ΟΤΑΝ Ο ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ ΣΤΟ ΣΚΑΚΙ ΕΙΝΑΙ ΡΟΜΠΟΤ

Οι υπολογιστές έχουν μπει για τα καλά στον χώρο των σκακιού, από την εποχή του κορυφαίου Kasparov, που έπαιζε με αντίπαλο ένα ρομπότ-σκακιστή. Fast forward στο σήμερα. «Έξυπνη» μηχανή άρπαξε και έσπασε δάχτυλο 7χρονου, κατά τη διάρκεια αγώνα σκακιού, σε τουρνουά στη Μόσχα.

Toν Ιούνιο του 2017 ο grandmaster και παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι, Garry Kasparov, είχε δώσει μια ομιλία σε TED σχετικά με όσα αποκόμισε από το παιχνίδι που έπαιξε το 1997, με αντίπαλο το «Deep Blue», το supercomputer της ΙΒΜ.

Ιστορικά, οι προγραμματιστές σέβονταν απεριόριστα το σκάκι («το παιχνίδι των έξυπνων» όπως το χαρακτηρίζουν) και τους σκακιστές, για την ικανότητά τους να κοιτούν μπροστά και να αναλύουν διάφορες πιθανότητες, ως προς τις κινήσεις των ιδίων και των αντιπάλων τους. Πίστευαν, ωστόσο, πως μπορούσαν να διδάξουν μια μηχανή να κάνει ό,τι ο καλύτερος του είδους, ξεπερνώντας τις ικανότητες του ανθρώπινου μυαλού.

Από τα μέσα του '80, υπολογιστές προκαλούσαν και νικούσαν grandmasters. Παρέμενε, ωστόσο, άγνωστο αν θα μπορούσαν να νικήσουν και τον καλύτερο του είδους. Το 1987, έπειτα από 7 χρόνια έρευνας και ανάπτυξης, μια ομάδα της IΒΜ πίστεψε πως ήταν πια έτοιμη να προκαλέσει τον Kasparov.

Ο Kasparov παίζει σκάκι με αντίπαλο υπολογιστή

Το «Deep Blue» ξεκίνησε δυναμικά, με τον Ρώσο να προσαρμόζεται και τελικά, να κερδίζει. Η αυτοπεποίθησή του ήταν τέτοια, που το 1997 προκάλεσε το μηχάνημα σε rematch. Η ομάδα της ΙΒΜ δέχθηκε αμέσως.

Οι προγραμματιστές είχαν δημιουργήσει ένα μηχάνημα με 256 επεξεργαστές, που μπορούσαν να εξετάσουν 200.000.000 πιθανές κινήσεις, κάθε δευτερόλεπτο. Αριθμό στον οποίον ήταν φύσει αδύνατο να φτάσει ο Kasparov, ο οποίος βασιζόταν στην εμπειρία του και στην ξεχωριστή ικανότητα του μυαλού να θυμάται και να αναγνωρίζει μοτίβα.

Αυτά όμως, υπήρχαν και στο «μυαλό» του «Deep Blue», που εκπαιδεύτηκε από grandmasters, οι οποίοι τέλεσαν χρέη προπονητή του, προκειμένου να αποκτήσει τις περισσότερες δυνατές γνώσεις ως προς το τι ήξεραν οι άνθρωποι –από εμπειρία– για το πώς θα νικήσουν.

Στα μέσα του rematch, οι αναλύσεις του «Deep Blue» είχαν οδηγήσει τον Kasparov σε ένα λάθος, που τελικά του στοίχισε το παιχνίδι – αφού η μηχανή έκανε ό,τι θα έκανε εκείνος σε περίπτωση ίδιου λάθους του αντιπάλου του.

Ο –σήμερα– 59χρονος Ρώσος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «πρέπει να αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας, αν θέλουμε να αξιοποιήσουμε στο έπακρο την τεχνολογία. Και πρέπει να τους νικήσουμε, αν θέλουμε να πάρουμε το καλύτερο από την ανθρωπότητα», στην ομιλία του που είχε ως κεντρικό θέμα το όραμά του για ένα μέλλον, στο οποίο οι έξυπνες μηχανές θα μας βοηθούν να κάνουμε τα όνειρά μας πραγματικότητα.

