγηση σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.

Ειδικά αν το παιδί είναι υπέρβαρο, απαιτείται άμεση μείωση σωματικούς βάρους. Για όλα τα παιδιά συνιστάται τακτική σωματική άσκηση, μείωση του αλατιού και δίαιτα πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. «Το αυξημένο σωματικό βάρος είναι ο σημαντικότερος παράγοντας που σχετίζεται με την αυξημένη πίεση στα παιδιά, αφού φαίνεται να ευθύνεται για περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις υπέρτασης», αναφέρει ο ειδικός.

Φαρμακευτική θεραπεία θα χορηγηθεί αν αποτύχει η προσπάθεια μείωσης της πίεσης με πιο σωστή διατροφή και άσκηση. Αν ο γιατρός κρίνει ότι απαιτείται φαρμακευτική αγωγή, πιθανότατα θα είναι ισόβια και καθημερινή, με παράλληλη ιατρική παρακολούθηση.

Τι κινδύνους ενέχει η υπέρταση για το παιδί

Αν στην οικογένεια υπάρχει ιστορικό υπέρτασης, αν το παιδί είναι υπέρβαρο και αν ο γιατρός έχει αρκετό καιρό να μετρήσει την πίεσή του, έχει νόημα να γίνει μια σωστή μέτρηση, καθώς η υπέρταση στα παιδιά δεν είναι αθώα. Αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο καρδιαγγειακό σύστημα, όπως υπερτροφία της καρδιάς, σκλήρυνση αρτηριών, νεφρική βλάβη, κ.λπ. Αν εγκατασταθούν οι βλάβες αυτές, μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά επεισόδια στη ενήλικη ζωή.