ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΙΟ ΕΥΚΟΛΗ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥΑΛΕΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ

Το καλοκαίρι είναι η κατάλληλη εποχή για εκπαίδευση τουαλέτας. Αρκεί το παιδί να είναι ώριμο αναπτυξιακά και οι γονείς υπομονετικοί.

Η εκπαίδευση της τουαλέτας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Όσοι έχουμε παιδιά και περάσαμε μαζί τους αυτό το αναπτυξιακό στάδιο, ξέρουμε τι κάνει ένα γιογιό στη μέση του καθιστικού και τι σημαίνει «ατύχημα» λίγο πριν πάμε επίσκεψη στον παππού και τη γιαγιά. Και έχουμε αντιμετωπίσει κάθε είδους αντίδραση, όπως αυτή που έχουν αρκετά παιδιά που στρεσάρονται και με την ιδέα ακόμη του αποχωρισμού από την πάνα, με αποτέλεσμα να αρνούνται πεισματικά να καθίσουν στο γιογιό.

Οι παιδίατροι δίνουν οδηγίες, οι γονείς βιάζονται να δουν αποτέλεσμα, αλλά τα μικρά παιδιά είναι αυτά που κάνουν κουμάντο. Η οικογένεια με λίγα λόγια ζει ένα χάος. Η ένταση δεν κρύβεται και μεταδίδεται στο παιδί, που με τη σειρά του αποδιοργανώνεται και οι όποιοι κόποι έχουν γίνει πάνε στράφι.

Είναι κατακαλόκαιρο και φοράει ακόμη την πάνα του σαμποτάροντας τα οικονομικά της οικογένειας και –σύμφωνα με τις οικολογικές οργανώσεις αλλά και τα Ηνωμένα Έθνη– προσθέτοντας λίγο ακόμη πλαστικό και απόβλητα στον πλανήτη. Πάρτε μία βαθιά ανάσα, ανακτήστε την ψυχραιμία σας και πάμε πάλι. Τα περισσότερα παιδιά ζορίζονται να εγκαταλείψουν αυτό το σκαλοπάτι και να πάνε στο επόμενο. Ας τους δώσουμε μία ευκαιρία ακόμη όσο βαστάει το καλοκαίρι, που προσφέρει τις ιδανικές του συνθήκες για την εκπαίδευση τουαλέτας: ελαφρύ –ή και καθόλου– ντύσιμο, διακοπές, χαλαρός τρόπος ζωής και, κυρίως, ελεύθερος χρόνος για τους γονείς.

Παιδί δύο χρονών χωρίς πάνα γίνεται;

Δεν είναι μόνο η εποχή που παίζει τον ρόλο της στη μετάβαση από την πάνα στο εσώρουχο. Η ηλικία και η ωριμότητα του παιδιού είναι καθοριστικές. Κάτω των δύο ετών είναι πολύ νωρίς, μετά τα τρία παίζουμε με τις καθυστερήσεις. Όπως μας είχε πει η παιδίατρός μας εκείνη τη μακρινή εποχή του «πάμε στο γιογιό», τα παιδιά κατακτούν την εκούσια ούρηση μετά τα δεύτερα και πριν τα τρίτα τους γενέθλια. Σε αυτή την ηλικία μπορούν να αναστείλουν την ούρηση και να κρατήσουν τα ούρα τους για περιορισμένο όμως χρόνο. Στα τέσσερα ή το αργότερο στα πέντε τους χρόνια, τα παιδιά ελέγχουν την ούρησή τους ικανοποιητικά όπως οι ενήλικες.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Ο έλεγχος των σφιγκτήρων ξεκινάει περίπου στα δύο χρόνια, αν είναι αγόρι ίσως και λίγο αργότερα. Γι’ αυτό δεν ξεκινάμε την εκπαίδευση πριν τα δύο έτη. Ένας επιπλέον λόγος που δεν βιαζόμαστε είναι επειδή για να εκπαιδευτεί το παιδί στην τουαλέτα θα πρέπει να μπορεί να «λέει» τα κακά του και τα τσίσα του, να ακολουθεί απλές οδηγίες και να κάθεται στο γιογιό.