Ρομπότ-σκακιστής έσπασε το δάχτυλο 7χρονου

Fast forward στο σήμερα. «Έξυπνη» μηχανή άρπαξε και έσπασε δάχτυλο 7χρονου, κατά τη διάρκεια αγώνα σκακιού στο τουρνουά Moscow Open.

O πρόεδρος της Ομοσπονδίας Σκακιού της Μόσχας, Sergey Lazarev, εξήγησε πως «το ρομπότ το νοικιάσαμε εμείς και έχει εμφανιστεί σε πολλά μέρη, εδώ και πολύ καιρό, παρουσία ειδικών. Προφανώς, οι χειριστές δεν ανταποκρίθηκαν. Το παιδί έκανε μια κίνηση και μετά έπρεπε να δώσει χρόνο στο ρομπότ να απαντήσει. Το αγόρι, όμως, έπαιξε αμέσως και το ρομπότ άρπαξε το δάχτυλό του».

Ο αντιπρόεδρος της Ρωσικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας, Sergey Smagin, πρόσθεσε ότι «το ρομπότ φαινόταν πως θα εφορμήσει, αφότου πήρε ένα από τα πιόνια του αγοριού. Αντί να περιμένει το μηχάνημα να ολοκληρώσει την κίνησή του, το αγόρι επέλεξε να απαντήσει γρήγορα. Υπάρχουν κανόνες ασφαλείας για αυτού του είδους τα παιχνίδια, τους οποίους παραβίασε ο 7χρονος. Όταν έκανε την κίνησή του, δεν συνειδητοποίησε πως για τη δική του ασφάλεια έπρεπε να περιμένει. Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο».

iStock

Ο Ρώσος grandmaster, Sergey Karjakin, είπε ότι το περιστατικό οφείλεται αναμφίβολα σε «κάποιο είδος σφάλματος λογισμικού. Είναι κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ, από το μηχάνημα που παίζει τρεις αγώνες κάθε μέρα. Προκύπτουν όμως, ατυχήματα. Εύχομαι ταχεία ανάρρωση στον νεαρό».

Ως εκ τούτου, το ρομπότ δεν άρπαξε το δάχτυλο του 7χρονου επειδή εκνευρίστηκε, αλλά επειδή δεν αναγνώρισε πως υπήρχε ανθρώπινο δάχτυλο στο πεδίο όπου έπρεπε να ενεργήσει – βάσει της εκπαίδευσής του και του λόγου για τον οποίον δημιουργήθηκε. Οι άνθρωποι που μετέχουν στο τουρνουά, είχαν ενημερωθεί για το πρωτόκολλο ασφαλείας και γνώριζαν ότι έπρεπε να δίνουν χρόνο στη μηχανή να απαντήσει στις κινήσεις τους. Οπότε, ήταν η κακιά η στιγμή. Το αγόρι επέστρεψε στους αγώνες και συνέχισε να παίζει, με γύψο – καθώς είχε πάθει κάταγμα.

Η Guardian ανέφερε το περιστατικό, μαζί με μελέτη του 2015 που ενημέρωνε ότι τα ρομπότ γίνονται ολοένα πιο εξελιγμένα και ικανά να αλληλεπιδρούν και να συνεργάζονται με ανθρώπους. Την ίδια ώρα, επαναλαμβάνουν ίδιες βασικές κινήσεις και δεν αλλάζουν μοτίβο, όταν βρεθεί στον δρόμο τους άνθρωπος.

Η έρευνα ανέφερε ότι κάθε χρόνο, μόνο στις ΗΠΑ, σκοτώνεται ένας άνθρωπος από ένα βιομηχανικό ρομπότ. Εν τω μεταξύ, τα περισσότερα εργατικά ατυχήματα που καταγράφονται από το 2000 έως σήμερα και αφορούν ρομπότ, είναι θανατηφόρα.