ΠΩΣ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΜΟΥ ΕΚΑΝΑΝ EMPOWERING PARENTING ΧΩΡΙΣ ΚΑΝ ΝΑ ΤΟ ΣΚΕΦΤΟΝΤΑΙ

Βλέποντας γύρω μου όλα τα νέα συστήματα που θέλουν τους γονείς να είναι –στην πραγματικότητα– coaches των παιδιών τους, μία λέξη που κι εμένα μου αρέσει να χρησιμοποιώ στους γιους μου, συνειδητοποίησα ότι αυτό ακριβώς έκαναν οι δικοί μου γονείς αλλά αβίαστα και φυσικά, χωρίς βοήθεια από ειδικούς, σκονάκια και λυσάρια.

Ένα από τα καλά του να φτάνεις την πέμπτη δεκαετία της ζωής σου είναι ότι μπορείς να βλέπεις τη ζωή ξεκάθαρα και αποστασιοποιημένα, και να ξεχωρίζεις την ουσία υπογραμμίζοντάς τη χωρίς συναισθηματισμούς. Κάπως έτσι πέρασα όχι απλά στην πλήρη αποδοχή, αλλά και sτον θαυμασμό για τον τρόπο που μας μεγάλωσαν οι γονείς μου. Τότε ο όρος empowering parenting ήταν ανύπαρκτος –στην Ελλάδα σίγουρα– αλλά αυτό έκαναν στην ουσία.

Θυμάμαι στο σπίτι μας να ισχύουν πάντα λίγο διαφορετικοί κανόνες από αυτούς που καταλάβαινα ότι επιβάλλονταν στα σπίτια φίλων και συγγενών μου. Το επιχείρημα που προέβαλαν τότε οι τριγύρω ενήλικες για αυτή τη διαφορετικότητα ήταν ότι οι γονείς μου ήταν «αλλιώς» επειδή μεγάλωσαν στις Η.Π.Α., ο μπαμπάς μου από τα δέκα του, η μητέρα μου από τα δεκαεπτά της.

Παρόλο που ζούσαν σε ένα αυστηρό πατριαρχικό πλαίσιο μεταναστών, είναι πολύ πιθανό να ρούφηξαν και οι δύο σαν σφουγγάρια τις φιλελεύθερες απόψεις των συνομηλίκων τους και της υπέροχης εποχής των late sixties και seventies, κατά την οποία σχημάτισαν τις προσωπικότητές τους. Είναι πάλι πιθανό να έγιναν οι προχωρημένοι γονείς που ήταν πάντα επειδή έκαναν τα τρία τους παιδιά σε πολύ νεαρή ηλικία.

Όποιος και να ήταν ο λόγος, μπορώ να πω σήμερα ότι τους χρωστάω ένα υπέροχο μεγάλωμα, αφού με έπλασαν ανοιχτόμυαλη, φεμινίστρια, με σιγουριά για τις δυνατότητές μου και μία ακλόνητη πίστη στις δυνάμεις μου. Όλα αυτά που σήμερα ευχόμαστε να επιτύχουμε μέσα από συνεδρίες με παιδοψυχολόγους, likes σε attachment coaches και ακούγοντας αμέτρητες ώρες podcasts για το πώς να μεγαλώνεις ένα δυνατό/σίγουρο/χαρούμενο/ενδυναμωμένο κ.ο.κ. παιδί. Αποφάσισα λοιπόν να κλείσω τα σημειωματάρια και να θυμηθώ πολύ απλά τι έκαναν, ώστε να τα εφαρμόσω αλλά και να τα μοιραστώ.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Στο σπίτι μας δεν υπήρχαν στερεότυπα

Μπορεί η μαμά μου να περίμενε τον μπαμπά για να του ετοιμάσει το βραδινό του και να φάνε παρέα, πάντα όμως καταλάβαινα ότι αυτή η κίνηση είχε να κάνει με την αγάπη και το μοίρασμα και όχι με τα φύλα και τους ρόλους. Έτσι κι εγώ σήμερα μαγειρεύω για την οικογένειά μου θέλοντας να τους δώσω αγάπη και όχι επειδή είμαι γυναίκα. Ο μπαμπάς μου θα φορούσε την ποδίτσα του να πλύνει τα πιάτα ή να ετοιμάσει τα υλικά για το μαγείρεμα, και πολλές φορές περίμενε εκείνος τη μαμά μου για να φάνε μαζί ή για να του υποδείξει τι χρειάζεται να κάνει στην κουζίνα.

