ΠΩΣ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΤΕ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΞ
Δεν υπάρχουν δύσκολες ερωτήσεις, ούτε αμήχανες απαντήσεις. Μπορούμε να μιλήσουμε στα παιδιά για το σεξ με απλό και κατανοητό τρόπο, χωρίς να νιώσει κανείς άβολα. Ένα βιβλίο δείχνει το πώς.
Από το «Πώς μπήκα στην κοιλιά της μαμάς;» μέχρι το «Τι είναι το στοματικό σεξ;» μεσολαβούν μερικά πολύ σημαντικά χρόνια, μερικές πολύ σημαντικές αναζητήσεις και ερωτήσεις και, τελικά, μερικά πράγματα που, αν και μας κάνουν να νιώθουμε άβολα ως γονείς, πρέπει να απαντηθούν. Και να απαντηθούν με τον κατάλληλο τρόπο, ώστε να λύσουν τις απορίες και να μην δημιουργήσουν ασάφειες ή την αίσθηση ότι το σεξ είναι κάτι κακό.
Το βιβλίο Όλα όσα θα ήθελα να πω στο παιδί μου για το sex (εκδ. Αρμός), στο οποίο συμπράττουν 5 ειδικοί (ψυχίατροι, ψυχολόγοι και παιδαγωγοί), δίνονται όλες οι απαντήσεις με γλώσσα απλή και κατανοητή. Διαλέξαμε μερικά αντιπροσωπευτικά αποσπάσματα για να φωτίσουμε τα πιο σημαντικά σημεία, καθώς και τον τρόπο προσέγγισης.
Όσα πρέπει να ξέρετε προτού μιλήσετε για το σεξ στα παιδιά
– Απαντήστε σε αυτό που σας ρωτάνε
Στις ερωτήσεις των παιδιών είναι σημαντικό να απαντάμε ακριβώς σε αυτό που μας ρωτάνε, ούτε περισσότερα, ούτε λιγότερα, και να δείχνουμε πάντα δεκτικοί και ανοιχτοί. Για να το πετύχουμε αυτό, πρέπει να ακούμε προσεκτικά τις ερωτήσεις τους και να μην υποκινούμαστε από το δικό μας άγχος να απαντήσουμε κάτι.
Τα παιδιά δεν ρωτάνε απαραιτήτως τεχνικές λεπτομέρειες για τον τρόπο που γίνεται η σύλληψη, για παράδειγμα. Αν το παιδί ρωτάει «Πού ήμουν πριν μπω στην κοιλιά σου;» μπορεί να έχει μια υπαρξιακή απορία. Να ψάχνει το γιατί ήρθε στον κόσμο. Εδώ λοιπόν, ίσως χρειάζεται μια απάντηση στην επιθυμία που το έφερε στη ζωή. Έχει σημασία να απαντήσουμε και σε αυτή την πτυχή της ερώτησης.
– Εμπλέξτε και τον άλλο γονέα
Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε σε ποιον κάνουν την ερώτηση τα παιδιά. Συνήθως ρωτάνε εκείνον που θεωρούν ότι θα τους δώσει μια χρήσιμη απάντηση. Θα μπορούσαμε, αφού απαντήσουμε, να τα παροτρύνουμε να ρωτήσουν και τον άλλο γονέα. Έτσι θα τους δώσουμε να καταλάβουν ότι αυτά τα θέματα μπορούν να συζητηθούν ευρύτερα και ότι στον έρωτα δεν εμπλέκεται μόνο ένα άτομο.
– Επεξεργαστείτε τις δικές σας αναστολές
Έχει σημασία οι φροντιστές να επεξεργαστούν τις δικές τους αναστολές σχετικά με αυτά τα θέματα. Αν εμείς δεν νιώθουμε άνετα, τα παιδιά θα το εισπράξουν. Αν νιώσουμε θυμό ή ντροπή απέναντι στην όποια ερώτηση, θα τους μεταφέρουμε πολύ περισσότερα με τον τρόπο που απαντάμε, τις εκφράσεις του προσώπου και τη διστακτικότητα. Θα πάρουν το μήνυμα ότι υπάρχει κάτι παράξενο και κακό στο σεξ. Την επόμενη φορά λοιπόν που θα θέλουν να ρωτήσουν κάτι μπορεί να απευθυνθούν σε αναξιόπιστες πηγές, όπως το διαδίκτυο ή οι φίλοι τους.
