ΟΙ ΚΟΡΕΑΤΕΣ ΙΣΩΣ ΓΙΝΟΥΝ ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟΙ

Αν έχεις γεννηθεί στην Κορέα, η ηλικία σου δεν υπολογίζεται ακριβώς όπως στον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό προσπαθεί να αλλάξει τώρα ο πρόεδρος της χώρας.

Η ηλικία δεν είναι απλώς ένας αριθμός στην Κορέα. Είναι η πρώτη ερώτηση που τίθεται σε κάθε γνωριμία, προκειμένου να προσδιοριστούν όσα θα ακολουθήσουν. Πώς θα σου μιλήσει κάποιος, πώς θα συμπεριφερθεί μπροστά σου και τι να περιμένει από εσένα. Η ηλικία ορίζει τη θέση που έχει κάποιος στην –εξόχως σημαντική– ιεραρχική κλίμακα σεβασμού. Αν είμαι μεγαλύτερη σου, οφείλεις να μου γεμίζεις το ποτήρι (αν τρώμε ή πίνουμε μαζί) και εγώ να πληρώσω το λογαριασμό.

Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία θεωρούνται πιο έξυπνοι και σεβάσμιοι, «ακόμα και αν είσαι 21 χρόνων, CEO σε δική σου start up και απευθύνεσαι σε έναν 35χρονο που δεν δουλεύει και μένει στο υπόγειο του πατρικού του την τελευταία επταετία», όπως γράφει το Seoulistic.

Σε αυτή τη χώρα, ο σεβασμός δεν είναι κάτι που κερδίζεται. Είναι η by default λειτουργία, όταν έχεις απέναντι σου έναν άνθρωπο μεγαλύτερο σε ηλικία. Ακόμα και αν σε «περνάει» ένα μήνα. Όταν είσαι ο μικρότερος (dongsaeng), βάσει «ετικέτας» δεν μιλάς πολύ και γενικά κάθεσαι ήσυχος.

Στην Κορέα δεν φωνάζεις κάποιον με το όνομά του

Οι Κορεάτες δεν απευθύνονται ο ένας στον άλλον με τα ονόματα τους – εκτός κι αν το συμφωνήσουν, αλλά δημοσίως και πάλι θα κρατηθούν. Πώς φωνάζουν κάποιον; Με το επάγγελμα του, ή με το «μητέρα του τάδε» ή «πατέρα του δείνα» και προ αυτών με το «μεγάλε αδελφέ» ή «μικρή αδελφή» (και όλους τους άλλους συνδυασμούς).

Αν είχαμε πάει στο ίδιο πανεπιστήμιο και όταν γνωριστήκαμε ήσουν τελειόφοιτος/τελειόφοιτη και εγώ στο δεύτερο έτος, μέχρι το τέλος του κόσμου είσαι ο sunbae (senior/μέντορας/προηγούμενος) και εγώ η hoobae (με λιγότερη εμπειρία). Προφανώς και σου μιλάω στον πληθυντικό, ενώ εσύ κάνεις ό,τι θες. Αυτοί οι όροι (sunbae και hoobae) χρησιμοποιούνται γενικά για προϋπηρεσίες σε σχολείο, σπουδές, δουλειά.

iStock

Όταν είναι στην ίδια ηλικία και φίλοι, μιλούν μεταξύ τους στον ενικό. Μόνο που ακόμα και αν τους χωρίζουν δυο μήνες μπορεί να τεθεί θέμα hyung (μεγαλύτερε αδελφέ – το χρησιμοποιούν οι άντρες μεταξύ τους) ή noona (μεγαλύτερη αδελφή) και μιλούν μεταξύ τους στον πληθυντικό. Aν έχεις δει ένα K-Drama, έχεις ακούσει και το oppa (το χρησιμοποιούν γυναίκες για λίγο μεγαλύτερους άντρες, ανεξάρτητα από το αν έχουν οικογενειακή σχέση μαζί τους). Το γυναικείο είναι το unnie.

Aν υπάρχει μεγάλη διαφορά ηλικίας, η μικρότερη γυναίκα αποκαλεί τη μεγαλύτερη ajumma (γυναίκα μέσης ηλικίας ή παντρεμένη με παιδιά ή «θεία» – βλ. κοντινή σχέση). Στην πιο ευγενική εκδοχή του, είναι το ajumeoni (με την πρώτη μπορεί να προσβληθεί κάποια). Για τους άντρες ισχύει το ajussi.

Δεν ξέρω αν κουράστηκες, αλλά σίγουρα κατάλαβες πως η ηλικία είναι το άπαν στην Κορέα.