Η μητέρα μου ήταν μια δυναμική επαγγελματίας

Η μητέρα μου ήταν μία δυναμική εμπόρισσα που δούλευε περισσότερο από τον καθηγητή μπαμπά μου, και αυτό για μένα ήταν κάτι απολύτως φυσιολογικό. Όπως φυσιολογικό ήταν το να έχει άνδρες φίλους και συνεργάτες, να ταξιδεύει συχνά στο εξωτερικό για να κάνει εισαγωγές και να ψωνίζει για τον εαυτό της χωρίς άλλοθι τα παιδιά της.

Οι γονείς μου μας φρόντιζαν χωρίς διακρίσεις

Φρόντιζαν πάντα ό,τι έδιναν στο ένα τους παιδί να το παρέχουν και στα υπόλοιπα, ανεξάρτητα από το εάν υπήρχε η ανάγκη. Η μεγάλη μου αδελφή κι εγώ θέλαμε να σπουδάσουμε, συνεπώς στο λύκειο παρακολουθήσαμε ιδιαίτερα και πήγαμε σε φροντιστήρια. Η μικρή μου αδελφή, ενώ δεν είχε ποτέ τις ίδιες βλέψεις, απολάμβανε την ίδια ακριβώς παροχή του φροντιστηρίου από τους γονείς μας – κι ας γνώριζαν ότι ήταν πεταμένα λεφτά. Η δικαιοσύνη ήταν πέρα και πάνω από τις αιματηρές οικονομίες που έπρεπε να κάνουν ώστε να έχουμε όλες μας την ίδια πρόσβαση σε παροχές.

Οι γονείς μου άφησαν να ανοίξουμε νωρίς τα φτερά μας

Στα 12 μου, με έστειλαν να ταξιδέψω μόνη μου από την Ελλάδα στο Πόρτλαντ των ΗΠΑ, ενώ το ίδιο έκαναν και με τις αδελφές μου στην αντίστοιχη ηλικία. Μιλάμε για μία εποχή χωρίς κινητά, που ήξεραν ότι με παρέδιδαν σε μία συνοδό της αεροπορικής εταιρείας και θα άκουγαν νέα μου δύο ημέρες μετά, όταν πια θα έφτανα στο σπίτι του θείου μου. Η δική μου πτήση άλλαζε στην Φρανκφούρτη, όπου υπήρξε μεγάλη καθυστέρηση, και με θυμάμαι να περιδιαβαίνω για εννέα ολόκληρες ώρες σε ένα άγνωστο, τεράστιο αεροδρόμιο, χωρίς φόβο αλλά με τρομερή περιέργεια κι ενθουσιασμό.

Οι γονείς μου δεν απέφευγαν να μιλήσουν για το σεξ

Με ηλικία εννέα ετών –μιλάμε για το 1981– κι ενώ είχαμε πάει για μπάνιο στον Καραθώνα του Ναυπλίου, μου έπιασαν χαλαρή κουβέντα για το σεξ. Φυσικά, απάντησα ότι δεν είχα απορίες, αφού η μαμά μου είχε φροντίσει να μας αγοράσει το βιβλίο-βίβλο που πολλοί συνομήλικοί μου θυμούνται ακόμα, «Το Σώμα Μου».

Οι γονείς μου ήταν τόσο χαλαροί και ανοιχτοί με το σεξ, που ακόμη κι όταν ο μπαμπάς μου βρήκε το βιβλίο ιστορίας μου γεμάτο «ακατάλληλα» σκίτσα, μου είπε απλά να μη μουτζουρώνω πάνω στα γράμματα του κεφαλαίου που είχα να μάθω για την επόμενη ημέρα.

