Ο ΣΕΝΑΡΙΟΓΡΑΦΟΣ ΤΟΥ ADOLESCENCE ΕΞΗΓΕΙ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΘΑ ΔΩΣΕΙ ΚΙΝΗΤΟ ΣΤΟΝ ΓΙΟ ΤΟΥ ΠΡΙΝ ΤΑ 14

Έπειτα από όλες τις ένθεν κακείθεν απόψεις για το Adolescence, έχει νόημα να ακούσουμε και τον ίδιο τον συγγραφέα της σειράς-φαινόμενο, που επιχειρεί να φέρει μια αλλαγή στον τρόπο που οι σημερινοί έφηβοι σχετίζονται με τα smartphones τους.

«Δεν έχω δει ακόμα το Adolescence, γιατί φοβάμαι», μου λέει μια καλή φίλη που ο γιος της είναι συνομήλικος του πρωταγωνιστή της σειράς. Φοβάται ότι βλέποντας τη σειρά θα αναγκαστεί να παρακολουθήσει μια κατάσταση που θα μπορούσε κάλλιστα να απεικονίζει τη ζωή της, αν και εγώ νομίζω ότι περισσότερο φοβάται πως η απεικόνιση αυτή θα τη βάλει σε μια διαδικασία να αναλογιστεί τι ευθύνες πρέπει να αναλάβει από εδώ και στο εξής για να προλάβει τα χειρότερα.

Την ίδια ώρα δεν φοβήθηκε να δώσει smartphone στο παιδί πριν καλά-καλά κλείσει τα 11 – κανείς μας δεν το φοβήθηκε αυτό, δεν κουνάω το δάχτυλο εδώ. Απλόχερα παραδώσαμε το κουτί της Πανδώρας σε ανήλικα που δεν έχουν εξοικειωθεί ούτε με το να διασχίσουν με ασφάλεια έναν δρόμο. Που δεν μπορούν να τηγανίσουν ένα αβγό ή να διαβάσουν ένα βιβλίο από την αρχή μέχρι το τέλος με κριτική ματιά.

Κάπως πειστήκαμε, όμως, ότι είναι αρκετά ώριμα για να έχουν δικές τους σελίδες στα social media – μάλιστα εμείς τους τις ανοίξαμε, δηλώνοντας ψεύτικες ηλικίες. Τους επιτρέψαμε να καταγράφουν και να κοινοποιούν υλικό, φωτογραφίες και βίντεο, που ενίοτε, στο πλαίσιο μιας «πλάκας», εκθέτει ή βάζει σε κίνδυνο άλλα παιδιά.

Τόση εμπιστοσύνη στη ζωή εντός διαδικτύου! Το χειρότερο; Τόση εμπιστοσύνη στις ικανότητές μας να αναθρέψουμε και να διαπαιδαγωγήσουμε τα παιδιά μας τόσο καλά, ώστε στα 12 και στα 13 να θεωρούμε ότι μπορούν να «σταθούν» στον διαδικτυακό κόσμο επαρκώς θωρακισμένα και απολύτως ανορίοτα.

iStock

Θεωρώ ότι η μεγάλη επιτυχία του Adolescence οφείλεται στο γεγονός ότι ο θεατής το βιώνει ως θρίλερ. Συναρπάζει ως μια ιστορία που –ειδικά αν έχεις παιδιά– σε πανικοβάλλει συθέμελα, αλλά την ίδια ώρα δεν σε αφήνει να αποστρέψεις το βλέμμα σου γιατί σε αφορά τόσο πολύ, ενώ σε κάνει να ξεφυσάς με ανακούφιση που δεν πρόκειται για τα δικά σου παιδιά. Εν τω μεταξύ, πρόκειται ξεκάθαρα για τα δικά σου παιδιά.

