ΠΗΓΑΙΝΟΝΤΑΣ ΜΕ ΕΝΑ ΤΡΙΧΡΟΝΟ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Μια μέρα στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή με ένα τρίχρονο παιδί έχει να σε μάθει πολλά. Κυρίως, πώς να βλέπεις την τέχνη της ζωής μέσα από τα μάτια του. Τελικά, ποτέ δεν είναι νωρίς για μια επίσκεψη σε μουσείο.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που πήγαινε ο Άρης στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, στο Παγκράτι. Το μακρινό 2019, ούτε έτους δεν ήταν, πήραμε καρότσι και υπομονή και τον στριφορυρνούσαμε ανάμεσα στον Μόραλη, τον Χαδούλη, τον Picasso. Θα ήταν η αρχή μόνο μιας σειράς επισκέψεων κι εμπειριών που ετοιμάζαμε για το παιδί, αλλά ο κορονοϊός είχε άλλα πλάνα.

Πρώτη φορά στο μουσείο

Ποια είναι η σωστή ηλικία για να πάει ένα παιδί σε μουσείο; Μιλάω με τη φίλη μου, εικαστικό και εκπαιδευτικό Ρένα Γύφτουλα. «Η επιστήμη στηρίζεται στο πείραμα. Η θρησκεία στο συναίσθημα. Η φιλοσοφία στη νόηση. Η τέχνη εμπεριέχει όλα τα παραπάνω. Ποτέ δεν είναι νωρίς να έχει επαφή ένα παιδί με την τέχνη και ένα μουσείο. Μέσα από την παρατήρηση της τέχνης, αποκτά εμπιστοσύνη σε αυτό που βλέπει και αισθάνεται, άρα στον εαυτό σου», θα μου πει.

Η ξενάγηση σε έργα «συναδέλφων»

Φτάνουμε στο μουσείο. Όταν του εξήγησα ότι θα δούμε έργα ζωγραφικά μεγάλων καλλιτεχνών, μου πρότεινε να πάρουμε μαζί και τα δικά μας, εκείνα που ζωγραφίζουμε μαζί. Του εξήγησα ότι δεν μας έχουν αγοράσει ακόμη κι έτσι αρκέστηκε στη δική μας έκθεση, που θα γίνει φέτος το καλοκαίρι στην Αντίπαρο. Μας κολλάνε ένα αυτοκόλλητο στο πέτο και κατευθυνόμαστε στον 4ο όροφο για να ξεκινήσουμε την ξενάγηση από πάνω προς τα κάτω.

Το γυάλινο ασανσέρ και το μπαρμπούνι

«Τα παιδιά γεννιούνται με έμφυτη την περιέργεια, τη δημιουργικότητα και τη φαντασία», μου λέει η Ρένα. Καθώς περιμένουμε, ο Άρης μένει εμβρόντητος με το γυάλινο ασανσέρ, τα ράουλα και τα καλώδια. Μια γυάλινη πόρτα ασανσέρ έχει την ίδια βαρύτητα στην προσοχή του όσο μια παράξενη καρέκλα που είναι καρφωμένη στον τοίχο ή η μικρή χορεύτρια του Edgar Degas κλεισμένη σ’ έναν κλωβό από πλέξιγκλας. «Μπαρμπουνάκι!» φωνάζει μπροστά στο έργο του A. R. Penck «Το Κόκκινο Ψάρι».

Δημήτρης Παπαδόπουλος

Η κατάβαση στη σύγχρονη τέχνη

«Ένας ήλιος», μου απαντά όταν τον ρωτάω τι βλέπει στο έργο του αγαπημένου μου Roy Lichtenstein. Εντυπωσιάζεται με τη λαϊκή αγορά του Τέτση, με το installation της Χρύσας «Τοπίο Λονδίνου - Picadilly Circus Ι». Tο έργο της καλλιτέχνιδος εδώ αναπνέει καλύτερα από εκείνα που εκτίθενται στο ΕΜΣΤ.

