ΠΑΙΔΙΚΗ ΒΙΑ: ΠΩΣ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΩ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ;

Οι ειδήσεις για περιστατικά bullying μεταξύ μαθητών προκαλούν ανησυχία σε κάθε γονιό. Πώς μπορείς να προστατεύσεις το παιδί σου από αυτή τη βία; Ή, μάλλον, τι πρέπει να γίνει για να μην ασκεί κανενός είδους βίας κανένα παιδί;

Εδώ δεν χωρούν μισόλογα, ούτε υπεκφυγές. Δεν χωρούν συγκαλύψεις ούτε αστεία. Δεν χωρά λιπόψυχος γονιός. Η βία στα παιδιά είναι διάχυτη πια, είναι παντού, έχει πολλές μορφές.

Λένε πως πάντα έτσι ήταν, απλώς τώρα το μαθαίνουμε λόγω των social media και των τόσων διαφορετικών δικτύων πληροφόρησης. Μπορεί – αλλά έχει τελικά κάποια σημασία; Η βία είναι παντού και πιστεύω είναι –τουλάχιστον– διαφορετική από το παρελθόν. Γιατί είναι διαφορετική η κοινωνία και επομένως τα συμπαρομαρτούντα της.

Τα παιχνίδια, η τηλεόραση, οι παιδικές σειρές, ακόμη και τα ρούχα έχουν μορφές τρομακτικές. Ως και βιβλία βλέπω, εκτός από τα κόμιξ που όλα… παίζουν ξύλο. Δεν ξέρω πραγματικά πώς θέλουμε μια κοινωνία με παιδιά που δεν θα πλακώνονται, όταν όλα όσα τα αφορούν εμμέσως είναι βίαια. Ας μη μιλήσουμε για την τραπ και αυτούς τους, ειλικρινά, ακατονόμαστους στίχους – δεν μπορώ να βρω καν επίθετο για να περιγράψω αυτά που ακούω. Ένα το κρατούμενο.

Ένα το κρατούμενο, εξωγενώς. Το πιο σημαντικό κρατούμενο αφορά στους γονείς, στα σπίτια. Εμάς. Όσο λέμε «Μικρά είναι… δεν πειράζει», τόσο το χειρότερο. Ας διαβάσουμε λίγο, να μάθουμε: Η πιο σημαντική περίοδος διαμόρφωσης των προσωπικοτήτων των ανθρώπων είναι μέχρι τα 3 και δευτερευόντως μέχρι τα 7. Μετά, πιάσε πολυθρόνα να δεις το έργο.

Οι ευθύνες των γονιών για τη βία των παιδιών

Μια σφαλιαρίτσα, ένα σπρώξιμο, μια μπουνίτσα… Έλα, μωρέ. Έτυχε στο ευρύτερο περιβάλλον, όπως φαντάζομαι, παντού – κάποιος γονιός αδιαφορεί, άλλος βρίσκει δικαιολογίες, άλλος ανησυχεί και το ψάχνει. Εμείς οι γονείς είμαστε οι πρώτοι υπεύθυνοι: Όσο εθελοτυφλούμε, τόσο καταστρέφουμε τα παιδιά μας. Το λέω, ίσως, υπερβολικά, αλλά δεν νομίζω πως σηκώνει στρογγυλέματα η βία – για να μην ξαναδούμε έναν Άλκη.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Δεν επιτρέπεται να κλείνουμε τα μάτια. Πρέπει να μιλάμε στα παιδιά μας αμέσως μόλις αντιληφθούμε επιθετική συμπεριφορά, όσο light και αν είναι. Γνωρίζουμε όλοι τι σημαίνει επιθετική συμπεριφορά. Πρέπει να θέλουμε να μας το λένε οι άλλοι, να έχουμε γνώση.

Και, πάνω από όλα, πρέπει να μην δίνουμε εμείς οι ίδιοι τέτοιο παράδειγμα. Πέρασα πολλά χρόνια στα γήπεδα μέχρι τα 25 –αθλητικογράφος κάποτε– και το πιο συχνό φαινόμενο, εκτός της οπαδικής βίας, ήταν μπαμπάδες με παιδιά να τα βρίζουν που βρίζουν, αλλά να βρίζουν και οι ίδιοι ένα δευτερόλεπτο μετά: «Τι βρίζεις ρε μ&*%$ τον μ*&%#»! Τα ίδια και στο αυτοκίνητο. Τα ίδια και στα σπίτια: Γονείς θυμωμένοι, που φωνάζουν και βρίζουν, αλλήλους ή άλλους. Πιστεύουν ίσως ότι τα μωρά δεν ακούν, δεν καταλαβαίνουν. Τα μωρά είναι μωρά, όχι χαζά. Κάθε φωνή είναι μια χαρακιά στην ψυχή τους, μια χαρακιά που θα τα καταστήσει θύτες ή θύματα. Θύτες τις περισσότερες φορές, όμως και θύματα.

Κανένα σπίτι δεν κυλά πάνω στην απόλυτη μπουνάτσα – και φωνές θα υπάρξουν, και θυμοί και όλα. Έχουν όλοι προβλήματα και ένταση. Είναι άλλο οι φωνές και τα νεύρα της πίεσης, άλλο οι φωνές και τα νεύρα της βίας. Η διαφορά είναι τεράστια και όλοι ξέρουμε να το αναγνωρίσουμε αυτό.

Βία στα σχολεία

Τέλος, τα σχολεία. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές. Η επαφή τους με τα παιδιά, η επαφή τους με τους γονείς. Όλο και πιο συχνά ακούω πόσο παρεμβατικοί γίνονται οι γονείς στα σχολεία, απαιτητικοί και παράλογοι. Στην εποχή του politically correct, πολλοί δάσκαλοι προτιμούν να αδιαφορήσουν παρά να επέμβουν δραστικά, μη θεωρηθεί ότι κάνουν διακρίσεις, ότι δεν είναι δημοκρατικοί, ότι παραείναι αυστηροί. Πάντα υπάρχουν οι παράλογοι, παντού γύρω μας. Δεν θέλουμε όμως από έναν καλό δάσκαλο να λειτουργεί απέναντι στο παιδί μας όπως πρέπει; Ως παιδαγωγός, που θα του μάθει και αγωγή και ευγένεια εκτός της ύλης;

Σε μια κοινωνία που στο συλλογικό ασυνείδητο μάγκας είναι ο δυνατός και αξία έχει ο μάγκας (τηρουμένων των αναλογιών και σε κάθε επίπεδο – από τον επιχειρηματία ως τον αγρότη), νιώθω πως μέλημά μας πρέπει να είναι να μεγαλώσουμε παιδιά που θα έχουν δύναμη ψυχής. Δύναμη νου και ψυχής, παιδιά γενναιόδωρα, ανθρώπους με καλοσύνη. Καλοσύνη. Λέξη υποτιμημένη, που όλο και περισσότερο είναι το ζητούμενο.