ΠΩΣ ΕΝΑ ΣΚΥΛΙ ΜΕ ΒΟΗΘΗΣΕ ΝΑ ΒΓΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

Το πρώτο μου σκυλί το βάφτισα Κάρμα και δεν θα ήταν υπερβολή αν έλεγα ότι μου έσωσε τη ζωή. Τώρα, η επιστήμη επιβεβαιώνει με έρευνες ότι δεν ήταν τυχαίο.

Θυμάμαι να έχω αποφασίσει ότι δεν θέλω πια να «δεθώ» και να αγαπήσω άλλον άνθρωπο, γιατί είχε εξαντληθεί ό,τι υπήρχε μέσα μου και μου επέτρεπε να διαχειριστώ θανάτους. Ήθελα να ζω μια ζωή γεμάτη μεν, χωρίς δεσμούς δε. Θα την έλεγες και αδιάφορη. Πορεύτηκα έτσι κοντά στα δυο χρόνια (ειλικρινά, πιστεύω ότι ήμουν σε παράλληλο σύμπαν, αφού οικείοι μού έχουν διηγηθεί πράγματα που δεν θυμάμαι να έκανα), μέχρι τη μέρα που, όπως έφτασα στην τότε δουλειά μου, είδα μπροστά μου ένα κουτάβι. Με τεράστια –περίεργα και λαμπερά– μάτια και μια ουρά κουνιστή για όλους.

Έως τότε δεν είχα κατοικίδιο. Αγαπούσα όλα τα ζώα, αλλά δεν είχε τύχει να έχω ζήσει με κάποιο. Δηλαδή, είχε τύχει, αλλά όταν η μάνα μου κατάλαβε πού θα οδηγηθεί η κατάσταση με το σκυλάκι που είχε φέρει σπίτι (δεν είχα μάτια και μυαλό για τίποτα άλλο), το επέστρεψε στο σπίτι όπου ζούσε έως τότε. Μην άγχεσαι. Είχε ενημερώσει πως θα κάνει μια δοκιμή. Που ξεκάθαρα είχε αποτύχει.

Εν πάση περιπτώσει, όταν είδα το κουτάβι που διάβασες στην αρχή της ιστορίας να περνάει τον δρόμο, σαν να περπατούσε σε λιβάδι (κανένα άγχος, κανένας κίνδυνος, τίποτα), σκέφτηκα για πρώτη φορά ότι θέλω να το πάρω. Στο επόμενο κλάσμα δευτερολέπτου, σκέφτηκα: Και αν πεθάνει; Αυτή η λούπα «έπαιζε» στο μυαλό μου για ώρες. Ώσπου τηλεφώνησα στη γειτόνισσα (που έβαζε πλάτη την εποχή της διαπλανητικής μου «ύπαρξης») και τη θεία μου (στην οποία χρωστώ εν πολλοίς τη ζωή μου), για να τις ρωτήσω αν μπορούσαν να με βοηθήσουν να υιοθετήσω ένα σκυλί.

Παρένθεση: Τότε δούλευα 16 ώρες την ημέρα. Δεν είχα πολύ χρόνο να διαθέσω. Τώρα θα σου πω ότι τότε μόνο ένα πράγμα είχα να διαθέσω: το σπίτι. Η Κάρμα (όχι, δεν ήταν τυχαίο το όνομα) ήρθε τελικά στη ζωή μου για να τη σώσει. Έγινε ο λόγος που «ανοίχτηκα» ξανά στους ανθρώπους, που ξαναπροσπάθησα να ζήσω. Είχα πια έναν λόγο.

Ένα σκυλί δεν μπαίνει στον «αυτόματο»

Ακόμα νιώθω τύψεις για το πόσο άσχετη και ηλίθια υπήρξα στα πρώτα χρόνια της συγκατοίκησής μας. Ένα θα σου πω: δεν είχα σκεφτεί ότι χρειάζεται να την πηγαίνω δυο βόλτες την ημέρα. Είχε βρει τον χώρο της στο μπαλκόνι, οπότε όλα –στο μυαλό μου– ήταν ΟΚ. Δεν ήταν. Όπως δεν ήμουν εγώ ΟΚ, που στο μισό κοινό μας χρόνο την αγκάλιαζα και την παρακαλούσα (κλαίγοντας) να μην πεθάνει και στον άλλο μισό την έβριζα (ομολογώ ότι χειροδίκησα και δεν θα με συγχωρήσω ποτέ), γιατί διέλυε το σπίτι. Η κατάθλιψή μου δεν με βοηθούσε να καταλάβω πως ένα σκυλί δεν μπορεί να λύνει εξισώσεις για να απασχολείται, όταν είναι μόνο. Κάποιος πρέπει να ασχολείται μαζί του. Να το φροντίζει, ουσιαστικά – όχι απλά να του δίνει τροφή και στέγη.