Η αποδοχή της διαφορετικότητας

Η ελευθερία έφτανε μέχρι και στην πλήρη αποδοχή της διαφορετικότητας ως κάτι εντελώς φυσιολογικού. Φυσιολογικό είναι, θα μου πείτε, αλλά σας θυμίζω ότι μιλάμε για σαράντα χρόνια πίσω. Θυμάμαι τον φίλο μου τον Τασούλη που ήταν εντελώς κορίτσι, στο σπίτι μας να εκτονώνει ελεύθερα τη θηλυκότητά του μαζί μου πάνω από την μπιζουτιέρα της μαμάς μου. Μεγαλώνοντας, όλα τα γκέι αγόρια φίλοι μου λάτρευαν τον μπαμπά και τη μαμά μου, αφού στο σπίτι μας ήταν ο εαυτός τους, κι εγώ ποτέ δεν ένιωσα ότι πρέπει να τους κρύψω ότι κάποιοι ήταν ζευγάρι.

Οι γονείς μου μιλούσαν για τις ισορροπίες των σχέσεων

Οι γονείς μου μιλούσαν πάντα ανοιχτά για τα αγόρια και τις ισορροπίες των σχέσεων. Ο μπαμπάς μου μου είχε δώσει τη συμβουλή να βρω κάποιον να θαυμάζω, επειδή ήξερε ότι ο δικός μου χαρακτήρας είχε ανάγκη αυτό ακριβώς. Την ημέρα του πρώτου μου γάμου, στα 25 μου, κι ενώ είχε κάνει ήδη ογκώδη έξοδα, με σταμάτησε στην πόρτα του σπιτιού να με ρωτήσει αν ήμουν σίγουρη ή αν προτιμούσα να μείνουμε σπίτι, χωρίς να χρειαστεί να δώσουμε εξηγήσεις σε κανέναν.

Λίγα χρόνια μετά, όταν γνώρισε τον άνθρωπο που θα γινόταν ο δεύτερος σύζυγός μου, η πρώτη κουβέντα που του είπε ήταν: «Πρόσεξε, την Ελένη δεν μπορείς να τη χειριστείς εύκολα, έχει τον τρόπο της με τους άντρες». Η μητέρα μου, από την άλλη, όταν της περιέγραψα τον χαρακτήρα του αγαπημένου μου, με ρώτησε με απόλυτη φυσικότητα: «Και είναι σίγουρος ότι θέλει να είναι μαζί σου;»

Μεγάλωσα με στόχους

Όχι να κάνω οικογένεια και παιδιά, αλλά να σπουδάσω και να βγάζω τα δικά μου χρήματα. Η καριέρα και η αυτοεκπλήρωση ήταν πάντα σημαντικότερες στο σπίτι μας, ενώ επικρατούσε η άποψη ότι όχι μόνο είναι ΟΚ να θέλεις να τα έχεις όλα, αλλά επίσης μπορείς.

Οι γονείς μου με εμπιστεύονται πάντα

Φτάνοντας στην ενηλικίωση, η εμπιστοσύνη που μου έδειχναν οι γονείς μου αποτέλεσε για μένα το επιστέγασμα του τρόπου που με ανέθρεψαν. Όποιες και να ήταν οι δικές τους απόψεις, τις μοιράζονταν πάντα μόνο ως εναλλακτική πρόταση, ενώ πολέμησαν για τις απόψεις μου και ενθάρρυναν τις επιλογές μου, ακόμη και –ή μάλλον ειδικά– εκείνες που δεν είχαν ακολουθήσει οι ίδιοι, όπως η vegan διατροφή ή ο μακροχρόνιος θηλασμός και το co-sleeping.

«Σου έχω εμπιστοσύνη να κάνεις αυτό που είναι το σωστότερο για σένα και το παιδί σου», μου λέει σήμερα η μητέρα μου, όταν κουβεντιάζουμε για τα μικροπροβλήματα που προκύπτουν στην οικογένειά μου, ενώ ένα από τα τελευταία λόγια του μπαμπά μου προς εμένα ήταν κάτι που έχω ξαναγράψει εδώ μέσα: «Have faith in your children». Σε πέντε λέξεις όλη η ουσία.