ΟΙ ΜΗΛΙΕΣ ΠΗΛΙΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΣΤΑΜΑΤΗ

Ο συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης γράφει και φωτογραφίζει ό,τι τον τραβάει στις Μηλιές Πηλίου, αγαπημένη του διαφυγή από την Αθήνα.

Σε έναν συγγραφέα που είναι και φίλος σου, ζητάς πονηρά πονηρά ένα κείμενο ελπίζοντας πως θα λάβεις ένα μικρό διήγημα μόνο για σένα, σαν να κλέβεις εκκλησία ένα πράγμα. Όπερ και εγένετο με τον Αλέξη Σταμάτη. Είναι τιμή να αφιερώνει ένας άνθρωπος τον χρόνο του για να σου ετοιμάσει το πιο όμορφο ταξίδι, την πιο ωραία διαφυγή του, που μπορείς να την περπατήσεις νοητά αλλά και πραγματικά να το θελήσεις.

Με τον Αλέξη πια μας συνδέουν πολλά πολλά χρόνια γνωριμίας, 2-3 συνεντεύξεις, η αγάπη μας με την υπέροχη γυναίκα του, την κούκλα ηθοποιό Εύα Σιμάτου, και η παρέα των παιδιών μας, Ερμή και Άρη. Στους πλανήτες των τελευταίων συναντιόμαστε συχνά και πάντα επιβεβαιώνω την ευαισθησία και την τρυφερότητά του. Όταν δεν είναι στο Πήλιο, για το οποίο γράφει αποκλειστικά στο OW.

Ο Αλέξης Σταμάτης γράφει για τις Μηλιές

Λένε πως ο Θεός έφτιαξε την εξοχή και ο άνθρωπος την πόλη. Μια και ο Ύψιστος είναι στην πιάτσα εδώ και πολύ καιρό, κάτι θα ξέρει…

Αυτά τα ισχυρίζεται κάποιος που δεν ήρθε στον μάταιο αυτό κόσμο περιτριγυρισμένος από λιβάδια και λουλούδια, αλλά είναι γέννημα θρέμμα του άστεως, μασίφ Αθηναίος. Γεννήθηκα στο κέντρο της πρωτεύουσας, όπου και έζησα το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου, μ’ ένα τρίχρονο διάλειμμα για σπουδές στην Αγγλία. Ποτισμένος ως το μεδούλι στον ρυθμό της μεγαλούπολης, οι εικόνες ζωής μου, από τις πρώιμες κιόλας, δεν χαρακτηρίζονται από κελαηδίσματα πουλιών, πράσινο και γάργαρα νερά, αλλά από μποτιλιαρισμένους δρόμους, ηχορύπανση και μπετόν.

Για έναν συγγραφέα, η αρμονία στον χώρο είναι σημαντικό θέμα. Πώς να συγκεντρωθείς, όταν σταθερά, κινητά, λάπτοπ, ντέσκτοπ και τηλεοράσεις δημιουργούν μια συμφωνία ψηφιακών οχλήσεων, όταν για να πας να πάρεις τσιγάρα διασχίζεις δρόμους φίσκα από αυτοκίνητα, υπό τους ήχους κάθε φορά και μιας τουλάχιστον εκκωφαντική κόρνας, πώς να ηρεμήσει το βλέμμα σου όταν από το μπαλκόνι σου βλέπεις την μπουγάδα της απέναντι κυρίας (άντε, με μια φλούδα Λυκαβηττό στο αριστερό άκρο του πλάνου);

Στον δρόμο για τις Μηλιές

Με το που αρχίζουν όμως οι στροφές για τα επτά χιλιόμετρα που μας οδηγούν από τον παραλιακό δρόμο του Βόλου προς τις Μηλιές, τον επίγειό μου παράδεισο, στην ψυχή μου απλώνεται μια ακριβή αίσθηση, που σημαίνει την αρχή μιας ολιγοήμερης «κάθαρσης». Όταν δε ανοίγω τη μικρή πόρτα, που οδηγεί πρώτα στο χαγιάτι που έχει θέα όλο τον Παγασητικό κι ύστερα στο δωμάτιο –απ’ όπου ξαπλωμένος βλέπω ως κάτω στη θάλασσα– νιώθω ξανά αυτή τη μικρή προυστική μαντλέν, αυτό το εσωτερικό γαργάλημα ευφορίας.