Περπατάμε γρήγορα, σταματάει όπου του αρέσει ή σε ό,τι του κεντρίσει το ενδιαφέρον. Κάνει να τρέξει. «Δεν τρέχουμε», λέει αυστηρά ο φύλακας. Δεν με κοίταξε, συνέχισε να περπατάει αργά. Εντωμεταξύ, είχαμε ήδη λύσει το θέμα: δεν φωνάζουμε στο μουσείο.

Κατανοητά μαθήματα συμπεριφοράς

Από τον 4ο μέχρι τον 1ο όροφο είχε εμπεδώσει τους απλούς κανόνες του μουσείου, συν έναν βασικό: δεν φεύγει μακριά μου. Ήταν μια μέρα με λιγοστό κόσμο, οπότε δεν υπήρχε κίνδυνος να χαθεί, αλλά θα έρθει και η ώρα του Λούβρου, του μουσείου της Ακρόπολης και του Moma, ελπίζω.

Δημήτρης Παπαδόπουλος

Στον ελαιώνα του Van Gogh κοντοστέκεται, όπως και στον μαγνητικό τοίχο του Takis. Στα γλυπτά του Rodin, της Richier και της Camile Claudel ενθουσιάζεται: έστω κι αν οι γραμμές είναι ασαφείς ή η τεχνοτροπία τους αφαιρετική, του μοιάζουν με παιχνίδια. «Δεν αγγίζουμε» είναι ο τρίτος κανόνας της επίσκεψης.

Κικιρίκου και De Chirico

Ανεβοκατεβαίνουμε τους ορόφους γιατί κάτι ήθελε να ξαναδεί. Καλλιτεχνική γυμναστική. Τον ακολουθώ, μια επίσκεψη σ’ ένα μουσείο είναι εμπειρία βιωματική και σωματική. «Ένας ρινόκερος!» φωνάζει αδιαφορώντας για κανόνες και υπαλλήλους ασφαλείας.

Η κοπέλα που βρίσκεται στον χώρου τού απευθύνει τον λόγο: «Είδες τον κόκκορα και το χταπόδι;». «Πού;» λέει ο Άρης – είναι και η αγαπημένη του ερώτηση. Ανεβαίνουμε και πάλι στον 4ο για να δει τη «Γυναίκα με το χταπόδι» του Γιάννη Παππά, τον κόκορα στο mezzo πάτωμα του κλιμακοστασίου και το περιστέρι του Picasso.

Δημήτρης Παπαδόπουλος

Τα παιδιά σε μαθαίνουν

«Ο Πικάσο το είχε πει: “Mου πήρε χρόνια να μάθω να ζωγραφίσω σαν παιδί”», μου λέει η Ρένα. Στα χρόνια που η ίδια έχει διδάξει σε σχολεία, έχει μάθει να αποκωδικοποιεί τα παιδιά. «Αυθόρμητα θα σου πουν αποκαλυπτικά πράγματα». Στη «Γαλάζια Μέρα» του Σπύρου Βασιλείου βλέπει μια βάρκα: «H βάρκα του παππού Άρη». Η βόλτα μας ολοκληρώνεται.

Στην έξοδο, του λέω να βγάλουμε μια φωτογραφία για να ευχαριστήσουμε την κυρία που είναι ζωγραφισμένη από τον Chagall και που είχε όλα αυτά τα έργα στο σπίτι της. «Και το αλογάκι που γυρίζει;» με ρωτάει. Κυρίως αυτό, τον διαβεβαιώνω. Ήταν το πιο αγαπημένο του, όπως μας είπε αργότερα. Ήταν το πιο ωραίο; Το πιο ξεχωριστό, το πιο σπουδαίο; Δεν τον νοιάζει. Ήταν εκείνο που του άρεσε κι αυτό είναι το πιο σημαντικό μάθημα: να υπερασπίζεται τα θέλω του.