ΠΟΙΑ ΕΙΔΗ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ; 

Τα παιδιά χρειάζονται λίγα παιχνίδια για να αναπτύξουν το ενδιαφέρον τους και να μάθουν να προσηλώνονται σε αυτό που κάνουν. Ποια είναι, όμως, τα είδη παιχνιδιών που χρειάζονται;

Από τη μια είναι η διαφήμιση και η τεχνολογία, που γεμίζουν τη σύγχρονη πραγματικότητα της γονεϊκότητας με εκπληκτικά είδη παιχνιδιών, τα οποία υπόσχονται να κάνουν τα παιδιά πιο δημιουργικά, πιο κοινωνικά, πιο έξυπνα.

Από την άλλη, το ένστικτό μας, που μας φέρνει πιο κοντά στην απλότητα. Σε παιχνίδια που δεν κάνουν ακατανόητους θορύβους, που δεν διακρίνουν τα παιδιά σε κορίτσια και αγόρια, που δεν έχουν στόχο να υποκαταστήσουν τη φαντασία, την εφευρετικότητα, την ευφυΐα τους. Κάπου στη μέση, ρέποντας πότε προς τη μία και πότε προς την άλλη πλευρά, προσπαθούμε να βρούμε τη δική μας ισορροπία.

Η λογική του Simplicity Parenting έρχεται να προσφέρει στους γονείς μια οπτική που βασίζεται στην απλότητα σε κάθε τομέα της καθημερινότητας, ακόμα και στην επιλογή των παιχνιδιών. Ο συγγραφέας του βιβλίου «γονείς Απλά!», Kim John Payne, προτείνει στους γονείς να αφήσουν έναν μικρό μόνο αριθμό παιχνιδιών ορατών και διαθέσιμων ανά πάσα στιγμή (ορισμένα μπορούν να παραμείνουν στην ντουλάπα, περιμένοντας υπομονετικά να αντικαταστήσουν κάποια άλλα), ώστε τα παιδιά να αναπτύξουν το ενδιαφέρον τους και να μάθουν να προσηλώνονται σε αυτό που κάνουν.

Unsplash Max di Capua

«Εσύ γνωρίζεις καλύτερα από τον οποιονδήποτε τι είναι αυτό που δίνει χαρά και σε τι πραγματικά αφοσιώνεται το παιδί σου», λέει ο κ. Payne απευθυνόμενος στους γονείς. «Ξέρεις ποια παιχνίδια ταιριάζουν στη φάση ανάπτυξης στην οποία βρίσκεται, ποια θα απολαύσει».

Αυτός είναι ο λόγος που δεν θεωρεί σκόπιμο να δώσει μια λίστα με τα είδη των παιχνιδιών που πρέπει να υπάρχουν σε ένα παιδικό δωμάτιο. «Αντ’ αυτού, σας προκαλώ να δείτε το παιχνίδι στην πιο απλή του μορφή: τι είναι και τι προσφέρει στα παιδιά, ποιες ανάγκες καλύπτει και τι αναπτύσσεται φυσικά μέσα από αυτό», εξηγεί.

Ποια είναι τα είδη παιχνιδιών που χρειάζεται να υπάρχουν στον κόσμο του παιδιού;

Αληθινά εργαλεία κουζίνας ή κήπου

Unsplash Markus Spiske

Το μαγείρεμα «προσφέρει κύματα αισθητηριακής χαράς στα παιδιά», γράφει ο κ. Payne. Τα χρώματα των υλικών που αναμειγνύονται, οι μυρωδιές που αναδύονται, τα χέρια που ζυμώνουν. Το εύπλαστο χώμα και η ρευστότητα της λάσπης στη βεράντα, στον κήπο, στο πάρκο, είναι επίσης στοιχεία που βοηθούν τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν και να αναπτύξουν τις αισθήσεις τους μέσα από το παιχνίδι. Ακόμα και τα πολύ μικρά παιδιά μπορούν να έχουν τα δικά τους αληθινά εργαλεία κουζίνας. Μια επιφάνεια κοπής, ξύλινες κουτάλες, ένας μικρός πλάστης για την κουζίνα, μικρά γάντια κηπουρικής, αληθινό μικρό φτυάρι και τσουγκράνα είναι προτιμότερα από τις αντίστοιχες πλαστικές απομιμήσεις. Ένα πλαστικό σφυρί δεν έχει βάρος και όγκο στο χέρι ενός τρίχρονου.

Η αίσθηση ενός αληθινού εργαλείου είναι διαφορετική και προσφέρει πολλά στα παιδί: τη χαρά της πραγματικής αφοσίωσης, της ανάπτυξης γνήσιων δεξιοτήτων και της βαθιάς γνώσης. Μια απλή ξύλινη κουζινούλα, λοιπόν, και μερικά αληθινά –αν και σε μικρότερο μέγεθος– εργαλεία είναι η πρώτη προσθήκη στο παιδικό δωμάτιο. Φυσικά, ας μην ξεχνάμε και την αληθινή κουζίνα, στην οποία τα παιδιά λατρεύουν να κάνουν δουλειές.