Έτσι εξάλλου το αντιμετώπισε και ο Jack Thorne όταν ο Stephen Graham του ζήτησε να γράψει το κείμενο της σειράς. Στον πρωταγωνιστή δεν είδε απλά τον γιο ή τον ανιψιό του. Είδε τον ίδιο του τον εαυτό: «Η ιδέα ήταν να μιλήσουμε για τη βία των νέων ανδρών έναντι των γυναικών, αλλά με δύο προϋποθέσεις: το κάθε επεισόδιο θα είναι μονόπλανο και δεν θα κατηγορήσουμε για την κατάσταση τους γονείς», γράφει ο ίδιος σε άρθρο του στον Guardian. Συνεχίζει:

«Γνωρίζοντας ότι το έγκλημα που διέπραξε ο Jamie δεν αποτελεί προϊόν κακοποίησης από τους γονείς του ή κάποιου τραύματος, δυσκολευτήκαμε αρχικά να βρούμε το κίνητρο. Τελικά μια συνεργάτιδα μού μίλησε για το τι συμβαίνει πραγματικά στον κόσμο των εφήβων και αναφέρθηκε στην κουλτούρα των incel».

O πρωταγωνιστής και παραγωγός του "Adolescence" Stephen Graham. Courtesy Netflix © 2024 Ben Blackall

Πώς αφήσαμε να δημιουργηθούν διαδικτυακά τέρατα;

Ξέρω, τώρα έχεις κάμποσα ερωτήματα που θα επιχειρήσω να σου απαντήσω καθώς τα διερευνώ, την ίδια ώρα, κι εγώ. (Έχoντας παιδί στην εφηβεία, το θέμα με αφορά εξίσου):

Ti σημαίνει incel: Πρόκειται για έναν όρο που προκύπτει από τα αρχικά των λέξεων «involuntary celibate» (ακούσια αγαμία) και αναφέρεται σε μια κυρίως διαδικτυακή υποκουλτούρα ατόμων (ανδρών ως επί το πλείστον) που, ενώ επιθυμούν να έχουν ερωτικές σχέσεις με γυναίκες, αδυνατούν. Ο λόγος που αδυνατούν είναι ότι πιστεύουν στον παντελώς αυθαίρετο κανόνα «80-20», σύμφωνα με τον οποίον το 80% των γυναικών προσελκύεται μόνο από το 20% των ανδρών, ποσοστό στο οποίο οι incels νιώθουν πως για τον Α ή Β λόγο δεν ανήκουν (στην πραγματικότητα πρόκειται για αγόρια εσωστρεφή, χωρίς αυτοπεποίθηση). Άρα, αφού δεν ανήκουν, τι πρέπει να κάνουν; Πώς θα γίνουν μέρος της εξίσωσης; Πατώντας reset σε αυτόν τον γυναικοκρατούμενο κόσμο που έχει στραφεί εναντίον τους. Βλάπτοντάς τον.

«Αν ήμουν σήμερα στην ηλικία του Jamie, δεν θα απείχα πολύ από αυτόν. Θα βίωνα σε μεγάλο βαθμό τον πόνο, τον θυμό του. Έχει μέσα του πτυχές του εαυτού μου, δηλαδή, που δεν ήθελα να δω. Προέρχεται από μια καλή οικογένεια – όπως εγώ. Είναι ένα έξυπνο παιδί – όπως ήμουν κι εγώ. Η διαφορά μας; Αυτός έχει το ίντερνετ κάθε βράδυ, ενώ εγώ είχα τα βιβλία μου – ιστορίες μυστηρίου και φαντασίας», λέει ο Thorne.