Πώς μετρούν την ηλικία οι Κορεάτες

Ένα παιδί που γεννιέται στην Κορέα λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της 31ης Δεκεμβρίου, λίγο μετά τα μεσάνυχτα είναι 2 χρόνων. Γιατί; Αυτό είναι το ιδιαίτερο ηλικιακό σύστημα που ακολουθεί η χώρα, όσο υπάρχει. Και σε αυτήν τη γωνιά της Γης δεν αλλάζουν εύκολα ό,τι ισχύει ανέκαθεν. Ακόμα και αν δεν είναι ξεκάθαρος ο λόγος που οι πολίτες «κουβαλούν» δυο χρόνια παραπάνω από όλους τους συνομηλίκους τους στον πλανήτη.

Όπως αναφέρει η Πρεσβεία της Κορέας στη Νορβηγία, «όταν ένα παιδί γεννιέται στην Κορέα, είναι ενός χρόνου», γιατί η ζωή του αρχίζει να μετράει από την πρώτη ημέρα της σύλληψης. Η εγκυμοσύνη είναι μεν 9 μήνες, αλλά έχει γίνει στρογγυλοποίηση. Από εκεί και πέρα, ανεξάρτητα από το πότε έχει γεννηθεί, την Πρωτοχρονιά βάζει άλλον έναν χρόνο στη σούμα. Δηλαδή, όλοι οι Κορεάτες πολίτες μεγαλώνουν ένα χρόνο με το που καλωσορίζουν κάθε νέο έτος. Ανήμερα των γενεθλίων τους, δεν αλλάζει κάτι – το σύνολο παραμένει σταθερό.

iStock

Τη μία θεωρία τη διάβασες: κάθε νέα ζωή «χρεώνεται» ένα χρόνο με τη γέννηση. Η άλλη θεωρία θέλει να έπαιξε ρόλο το αρχαίο αριθμητικό σύστημα της Ασίας, που δεν είχε «μηδέν».

Σε ό,τι αφορά το +1 της Πρωτοχρονιάς, κάποιοι ειδικοί έχουν ισχυριστεί ότι είναι κάτι που σχετίζεται με τον κινεζικό ημερολογιακό κύκλο των 60 χρόνων. Πιστεύουν ότι οι αρχαίοι Κορεάτες τοποθετούσαν το έτος γέννησης τους μέσα σε αυτόν τον ημερολογιακό κύκλο, τις εποχές που δεν υπήρχαν κανονικά ημερολόγια.

Επομένως, έτειναν να αγνοούν την ημέρα γέννησής τους και να προσθέτουν ένα ολόκληρο έτος την πρώτη ημέρα του σεληνιακού ημερολογίου. Καθώς αργότερα οι Κορεάτες άρχισαν να τηρούν τα δυτικά ημερολόγια, το επιπλέον έτος προστίθεται την 1η Ιανουαρίου.

Η διεθνής ηλικία

Στις αρχές του ’60, η κυβέρνηση της χώρας άρχισε να χρησιμοποιεί το σύστημα που έχει όλος ο άλλος κόσμος σε νομικά έγγραφα, νοσοκομεία και δημόσιες υπηρεσίες. Αυτή που θεωρούμε εμείς ως κανονική ηλικία, αναφέρεται ως «διεθνής ηλικία». Ενήλικας είναι κάποιος που γίνεται 20 (είναι 18 στην Ελλάδα) και στον στρατό πηγαίνουν νέοι από 20 (18) έως 30 (28) χρόνων.

Ο νέος πρόεδρος της χώρας, Yoon Suk Yeol, πρώην γενικός εισαγγελέας, είναι μεν συντηρητικός, εντούτοις έθεσε θέμα αλλαγής του «γερασμένου» ηλικιακού συστήματος. Ο λόγος που θα ασχοληθεί με την ηλικία έχει να κάνει με τους νεαρούς άντρες που δυσανασχετούν για την απώλεια των παραδοσιακών προνομίων σε μια υπερανταγωνιστική αγορά εργασίας και για τις εξασθενημένες προοπτικές τους για γάμο και παιδιά. Για την ιστορία, ο νέος πρόεδρος επικρίθηκε πως στην εκστρατεία του αγνόησε τα δεινά των γυναικών.

Στο video που ακολουθεί, θα δεις και νέους που δεν θέλουν να αλλάξει η παράδοση, γιατί είναι κάτι με το οποίο γεννιούνται και πεθαίνουν στην Κορέα.