Πανιά και υφάσματα

Unsplash Svitlana

Ένα κρεβάτι πριγκίπισσας σχεδιασμένο με κάθε λεπτομέρεια, με πυργίσκους, κουρτίνες και γέφυρα, μπορεί να φαίνεται εντυπωσιακό στα μάτια ενός παιδιού (εδώ που τα λέμε και στα μάτια ενός ενήλικα). Σε μια δεύτερη, όμως, ανάγνωση είναι τόσα λίγα αυτά που μπορεί να κάνει με τη φαντασία του ένα παιδί, που πολύ σύντομα θα το βαρεθεί. Σκεφτείτε τώρα ένα καλάθι γεμάτο πανιά, υφάσματα, μεγάλα κομμάτια γάζας, τούλια και σκοινιά. Τα παιδιά μπορούν να μετατρέψουν μια κουκέτα σε πειρατικό πλοίο, κάστρο, μαγαζάκι, υποβρύχιο.

Καλάθι με αντικείμενα μασκαρέματος

Unsplash Jessica Rockowitz

Τα παιδιά τρελαίνονται να μασκαρεύονται. Και –πιστέψτε με– δεν χρειάζονται στολές για το πετύχουν. Ένα καλάθι γεμάτο με παλιά ρούχα, καπέλα και αξεσουάρ ανήκει στα είδη παιχνιδιών που κάθε παιδί θα ήθελε να έχει. Είναι όλα όσα χρειάζεται για να αλλάξει ρόλους δίνοντας φτερά στη φαντασία του. Τα αντικείμενα του καλαθιού μπορούν να ανανεώνονται συχνά για να αποκτά το παιχνίδι επιπλέον ενδιαφέρον. Τα παιχνίδια φαντασίας και η προσποίηση είναι μέσα στον πυρήνα του παιδιού. Το ηλικίας 6 μηνών μωρό μαθαίνει να χαιρετά ή μιμείται με παλαμάκια έναν ρυθμό που ακούει τους γονείς του να παίζουν. Μετά τον δεύτερο χρόνο της ζωής του θα παίζει ρόλους, θα προσποιείται, θα χρησιμοποιεί τη μίμηση και τη φαντασία για να γίνεται ζώο, μαμά, μπαμπάς, νάνος ή ξωτικό.

Κούκλες

iStock

«Από την ηλικία των δύο ετών, το νήπιο μπορεί να δημιουργήσει σχέση με μια αγαπημένη κούκλα», λέει ο κ. Payne. «Είναι μια καθοριστική σχέση, ένα μαγικό παράθυρο για την αναγνώριση της ταυτότητάς του, μέσα από το οποίο επεξεργάζεται, αισθάνεται και μαθαίνει πάρα πολλά».

Στην αγορά υπάρχει τεράστια ποικιλία από κούκλες. Τι είδους θα ήταν προτιμότερο να επιλέξουμε για τα παιδιά μας; Η κ. Νάταλι Πρασσά, Simplicity Parenting Coach, μας δίνει την απάντηση μέσα από ένα πείραμα που κάνουν στις συναντήσεις γονέων Simplicity Parenting: «Δίνουμε στους γονείς να κρατήσουν δύο κούκλες, μια πλαστική και μια χειροποίητη, φτιαγμένη από ύφασμα και μαλλί. Η διαφορά γίνεται αμέσως εμφανής. Στην πρώτη περίπτωση πιάνουν κάτι συνθετικό και κρύο. Στη δεύτερη το μαλλί απορροφά αστραπιαία τη ζεστασιά από τα χέρια».

Οι υφασμάτινες κούκλες, που συνήθως είναι χειροποίητες, έχουν απλά χαρακτηριστικά με αποτέλεσμα να επιτρέπουν στο παιδί να τους δώσει διαφορετικούς ρόλους στο παιχνίδι του, καθώς και διαφορετικά συναισθήματα (άλλοτε μπορεί  η κούκλα να είναι χαρούμενη και άλλοτε φοβισμένη). Φυσικά, οι υφασμάτινες κούκλες με τα απλά χαρακτηριστικά είναι πιο ακριβές από τις πλαστικές. Όμως, αν αναλογιστεί κανείς τι μπορούν να προσφέρουν στο παιδί, μάλλον αξίζει η επένδυση. Άλλωστε, μια μόνο κούκλα είναι αρκετή για να μπορέσει το παιδί να δεθεί μαζί της και να τη φροντίζει σαν να ήταν αληθινό μωρό.