Ελένη Καστρινογιάννη

Κατάλαβα αυτά και πολλά περισσότερα, όταν η Κάρμα έμεινε παράλυτη στα πίσω πόδια (αυτή είναι ιστορία για άλλη στιγμή. Σύντομα θα σου πω ότι το πρόβλημα ήταν γονιδιακό – του λυκόσκυλου). Δεν ξέρω αν έχεις εικόνα, αλλά συνήθως η παραλυσία οδηγεί τους σκύλους σε παραίτηση και σε θάνατο. Η Κάρμα έζησε κοντά στα 7 χρόνια, ώσπου παρέδωσαν οι πνεύμονές της. Στο μεσοδιάστημα θα σου πω πώς περάσαμε, με μια φράση που μου είχε πει η Αμερικανίδα σύζυγος ενός γνωστού μου: «Όταν κοιτάτε η μια την άλλη, είναι σαν να δίνετε ενέργεια η μια στην άλλη». Αυτό ακριβώς κάναμε. Και θα της το χρωστώ για πάντα. Μου έδωσε την ανιδιοτελή αγάπη που είχα τόση ανάγκη, μια ζεστή αγκαλιά και τη δυνατότητα να μάθω να αναλαμβάνω ευθύνες και να είμαι συνεπής και αποτελεσματική με αυτές.

Κάθε φορά που πονούσα (σωματικά ή ψυχολογικά) ερχόταν δίπλα μου και με κοιτούσε στα μάτια – σαν να μου έλεγε «μη φοβάσαι, εγώ είμαι εδώ». Κάθε φορά που το άγχος έβγαινε από τα μάτια, μου πρόσφερε τον εαυτό της για αγχολυτικό. Αν δεν έχεις χαϊδέψει ζώο, σε συνθήκη στρες, δεν μπορείς να καταλάβεις τι σου λέω. Κοντολογίς, να σου πω ότι επιβεβαιώθηκε η πρώτη κτηνίατρος που εμπιστεύτηκα ποτέ και μου είχε πει: «Δεν θα αλλάξει το σκυλί. Εσύ θα αλλάξεις». Αυτές οι αλλαγές με έκαναν να μπορώ να διαχειριστώ καλύτερα και την κοινωνική μου ζωή.

Η επιστήμη με υποστηρίζει

Τώρα, έρχεται η επιστήμη –η καθηγήτρια συναναστροφής ανθρώπου και ζώου στο Tuffs University, Megan K. Mueller– να βάλει την υπογραφή της στις υποψίες μου.

«Όπως γνωρίζουμε πολλοί εξ ημών, τα ζώα ανοίγουν τον δρόμο για να προσεγγίσουμε ένα άλλο άτομο, κοινωνικά. Πώς; Γίνονται το σημείο εκκίνησης συνομιλίας που μπορεί να έχει ως συνέχεια την επαφή. Οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων μοιράζονται ενδιαφέρονται και γνώσεις και δημιουργούν “κύκλους” στους οποίους μετέχουν και άνθρωποι που δεν θα είχαν κάτι κοινό υπό άλλες συνθήκες.

»Απλά και μόνο το να περπατάς με το σκύλο σου, μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερες αλληλεπιδράσεις από μια βόλτα χωρίς σκύλο. Εντωμεταξύ, η καθηγήτρια συναναστροφής ανθρώπου και ζώου στο Tuffs University, Megan K. Mueller να προσεγγίσεις άνθρωπο σε αμαξίδιο όταν υπάρχει ζώο στην εικόνα.

»Η παρουσία ενός ζώου μπορεί επίσης να ενισχύσει την ικανότητα αντίληψης για την αξιοπιστία και την ευθύνη, κάτι που με τη σειρά του ενθαρρύνει θετικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι είναι πιο πιθανό να βοηθήσεις έναν ξένο που έχει σκύλο, από κάποιον που δεν ξέρεις και δεν έχει σκύλο. Κάτι που υποδηλώνει η παρουσία ενός ζώου προσέφερε την αντίληψη της εμπιστοσύνης.

»Σε ό,τι αφορά τα παιδιά, η αλληλεπίδραση με ένα κατοικίδιο μπορεί επίσης να προσφέρει μια πρόσθετη ευκαιρία να ασκήσουν θετικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και να αναπτύξουν ενσυναίσθηση και συμπόνια.

»Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι η συμβίωση με σκύλους συνδέεται με καλύτερες κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες για τα παιδιά. Η έρευνα του Tufts Pets and Well-Being Lab βρήκε ότι οι έφηβοι με υψηλά επίπεδα προσκόλλησης στα κατοικίδια τους είναι πιθανό να έχουν υψηλότερα επίπεδα κοινωνικών δεξιοτήτων και ενσυναίσθησης προς τους άλλους – συγκριτικά με εκείνους που δεν έχουν τέτοιες προσκολλήσεις».