ΠΩΣ ΝΑ ΤΣΑΚΩΘΕΙΤΕ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Οι τσακωμοί ανάμεσα στο ζευγάρι μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στα παιδιά. Υπάρχει τρόπος οι διαφωνίες των γονιών να γίνουν θετικά μαθήματα ζωής αντί για τραύματα;

Όταν ήμουν παιδί, οι γονείς μου δεν τσακώνονταν ποτέ. Τουλάχιστον, όχι μπροστά σε μένα και τις αδελφές μου. Θέλοντας να μας προστατέψουν από το στρες της έκθεσης σε έντονες στιγμές τους, μας στέρησαν παράλληλα την ευκαιρία να εκπαιδευτούμε σε ένα πολύτιμο life skill: Να μάθουμε πως τα ζευγάρια μπορεί να μαλώνουν μεταξύ τους αλλά μετά να τα ξαναβρίσκουν, να μάθουμε να ακούμε και να μιλάμε όταν είμαστε συναισθηματικά βεβαρυμμένες, να μάθουμε να διεκδικούμε και να ερχόμαστε σε ρήξη χωρίς φόβο. Όπως καταλαβαίνετε, μου πήρε πάρα πολλά χρόνια μέχρι να ξεπεράσω τη φοβία ότι ο παραμικρός τσακωμός με το αγόρι μου θα σήμαινε και χωρισμό, ή ότι το «είμαι θυμωμένη μαζί σου» δεν σημαίνει και «δεν σε αγαπώ».

Όταν πια γνώρισα τον άνθρωπο που έγινε η οικογένειά μου, μόλις ένιωσα ασφαλής μέσα στα σκαμπανεβάσματα των «θέλω» μας, του έδωσα και κατάλαβε. Έγινα η καλύτερη καβγατζού, τραβούσα το σκοινί μέχρι εκεί που πίστευα ότι θα σπάσει κι ακόμα παραπέρα, εξέθεσα τον μικρό μου (τότε) γιο σε όλη την γκάμα και τα στάδια της ρήξης, καθώς και της επαναφοράς της σχέσης.

Θετική διαμάχη

Μου πήρε πολλά χρόνια και πολλή δουλειά μέχρι να καταλάβω τις επιπτώσεις της στάσης των γονιών μου πάνω μου, αλλά και της δικής μου στάσης πάνω στο δικό μου παιδί. Ο τσακωμός, η διαφωνία, η κόντρα, η ρήξη, είναι μέσα στο πρόγραμμα της ζωής μας, και το πιο ασφαλές περιβάλλον για να εκπαιδευτούμε πάνω σε αυτή τη συνθήκη είναι το σπίτι μας, η οικογένειά μας.

iStock

Οι ψυχολόγοι σήμερα ενθαρρύνουν την έκφραση της δυσαρέσκειας ανάμεσα στο ζευγάρι, ενώ υπάρχει τρόπος ο τσακωμός να γίνεται μπροστά στα παιδιά με τρόπο που θα τα βοηθήσει. Ναι!

Ακόμη και τα νεύρα σας με τον σύντροφό σας που ξέχασε να βγάλει τον σκύλο βόλτα μπορεί να είναι μια ευκαιρία για να διδάξετε κάτι στα παιδιά σας. Πώς; Αρκεί να εκπαιδευτείτε σιγά-σιγά και να μάθετε να ακολουθείτε αυτούς τους απλούς κανόνες:

– Σε μία ήρεμη στιγμή, ζητήστε από τον σύντροφό σας να βρείτε μαζί κάποιες λέξεις-κλειδιά που θα μπορείτε να χρησιμοποιείτε όταν καταλαβαίνετε ότι η ένταση μεταξύ σας κορυφώνεται, ενώ γύρω σας βρίσκονται τα παιδιά. Για παράδειγμα, «προβλέπω να καίγεται το πελεκούδι», ή «αισθάνομαι ότι μπαίνουμε σε τροχιά». Όταν μοιραζόμαστε τέτοιες εκφράσεις πριν καλά καλά ανάψουν τα αίματα, μπορεί να λειτουργήσουν καταλυτικά και να μας συγκρατήσουν πριν φτάσουμε σε τσακωμό.