– Διαχωρίστε γεγονότα και απόψεις
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα παιδιά δεν ζουν σε γυάλα και ακούνε για το σεξ, βλέπουν και απορούν. Καλύτερα λοιπόν να τους απαντάμε εμείς. Αν κανείς σκεφτεί την ουσία της κάθε ερώτησης μακριά από ηθικολογικές κρίσεις, είναι πιο εύκολο να απαντήσει τέτοια θέματα. Είναι σημαντικό να μεταδοθεί στα παιδιά το μήνυμα ότι μιλάμε για το σεξ, ότι δεν υπάρχει κάτι κακό.
Γι' αυτό ας διαχωρίσουμε τα γεγονότα, τις πληροφορίες και τις απόψεις. Αν τα πιστεύω της οικογένειας είναι συγκεκριμένα και θεωρείτε ότι έρχονται σε ρήξη με κάποια φαινόμενα, όπως για παράδειγμα την αλλαγή φύλου, καλό είναι να εξηγείτε και να προσθέτετε ότι δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι τις ίδιες απόψεις για όλα.
– Ζητήστε χρόνο
Όταν δεν ξέρουμε τι να απαντήσουμε, μπορούμε να ζητήσουμε χρόνο, λέγοντας κάτι όπως: «Δώσε μου χρόνο να σκεφτώ, για να βρω τρόπο να σου εξηγήσω» ή «Αυτή τη στιγμή δυσκολεύομαι να σου εξηγήσω, μπορούμε να δούμε μαζί όμως κάποιο βιβλίο που τα εξηγεί και να το συζητήσουμε». Όταν ζητάμε χρόνο δεν σημαίνει ότι δεν θα απαντήσουμε ποτέ, γιατί το παιδί θα πάρει το λάθος μήνυμα.
Θέματα που προκαλούν αμηχανία
Φυσικά υπάρχουν θέματα που προκαλούν αμηχανία, ακόμη κι αν έχουμε λύσει όλα τα παραπάνω. Καλό είναι λοιπόν να έχουμε προετοιμαστεί με λίγη «θεωρία», ώστε να μπορούμε να την εφαρμόζουμε σε κάθε περίσταση.
Το γενικό πλαίσιο είναι ότι το σεξ είναι κάτι όμορφο, όταν γίνεται στην κατάλληλη ηλικία, συνοδεύεται από συναίσθημα και υπάρχει συναίνεση. Έχοντας αυτό κατά νου, θα μπορέσουμε να απαντήσουμε σε οποιαδήποτε αμήχανη ερώτηση με κάποιον τρόπο. Ας δούμε μερικά παραδείγματα.
– Σεξ επί πληρωμή
Μπορούμε να πούμε κάτι όπως: Υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να βρουν σύντροφο για να κάνουν σεξ και πληρώνουν γι' αυτό. Όσον αφορά τους εργαζόμενους/ες στο σεξ, οι ειδικοί προτείνουν να μιλάει κανείς σαν μια επιλογή εργασίας που ίσως δεν είναι ευχάριστη, καθώς το σεξ είναι ωραίο όταν συνοδεύεται από συναισθήματα αγάπης.
– Σεξουαλικές στάσεις
Δεν είναι απαραίτητο να μπούμε σε λεπτομέρειες. Μια γενική κατεύθυνση είναι ότι το σεξ γίνεται με διάφορους τρόπους και είναι κάτι ευχάριστο, αρκεί να υπάρχει ωριμότητα, επιθυμία και συναίνεση.
– Ομοφυλοφιλία
Η κατεύθυνση εδώ είναι απλούστερη: Φυσικά και υπάρχουν άτομα που αγαπούν και ερωτεύονται άτομα του ίδιου φύλου. Μπορεί να μην είναι συνηθισμένο, αλλά αυτό δεν σημαίνει κάτι.
Το βιβλίο «Όλα όσα θα ήθελα να πω στο παιδί μου για το sex» συνέγραψαν οι: Λήδα Αναγνωστάκη, Αλεξάνδρα Ζαχαριά, Νατάσσα Καρακουλίδου, Ιουλιανή Κούλλουρου και Δέσποινα Σαββόγλου. Το έχει επιμεληθεί η Λήδα Αναγνωστάκη.