Μια παράξενη αίσθηση από παλιές εποχές, που ως παιδί της πόλης δεν έχω μεν ζήσει, αλλά που ωστόσο φαίνεται πως είναι εγγεγραμμένες βαθιά μέσα στο υποσυνείδητο από κάποια αρχαϊκή σμίλη, πανανθρώπινης μνήμης. Πρόκειται για κάτι σχεδόν γενετικό, μια ταύτιση με τον περίγυρο, που κάνει τους βιορυθμούς να αλλάζουν, τις εικόνες να απλώνονται εντός μου, μια φυσική θεότητα να με παίρνει από το χέρι και να με οδηγεί σε ένα χώρο όπου η συνάφεια μεταξύ ανθρώπου και τόπου είναι προϋπόθεση ζωής.

Η δουλειά αλλιώς

Μην νομίζετε πως δεν δουλεύω και στο Πήλιο. Δουλεύω, και μάλιστα ίσως περισσότερο κι απ’ την Αθήνα. Αλλά μια ώρα γραψίματος μπροστά στο παράθυρο –πίνοντας ένα τσάι εμβαπτισμένο στο μέλι από τις θείες κερήθρες της περιοχής και με την απόλυτη ησυχία του βουνού να διακόπτεται μονάχα από τους ήχους των πουλιών, ή κάποιου γαϊδαράκου που ο ιδιοκτήτης του κατεβάζει από το καλντερίμι– ισοδυναμεί με τρεις και βάλε αθηναϊκές.

Οι βόλτες

Δεν είναι φυσικά μόνο το γράψιμο που αποκτά μια άλλη διάσταση στις Μηλιές. Το κύριο είναι η ποιότητα, ο ρυθμός ζωής, η διαφορετική είσπραξη του χρόνου. Είναι οι βόλτες που κάνουμε, μαζί με τον Ερμή πλέον, μέσα από τα καλντερίμια, την «αστρέχα» –το ρυάκι απ’ όπου κυλάει το νερό απ’ τις βουνίσιες πηγές– και τις υπέροχες νεοκλασικές και πηλιορείτικες βρύσες.

Κύρια διαδρομή –την έχουμε κάνει αμέτρητες φορές και πάντα βλέπουμε κάτι άλλο– είναι εκείνη από το σταθμό του τρένου μέχρι την παλιά μεταλλική γέφυρα και τον θολωτό τοίχο αντιστήριξης που κατασκεύασε ο πατέρας του μεγάλου ζωγράφου Τζόρτζιο ντε Κίρικο. Δεν ξεχνάμε σχεδόν ποτέ μια στάση στον μικρό καταρράκτη με το κελαριστό νερό να πέφτει στα βράχια.

Είναι ακριβώς αυτή η διαδρομή διαμέσου όλων σχεδόν των δυνατών αποχρώσεων του πράσινου που με κάνει να νιώθω ένα με τη φύση, ένα με τη βλάστηση, να αισθάνομαι πως ανήκω σε κάτι μεγαλύτερο από μένα, το οποίο έχει τη μαγική ιδιότητα να είναι εκείνη την στιγμή, απτά, ολοκληρωτικά παρόν.

Οι στάσεις

Οι Μηλιές φυσικά δεν είναι εξορία. Δεν πάω για να απομονωθώ, πάω και για να ανανεώσω τις σχέσεις μου με τον άνθρωπο, σχέσεις που οι ρυθμοί της πόλης έχουν κατακερματίσει, σχεδόν εκμηδενίσει. Στις Μηλιές, συναντώ ανθρώπους, πηγαίνω έξω για φαγητό, ψωνίζω. Χαίρομαι όταν μπαίνω στην κουζίνα του Τυφεκιόγλου, του Βούλγαρη ή της Αίγλης για να δω τι έχει μαγειρέψει σήμερα, ή όταν ο Νίκος του υπέροχου καφενείου «Άννα, να ένα Μήλο» (διάσημο και εκτός Μαγνησίας, με μια απίθανη εσωτερική διακόσμηση) μου εξηγεί πως ακριβώς φτιάχνει την «θειική» μους ο σοκολά του.