Σύνεργα ζωγραφικής

iStock

Τα παιδιά έχουν ανάγκη να δημιουργούν τέχνη. Να δίνουν μορφή στην πλαστελίνη, να φτιάχνουν αντικείμενα από πηλό, να δημιουργούν φανταστικούς κόσμους πάνω στο λευκό χαρτί. Μέσω της ζωγραφικής και των κατασκευών το παιδί διευρύνει τη φαντασία του, μαθαίνει να εστιάζει την προσοχή του, αναπτύσσει τη λεπτή κινητικότητα και καλλιεργεί την εργατικότητά του. Μεγάλα μπλοκ ή ρολά χαρτιού είναι πάντα απαραίτητα στο παιδικό δωμάτιο, όπως επίσης κηρομπογιές, ξυλομπογιές, δαχτυλομπογιές, πινέλα, πηλός ή πλαστελίνη, ψαλίδια, κόλλα.

Μουσικά όργανα

iStock

Από τον χτύπο της καρδιάς της μητέρας του μέσα στη μήτρα μέχρι τα νανουρίσματα, το μωρό περιβάλλεται από μουσική. Είναι αυτή που βοηθά τα παιδιά να κινηθούν και να μάθουν να συντονίζουν τις κινήσεις τους, να διοχετεύουν την ενέργειά τους, να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, αλλά και να συνδέονται με τους ανθρώπους γύρω τους. Τα μουσικά όργανα είναι από τα είδη παιχνιδιών που δεν μπορούν να λείπουν από ένα παιδικό δωμάτιο. Βάζουμε σε ένα καλάθι όσα έχουμε (ακόμα και μια ξύλινη κουδουνίστρα έχει λόγο ύπαρξης) ή φτιάχνουμε τα δικά μας. Για παράδειγμα, ένα πλαστικό μπουκάλι γεμάτο με πετραδάκια μπορεί  να γίνει μια υπέροχη μαράκα!

Ό,τι εμπνέει την κίνηση

Unsplash Ethan Hu

Mέσα από την κίνηση, τα παιδιά χτίζουν την ισορροπία και τον συντονισμό τους, ενώ παράλληλα αναπτύσσουν τη ζωτική τους ενέργεια και μια προδιάθεση για δράση. Στον αντίποδα της τεχνολογίας που συνυπάρχει αρμονικά με την παθητικότητα, η κίνηση έρχεται να συνδέσει το παιδί με τη χαρά, την υγεία και την ευεξία. Ό,τι μπορεί να εμπνεύσει τη δράση και την κίνηση έχει περίοπτη θέση στο παιδικό δωμάτιο (ή και έξω από αυτό!): ποδήλατα, πατίνια, μπάλες, υφασμάτινες κούνιες, σχοινιά για αναρρίχηση, δοκοί ισορροπίας, χούλα χουπ, καλάθια για μπάσκετ.

«Θησαυροί» της φύσης

iStock

Δεν υπάρχει καλύτερο παιχνίδι από αυτό στη φύση. Εξερεύνηση στο βουνό, βόλτα στην παραλία, παρατήρηση του νυχτερινού ουρανού μια καλοκαιρινή βραδιά. Ευκαιρίες για να μαζέψετε μαζί με τα παιδιά «θησαυρούς», τους οποίους στη συνέχεια θα βάλετε σε ένα καλαθάκι στο δωμάτιό τους. Βότσαλα, πέτρες, ξυλαράκια, φύλλα μπορούν να δημιουργήσουν παιχνίδια φαντασίας, να χρησιμεύσουν ως υλικά για κατασκευές, να εμπνεύσουν τα παιδιά με τρόπους που δεν έχουν περάσει από το μυαλό μας!

Τεχνολογικά εξελιγμένα παιχνίδια

Ας ξεκινήσουμε με την παραδοχή ότι όλοι οι γονείς θέλουμε να κάνουμε το καλύτερο για τα παιδιά μας. Στο πλαίσιο αυτό, δεν θέλουμε να τους στερήσουμε όσα επιμένουν να ζητούν παρακινούμενα από τις διαφημίσεις και μπορεί να νιώθουμε ότι, αν δεν τους παρέχουμε ό,τι πιο εξελιγμένο τεχνολογικά υπάρχει, θα μείνουν πίσω. Είναι, όμως, έτσι τα πράγματα;

Δίνοντας στα παιδιά τον χώρο να αφοσιωθούν σε λίγα και απλά παιχνίδια, που τους επιτρέπουν να αναπτύξουν τη φαντασία και τη συναισθηματική τους υγεία, τις κοινωνικές τους δεξιότητες, τη νοημοσύνη τους και τις ικανότητές τους στην επίλυση προβλημάτων, τα βοηθάμε να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του σύγχρονου κόσμου. Άλλωστε, «το παιχνίδι δεν είναι κούρσα. Δεν είναι ευκαιρία για πρόοδο», καταλήγει ο κ. Payne.

Το βιβλίο «γονείς Απλά!» του Kim John Payne κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.  

Η Νάταλι Πρασσά είναι Simplicity Parenting Coach.