– Εάν έχετε περάσει το στάδιο πριν τον τσακωμό, μόλις σηκωθεί το πρώτο επικριτικό δάχτυλο ή αλλάξει λίγο ο τόνος των φωνών σας δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε εκφράσεις όπως «μπορούμε να το συνεχίσουμε αργότερα;» ή «πάω στο άλλο δωμάτιο μέχρι να ηρεμήσουμε». Δύσκολο, έτσι; Μόλις το δοκιμάσετε μερικές φορές, θα δείτε πόσο βοηθητικό είναι, όχι μόνο σε σχέση με τα παιδιά αλλά και για τη μεταξύ σας δυναμική. Η υπομονή είναι δύναμη, όπως έμαθα μετά από πολλή προσπάθεια.

iStock

– Όσο κι αν μπαίνετε στον πειρασμό να φτάσετε την έντασή σας σε κορύφωση, προκειμένου να εκτονωθεί μαζί με όλα όσα κουβαλάτε μέσα στη μέρα από τη δουλειά και την κίνηση στους δρόμους, θυμηθείτε ότι υπάρχουν κι άλλες στιγμές μέσα στη μέρα, πιο κατάλληλες.

– Εάν υπάρχει κάτι που σας κάνει να «βράζετε» από θυμό μέσα σας καιρό, μην το αφήνετε να σιγοβράζει μέχρι να κοχλάσει και να ξεσπάσει σε μία άσχετη στιγμή, με άσχετη αφορμή. Ναι, αυτό κάνουμε συνήθως θέλοντας να αποφύγουμε τη ρήξη, επειδή μπορεί να είμαστε κουρασμένοι ή να μην έχουμε διάθεση. Σας ζητώ όμως να κάνετε κάτι τελείως κόντρα σε αυτό. Να βρείτε (ή να δημιουργήσετε) την κατάλληλη στιγμή για να τσακωθείτε με την ψυχή σας, χωρίς αυτό να έχει συνέπειες στους άλλους μέσα στο σπίτι.

– Βαθιές ανάσες. Μετρήστε μέσα σας μέχρι το δέκα και πάρτε βαθιές εισπνοές κι εκπνοές, πριν αποφασίσετε να μπείτε σε καβγά. Αυτό το απλό τρικ που προτείνουμε στα παιδιά έχει την ίδια αποτελεσματικότητα και σε στρεσαρισμένους ενήλικες.

– Αφήστε τον σύντροφό σας να μιλήσει, χωρίς να τον διακόπτετε. Ακόμη κι αν λέει πράγματα που σας βγάζουν εκτός εαυτού ή νιώθετε ότι φταίει αποκλειστικά, ακόμη κι αν λέει πράγματα για να σας προκαλέσει, ξέροντας ότι δεν θα απαντήσετε επειδή δεν θέλετε να παρεκτραπείτε μπροστά στα παιδιά, συγκρατηθείτε. Στο τέλος, η στάση σας αυτή θα σας επιβραβεύσει.

– Αντισταθείτε στον πειρασμό να πηδάτε από το ένα θέμα στο άλλο, ψάχνοντας για επιχειρήματα προκειμένου να κερδίσετε στη λεκτική σας διαμάχη. Κρατήστε τα «ναι αλλά εσύ την άλλη φορά έκανες το τάδε», ή τα «το ίδιο έγινε και όταν…» για αργότερα, όταν θα είστε μόνοι σας. Επικεντρωθείτε στον λόγο που προκαλεί την ένταση και μείνετε μόνο σε αυτόν.

Οτιδήποτε άλλο δείχνει πρόβλημα στη σχέση γενικότερα, πράγμα που θέλει δουλειά. Και μέσα στη μέρα, με μία τυχαία αφορμή, μπροστά σε άλλους που δεν φταίνε σε τίποτα, δεν είναι οι κατάλληλες συνθήκες να το λύσετε.