Μπορώ να περάσω ώρες με τον Μιχάλη τον Παππά, ο οποίος είναι επιφορτισμένος με την ξενάγηση στην περίφημη εκκλησία των «Αγίων Ταξιαρχών», συζητώντας για τον ευφάνταστο τρόπο με τον οποίο ο ανώνυμος αρχιτέκτονας μηχανεύτηκε την τέλεια ακουστική του χώρου.

Η βιβλιοθήκη

Ή, τέλος να χαθώ στην υπέροχη Βιβλιοθήκη, με τα 3.500 χιλιάδες σπάνια παλαιά τυπωμένα βιβλία, μια πνευματική κληρονομιά ύψιστης πολιτιστικής αξίας. Μια Βιβλιοθήκη που συνδέεται ιστορικά με τη Μηλιώτικη Σχολή –που ιδρύθηκε το 1815– και αυτή με τη σειρά της με τρεις σπουδαίες προσωπικότητες του πνεύματος και των γραμμάτων, τον Άνθιμο Γαζή, το Γρηγόριο Κωνσταντά και το Δανιήλ Φιλιππίδη.

Οι παρέες στις Μηλιές

Είναι ακόμα και οι παρέες. Έχω φίλους που έρχονται εδώ και τριάντα χρόνια, ενώ πολλοί καλλιτέχνες έχουν χτίσει σπίτια στις Μηλιές. Πρώτη υπήρξε η Ξένια Καλογερόπουλου και ακολούθησαν ο Νικηφόρος Νανέρης, η Τάνια Τσανακλίδου, η Άλκη Ζέη, και άλλοι πολλοί. Ωστόσο η «εισβολή» αυτή δεν επέδρασε αρνητικά στο χωριό. Ίσα ίσα η ανάπτυξη του είναι ομαλή, τα νέα κτίρια χτίζονται σύμφωνα με την αρχιτεκτονική του τοπίου και πολιτιστικά είναι ένας τόπος ανθηρός.

Στις Μηλιές βρίσκω απαντήσεις που η πόλη δεν μου προσφέρει. Το «γιατί» των πραγμάτων είναι τόσο πιο κοντά σου, αρκεί να το δεις, να το μυρίσεις, να το αναπνεύσεις, να το αγγίξεις, να το ακούσεις. Οι αισθήσεις «ανοίγουν», ο ύπνος είναι και πάλι ένα ταξίδι στη νύχτα, τα όνειρα επανέρχονται καθαρά, περιβρεγμένα στο μαγικό νερό των ενύπνιων συνειρμών... Το σώμα, ζώντας ξανά στις συνθήκες για τις οποίες είναι φτιαγμένο, ηρεμεί, το πνεύμα καθαρίζει.

Η επιστροφή

Όμως πάντοτε υπάρχει κι η επιστροφή. Η επιστροφή από τις Μηλιές μου φέρνει εκτός από νοσταλγία και ψυχοσωματικές αντιδράσεις. Η πόλη μού μοιάζει ακόμα πιο απάνθρωπη, οι ήχοι με αποσυντονίζουν, οι προαποφασισμένες φέτες στις οποίες είναι κομμένη η μέρα με επαναφέρουν σκληρά σε μια καθημερινότητα στερημένη από χυμούς.

Ευτυχώς πάντα υπάρχει κι η καταφυγή στις σελίδες των βιβλίων. Εκεί που ο κόσμος μοιάζει σαν του βουνού: μαγικός μες στο σοφό, αιώνιο ρυθμό του. Κι όταν χρειάζομαι να γεμίσω ξανά τις μπαταρίες μου, οι Μηλιές είναι πάντοτε εκεί. Γεμίζουμε δυο-τρεις κούτες, παίρνουμε τα παιχνίδια του Ερμή και φύγαμε…