Τι κάνουμε

• Χρησιμοποιούμε πάνες-βρακάκια που αφαιρούνται εύκολα και θυμίζουν εσώρουχο, ώστε να εξοικειωθεί με την κίνηση «βάζω-βγάζω».
• Εξοικειώνουμε το παιδί μας με την τουαλέτα και δεν το αποτρέπουμε να μπει όταν είμαστε εμείς μέσα. Αντίθετα, το ενθαρρύνουμε.
• Αγοράζουμε μαζί το γιογιό του και του δείχνουμε πώς να το χρησιμοποιεί.
• Δεν ξεχνάμε να επιβραβεύουμε το παιδί μας σε κάθε βήμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και κυρίως στην αρχή.
• Τώρα που είναι καλοκαίρι και κάνει ζέστη, όταν είμαστε μόνοι αφήνουμε το παιδί μας να κυκλοφορεί γυμνό, ώστε να έχει άμεση πρόσβαση στο γιογιό και λιγότερα ατυχήματα.
• Μπορούμε να λέμε παραμύθια ή να παίζουμε παιγνίδια καθώς το παιδί μας είναι στο γιογιό, κάνοντας αυτή την ώρα ευχάριστη.
• Εάν δεν έχει ξεκινήσει να «λέει» τα κακά του, επισκεπτόμαστε ανά δύο περίπου ώρες το γιογιό. Δεν θυμώνουμε, ούτε εκνευριζόμαστε για τις επισκέψεις που δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα.
• Από την πρώτη κιόλας επιτυχημένη προσπάθεια μαθαίνουμε στο παιδί μας τους κανόνες της υγιεινής. Τον τρόπο που σκουπιζόμαστε (από εμπρός προς τα πίσω) και τη συνήθεια να πλένουμε πάντα τα χέρια μας μετά την τουαλέτα.
• Όταν οι επιτυχημένες προσπάθειες είναι περισσότερες από τις αποτυχημένες, θυμίζουμε στο παιδί μας να χρησιμοποιεί την τουαλέτα πριν πάει για ύπνο.

Τι δεν κάνουμε

• Δεν ξεκινάμε την εκπαίδευση σε ακατάλληλες συνθήκες, δηλαδή όταν αυτό είναι άρρωστο ή όταν περνάει μία περίοδο σημαντικών αλλαγών στην καθημερινότητά του (για παράδειγμα, ο ερχομός δεύτερου παιδιού ή η επιστροφή της μαμάς στην εργασία)
• Δεν πιέζουμε το παιδί να πάει στο γιογιό αν δεν είναι έτοιμο. Αν φοβηθεί ή αγχωθεί, μπορεί να κρατήσει τα κακά του με αποτέλεσμα να εμφανίσει δυσκοιλιότητα. Ένα παιδί με δυσκοιλιότητα ίσως παρουσιάσει πόνο στις κενώσεις και αυτό μπορεί να προκαλέσει φόβο. Κι έτσι  ένας φαύλος κύκλος άγχους, δυσκοιλιότητας, πόνου και φόβου θα σαμποτάρει την εκπαίδευση τουαλέτας.
• Πολλοί παιδικοί σταθμοί δεν παίρνουν παιδιά που φορούν πάνα και αυτό αγχώνει ιδιαίτερα τους γονείς. Αυτό το άγχος δεν πρέπει να το μεταδώσουμε στο παιδί μας και κυρίως δεν πρέπει να το χρησιμοποιήσουμε απειλώντας το ότι δεν θα πάει στον παιδικό σταθμό να παίξει με τα άλλα παιδάκια αν φοράει πάνα.
• Γενικότερα δεν βιαζόμαστε. Μία τόσο απαιτητική εργασία θέλει χρόνο. Για την πλειοψηφία των παιδιών απαιτούνται τουλάχιστον τρεις μήνες για να μάθουν να πηγαίνουν έγκαιρα στην τουαλέτα και να φορέσουν εσώρουχο.
• Το κυριότερο: Δεν μαλώνουμε ποτέ το παιδί μας για τα μικρά ή μεγαλύτερα ατυχήματα. Σκουπίζουμε, καθαρίζουμε και πάλι από την αρχή, με χαμόγελο που φροντίζουμε να είναι αληθινό και εγκάρδιο. Αγαπάμε το παιδί μας και όταν αποτυγχάνει. Κι αυτό η ζωή θα μας το μάθει για τα καλά.