– Ναι, μπορείτε να εκδηλώσετε θυμό μπροστά στα παιδιά. Ο θυμός είναι ένα υγιές συναίσθημα, που οι μικροί άνθρωποι έχουν ανάγκη να μάθουν πώς να εκφράζουν. Μπορείτε να πείτε «είμαι πάρα πολύ θυμωμένη μαζί σου αυτή τη στιγμή», ή «αισθάνθηκα απογοήτευση όταν κατάλαβα ότι είχες αμελήσει να βγάλεις έξω τον σκύλο». Επίσης, «επειδή νιώθω ότι το κεφάλι μου πάει να σπάσει από τον θυμό, και καταλαβαίνω ότι σε λίγο θα αρχίσω να σου μιλάω άσχημα, θα ήθελα να ηρεμήσω και να το ξαναπιάσουμε αργότερα».

– Αν δεν θυμάστε τις εκφράσεις αυτές, μείνετε εστιασμένοι στις λεγόμενες «προσωπικές δηλώσεις», δηλαδή «νιώθω, αισθάνομαι, πιστεύω», αντί για «με έκανες να, με πλήγωσες» κ.λπ.

iStock

– Τα παιδιά μαθαίνουν τον τρόπο να ζουν μέσα από μας. Είμαστε ο καθρέφτης τους. Κάθε φορά που θέλετε να κοντραριστείτε με τον/τη σύντροφό σας, σκεφτείτε πώς θα θέλατε να τσακωθούν τα παιδιά σας μεταξύ τους και με τους ανθρώπους που αγαπούν.

– Εξίσου σημαντικό είναι να τα ξαναβρείτε μπροστά στα παιδιά. Οι περισσότεροι σύντροφοι συγχωρούν ο ένας τον άλλον ιδιωτικά, ενώ τα παιδιά απλά γίνονται μάρτυρες του «μετά», μαντεύοντας πολλές φορές τη δυναμική και το πώς έχει αλλάξει ανάμεσα στο ζευγάρι. Δεν είναι δουλειά τους να σπαταλάνε εγκεφαλικά κύτταρα μυρίζοντας την ατμόσφαιρα και αγωνιώντας για το πότε θα τα ξαναβρείτε εσείς μεταξύ σας! Μιλήστε τους, με λέξεις που θα καταλάβουν και δεν θα τα βαρύνουν, εξηγώντας τους πώς τα ξαναβρήκατε και δείχνοντάς τους πως, όταν αγαπάς κάποιον, πάντα ψάχνεις τον τρόπο να γυρίσεις κοντά του. Πιο σημαντική από την τέχνη του τσακωμού είναι η τέχνη της συγχώρεσης και της συγγνώμης.

Είναι εύκολο να αποφεύγεις τους τσακωμούς;

Φυσικά, τα παραπάνω ακούγονται εύκολα και σχεδόν κλισέ, αλλά στην εφαρμογή τους είναι πολύ δύσκολα. Θέλει ωριμότητα να καταλάβουμε ότι η σχέση μας δεν έχει το δικαίωμα να πιάνει όλο τον χώρο μέσα στο σπίτι, συναισθηματικά και χωροταξικά.

Για το τέλος, σας παραθέτω δύο σημαντικές μελέτες που μπορεί να σας βοηθήσουν να βρείτε τον πολυπόθητο έλεγχο, για χάρη των παιδιών:

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Όρεγκον ανακάλυψαν το 2013 ότι ακόμη και κατά τη διάρκεια του ύπνου, τα μωρά αντιδρούν σε έναν λίγο πιο έντονο συναισθηματικά τόνο φωνής και ότι τα βρέφη που μεγαλώνουν σε σπίτια όπου επικρατεί συχνά έντονη σύγκρουση έχουν μεγαλύτερη αντιδραστικότητα στις περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με το άγχος και τη ρύθμιση των συναισθημάτων.

Επίσης, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Βερμόντ αξιολόγησαν την επίδραση της λεκτικής διαμάχης στον εγκέφαλο των παιδιών. Διαπίστωσαν ότι τα παιδιά οι γονείς των οποίων τσακώνονται συχνά επεξεργάζονται διαφορετικά τα συναισθήματα και μπορεί να αντιμετωπίσουν περισσότερες κοινωνικές προκλήσεις αργότερα στη ζωή τους από τα παιδιά που μεγαλώνουν σε σπίτια με λίγες συγκρούσεις, ή με διαφωνίες σε χαμηλότερους τόνους. Σκεφτείτε το!