ΠΩΣ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙΣ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΥΠΕΡΑΝΑΛΥΕΙ

Εάν παρατηρείς ότι το παιδί σου έχει την τάση να υπεραναλύει, δαπανώντας υπερβολικό χρόνο και σκέψη γύρω από κάποιο ζήτημα που έχει προκύψει, ίσως χρειάζεται βοήθεια για να αλλάξει αυτή την τακτική.

Πώς τα πάτε με το overthinking; Η υπερανάλυση, αυτή η διαρκής διαδικασία διερεύνησης πολλών εκδοχών γύρω από ένα ζήτημα, προκύπτει από το άγχος να πάρουμε τη βέλτιστη απόφαση για κάτι, να καλύψουμε όλα τα πιθανά σενάρια της ζωής, να προετοιμαστούμε για κάθε επερχόμενο γεγονός. Αμέτρητες πληροφορίες «τρέχουν» στο μυαλό μας με ιλιγγιώδη ταχύτητα, έχοντας ως κύριο χαρακτηριστικό τους κάθε δυσάρεστη προοπτική. Στο τέλος, εξαντλημένοι από την υπερβολική σκέψη καταλήγουμε συνήθως να μην κάνουμε τίποτα για ό,τι μας απασχολεί.

Το overthinking μπορεί να ξεκινήσει από μικρή ηλικία. Όπως αναφέρει ο παιδοψυχολόγος και συγγραφέας Jeffrey Bernstein, συχνά οι γονείς αναφέρουν ότι τα παιδιά τους βασανίζονται από ατέλειωτες σκέψεις ακόμα και για πολύ απλά θέματα, παρουσιάζουν άγχος και δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις, με τον φόβο πάντα ότι θα συμβεί το χειρότερο.

Το αντίδοτο στην υπερανάλυση

Σε αυτές τις περιπτώσεις, που σύμφωνα με τη γνώμη του είναι πολύ συχνές, ο ειδικός προτείνει μερικούς απλούς τρόπους για να μπορέσεις να βοηθήσεις το παιδί σου να βγει από τον φαύλο κύκλο της υπερανάλυσης.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

1. Οι αγχώδεις σκέψεις δεν χρειάζεται να είναι απειλητικές

Σε καταστάσεις άγχους, ο εγκέφαλος στέλνει προειδοποιητικά μηνύματα, ακόμα κι όταν δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος. Εξήγησε στο παιδί σου ότι το άγχος είναι μια επισήμανση του οργανισμού που δεν χρειάζεται να δημιουργεί φόβο. Είναι μια κατάσταση που, όταν ελέγχεται, μπορεί να μας κρατήσει σε εγρήγορση και να μας προφυλάξει από κακοτοπιές.

2. Οι σκέψεις δεν συνιστούν γεγονότα

Τα περισσότερα παιδιά έχουν την πεποίθηση ότι οι άσχημες σκέψεις τους θα επιβεβαιωθούν. Προσπαθήστε να τα απαλλάξετε από αυτή την ιδέα, λέγοντας για παράδειγμα: «Το να νομίζεις ότι θα τα πας χάλια στο τεστ δεν σημαίνει ότι θα συμβεί κιόλας. Οι σκέψεις είναι υποθετικές και δεν αποτελούν γεγονότα».

3. Λίγα λεπτά άγχους καθημερινά

Στο βιβλίο του «The Anxiety, Depression & Anger Toolbox for Teens» (2020), ο Bernstein αναφέρει ότι –όσο περίεργο κι αν ακούγεται– θα ήταν βοηθητικό να οργανώσετε ένα δεκάλεπτο καθημερινά μέσα στο οποίο το ίδιο το παιδί θα μπορεί να εκφράσει το άγχος του ζωγραφίζοντας, μιλώντας ή γράφοντας μια λίστα με όσα απασχολούν το μυαλό του. Συμφωνήστε ότι πέρα από αυτό το χρονικό διάστημα, κάθε σκέψη που προκαλεί ανησυχία θα αποφεύγεται. Με τον τρόπο αυτό, το παιδί μαθαίνει ότι μπορεί να οριοθετήσει τα αρνητικά του συναισθήματα.

4. Μικρές ασκήσεις θάρρους ενάντια στην υπερανάλυση

Μια από τις κυριότερες αιτίες της υπερβολικής σκέψης είναι η ανάγκη για ασφάλεια. Κάνοντας ατέλειωτες «πρόβες ζωής», εξετάζοντας συνέχεια όλες τις παραμέτρους, το παιδί αναζητά τη σιγουριά.

ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΙΔΕΑ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕΤΕ ΝΑ ΤΟΝΩΣΕΤΕ ΤΗΝ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ ΤΟΥ, ΠΑΡΑΚΙΝΩΝΤΑΣ ΤΟ ΝΑ ΠΑΙΡΝΕΙ ΜΙΚΡΕΣ, ΑΥΘΟΡΜΗΤΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ.

Για παράδειγμα, βάλτε το να διαλέξει γρήγορα τι ρούχα θα φορέσει ή αφήστε το να συμμετέχει στην τάξη χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία από το σπίτι.

5. Διαχείριση του λάθους

Όπως λέει ο ειδικός, ο καλύτερος τρόπος για να μάθει το παιδί σας πώς να διαχειρίζεται τα λάθη του, είναι το δικό σας παράδειγμα. Κάθε φορά που συμβαίνει σε εσάς μια αναποδιά, παραδεχτείτε με ψυχραιμία το λάθος σας, φανείτε επιεικής με τον εαυτό σας και –γιατί όχι;– επιστρατεύστε το χιούμορ σας. Απλές φράσεις όπως: «Ξέχασα να ψωνίσω φρούτα! Δεν πειράζει θα πάρω αύριο», διδάσκουν στο παιδί ότι το να κάνει κάποιος λάθος είναι κομμάτι της ζωής και όχι η συντέλεια του κόσμου.

Καθώς το εγχειρίδιο του τέλειου γονέα δεν έχει ακόμα εκδοθεί, αυτό που σίγουρα χρειάζεται το παιδί σας (είτε κάνει overthinking, είτε όχι), είναι η φυσική και συναισθηματική σας παρουσία στη ζωή του. Ο ειδικός προτείνει να μην ξεχνάμε ότι η διαχείριση των ζητημάτων που μας αναστατώνουν είναι μια δύσκολη δεξιότητα και ο δρόμος για την κατάκτησή της είναι μακρύς, ειδικά όταν είσαι παιδί.