Courtesy Netflix © 2024

Φταίμε, λοιπόν, εμείς οι γονείς για όλα; Ο Thorne λέει πως σαφώς όχι: «Ο Jamie δεν είναι απλά ένα παράγωγο της "ανδρόσφαιρας". Είναι προϊόν γονιών που δεν είδαν, σχολείου που δεν νοιάστηκε και ενός εγκεφάλου που δεν τον σταμάτησε. Δεν σημαίνει ότι όλα τα παιδιά θα έκαναν το ίδιο. Όμως, αν περάσεις λίγο χρόνο στο Reddit ή σε άλλες πλατφόρμες, θα δεις ότι εύκολα μπορείς να καταλήξεις σε σκοτεινά μονοπάτια. Οι γονείς μπορούν να το ρυθμίσουν αυτό, τα σχολεία μπορούν να απαγορεύσουν τα κινητά, όμως πρέπει να γίνουν περισσότερα. Χρειάζεται κυβερνητική παρέμβαση, γιατί οι ιδέες που εκφράζονται σε αυτά τα forums είναι επικίνδυνες, βρίσκονται σε λάθος χέρια και οι εγκέφαλοι των εφήβων δεν είναι ακόμα σε θέση να τις διαχειριστούν».

Το Adolescence ανοίγει μια συζήτηση στην οποία οφείλουμε να συμμετέχουμε ενεργά

«Ο γιος μου είναι 9 ετών», συνεχίζει ο συγγραφέας. «Σε δύο χρόνια θα με παρακαλάει για smartphone. Είναι βέβαιο ότι μέχρι τότε το 60-70% των συμμαθητών του θα έχει κινητό. Θα του αρνηθώ και θα τον απομονώσω; Μπορώ να βάλω γονικό έλεγχο, αλλά δεν είμαι τόσο ικανός στα τεχνικά ζητήματα, τα παιδιά σήμερα τα παρακάμπτουν αυτά. Βλέπω τον ανιψιό μου που είναι 12. Έχω δει αυτά που βλέπει και δεν ξέρω πώς να τον εμποδίσω να τα βλέπει. Ξέρω ότι βρίσκομαι στην ίδια θέση με χιλιάδες άλλους γονείς που ανησυχούν για όλα αυτά».

iStock

Τι κάνει, λοιπόν, ο ίδιος γι’ αυτό; Στηρίζει ανοιχτά το Smartphone Free Childhood group (κάτι σαν το «Περιμένουμε ως το Γυμνάσιο»), το οποίο αποτελείται από εκατοντάδες χιλιάδες μέλη –ανάμεσά τους και ο ηθοποιός Benedict Cumberbatch– που δεσμεύονται να μη δώσουν κινητά τηλέφωνα στα παιδιά τους μέχρι την ηλικία των 14 ετών. Την ίδια ώρα καλεί την κυβέρνηση να αναλάβει σοβαρά μέτρα, ένα εκ των οποίων θα πρέπει να είναι η απαγόρευση των social media σε παιδιά κάτω των 16 ετών:

«Αν ήταν στο χέρι μου θα αντιμετώπιζα τα smartphones σαν τα τσιγάρα, νομοθετώντας να απαγορεύεται η χρήση τους σε άτομα κάτω των 16 ετών. Αν, όμως, αυτό δεν είναι εφικτό, θα πρέπει τουλάχιστον να τεθεί ένα ηλικιακό όριο συναίνεσης. Στην Αυστραλία οι εταιρείες social media θα τιμωρούνται με πρόστιμα έως και 25 εκατ. δολαρίων αν δεν εμποδίζουν την ενεργοποίηση λογαριασμών σε παιδιών κάτω των 16 ετών. Στη Γαλλία και τη Νορβηγία οι περιορισμοί αυτοί υπάρχουν μέχρι τα 15 έτη. Αυτό θα πρέπει να εφαρμοστεί παντού».

Ο Thorne κατάφερε με το Adolescence, η συζήτηση στο κοινοβούλιο της Μεγάλης Βρετανίας να ανοίξει για τα καλά. Αυτό που μένει να δούμε είναι πόσο γενναία θα αποδειχθεί η βρετανική κυβέρνηση, ώστε να πάρει τόσο ριζοσπαστικές αποφάσεις. Στην Ελλάδα, βέβαια, ελπίδες τέτοιες δεν έχουμε.