Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΑΝΑΝΕΩΝΕΤΑΙ

Ο Εθνικός Κήπος, μια πραγματική όαση στο κέντρο της Αθήνας, αναβαθμίζεται με απόλυτο σεβασμό στην ιστορική σημασία του.

Νωρίς το πρωί μιας καθημερινής, περνάω την κεντρική είσοδο του Εθνικού Κήπου. Κάτω από τις ουασινγκτόνιες, τους πελώριους φοίνικες, πετυχαίνω έναν ξεναγό να εξηγεί στο γκρουπ των τουριστών: «Στο σημείο αυτό φύτεψε το 1842 τους πρώτους φοίνικες η τότε βασίλισσα της Ελλάδας, Αμαλία, ξεκινώντας τον ιδιωτικό της κήπο. Από τους σπόρους εκείνων, που η ίδια συνέλεξε, φυτεύθηκαν αυτοί που αντικρίζουμε τώρα». Αυτός ο ιδιωτικός, βασιλικός κήπος, το 1927 έγινε ο Εθνικός Κήπος μας, ανοιχτός σε όλους.

Αυτή την περίοδο, βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι: η πλήρης αναβάθμισή του έχει ξεκινήσει και πρόκειται να του δώσει τον φρέσκο αέρα που τόσο είχε ανάγκη.

Περπατάω στα μονοπάτια, μέσα στην πυκνή βλάστηση. Λίγο πριν το πιο χαρακτηριστικό σημείο του Κήπου, τη λίμνη με τις πάπιες, συναντώ την «ψυχή» του Εθνικού Κήπου, την Κατερίνα Αγοραστού, γεωπόνο και προϊσταμένη του Τμήματος Εθνικού Κήπου στη Διεύθυνση Πρασίνου του Εθνικού Κήπου. Μου δείχνει πίσω από τις λινάτσες που αποκλείουν το σημείο και μου λέει: «Η λίμνη θα αλλάξει πρόσωπο, αισθητικά και λειτουργικά. Θα τοποθετηθεί νέο σύστημα αντλιών καθαρισμού του νερού, το γεφυράκι και τα προστατευτικά θα συντηρηθούν».

Όπου κι αν κοιτάξεις μέσα στον Εθνικό Κήπο, θα δεις και κάποιες εργασίες να λαμβάνουν χώρα: σκαψίματα, φυτεύσεις, ξήλωμα παλιού εξοπλισμού, εγκατάσταση νέου. Τα μίνι φορτηγάκια του Δήμου πηγαινοέρχονται συνεχώς, κουβαλώντας από δενδρύλλια και θάμνους ως λάστιχα και πάσης φύσεως υλικά. Τα 154 στρέμματα του Εθνικού Κήπου λαμβάνουν αυτή τη στιγμή την προσοχή που τους αξίζει.

«Είμαστε όντως σε πλήρη ανάπτυξη των εργασιών», σημειώνει με εμφανή την ικανοποίησή της η κ. Αγοραστού. «Αλλά για να μπορεί το κοινό να έχει πρόσβαση στον Εθνικό Κήπο καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάπλασης, οι εργασίες γίνονται τμηματικά. Μόλις παραδίδεται ένα κομμάτι, περνάμε στο επόμενο».

Πώς θα είναι ο ανανεωμένος Εθνικός Κήπος;

Τι περιλαμβάνει η αναβάθμιση και αποκατάσταση των υποδομών του; «Για πρώτη φορά, πραγματοποιείται ανάπλαση στο σύνολο του Κήπου και όχι μόνο εκεί όπου κάτι επείγει», τονίζει η κ. Αγοραστού, προσθέτοντας: «Το δίκτυο άρδευσης, ζωτικό για τον Εθνικό Κήπο, συντηρείται και αναβαθμίζεται, ενώ το δίκτυο ηλεκτροδότησης πρόκειται να υπογειοποιηθεί στο σύνολό του. Αυτή τη στιγμή είναι υπέργειο, τα καλώδια περνούν μέσα από τα δέντρα». Στα μονοπάτια τοποθετούνται νέα φωτιστικα με λάμπες led, νέοι κάδοι, παγκάκια, σημάνσεις με πινακίδες και χάρτες. «Διατηρείται, όμως, ο χαρακτήρας του υπάρχοντα εξοπλισμού, βελτιώνουμε τον Κήπο χωρίς να αλλοιώνουμε την ιστορική εικόνα και αισθητική του».

Επίσης, η παιδική χαρά θα ανακατασκευαστεί εξ ολοκλήρου, ενώ θα συντηρηθεί και ο χώρος φιλοξενίας ζώων και πουλιών. Δεν θα μπορούσαν, φυσικά, να λείψουν οι νέες φυτεύσεις και η φροντίδα δέντρων και φυτών. Τα νέα φυτά φτάνουν τα 11.155, με τα νέα δέντρα που έχουν φυτευτεί να έχουν ξεπεράσει τα 100. Τα σπάνια, ιστορικά δέντρα που διαθέτει ο Εθνικός Κήπος, 172 στο σύνολο, δέχονται τις φροντίδες εξειδικευμένου προσωπικού, ενώ συγκεκριμένες παρεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν σε 16 από αυτά. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 4,2 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκά κονδύλια (ΕΣΠΑ).

Προχωράμε προς τη βόρεια πλευρά του Κήπου, για να βρούμε το κομμάτι των 32 στρεμμάτων που έχει μόλις παραδοθεί, μεταξύ Λ. Αμαλίας και Λ. Βασιλίσσης Σοφίας. Φτάνουμε μπροστά από το κτίριο του Βοτανικού Μουσείου. «Έχει δρομολογηθεί να επαναλειτουργήσει, ως μουσείο για την ιστορία του Κήπου, όπου θα φιλοξενούνται και περιοδικές εκθέσεις βοτανολογίας».

Παραδίπλα, το ιστορικό καφενεδάκι του Κήπου πρόκειται, επίσης, να ανακαινιστεί. Πατώντας τώρα στα φρεσκοφτιαγμένα μονοπάτια, η διαφορά γίνεται αμέσως αισθητή. Έχουν στρωθεί με σταθεροποιημένο χώμα, οπότε δεν σηκώνεται σκόνη και το περπάτημα είναι πιο ξεκούραστο. Νέα παγκάκια έχουν τοποθετηθεί, ενώ στα πλάγια των μονοπατιών έχουν φυτευτεί τα λεγόμενα εδαφοκαλυπτικά φυτά, τα οποία προσθέτουν πράσινο στον Κήπο, αλλά και συγκρατούν το νερό της βροχής.

Κατά τη διάρκεια του περιπάτου μας, διασταυρωνόμαστε συχνά με το προσωπικό που εκτελεί τις εργασίες, αλλά και με επισκέπτες. «Κατερίνα, έχω ανοίξει την γεώτρηση πάνω, πάω να φυτέψω και τα δέντρα, όπως είπαμε», απευθύνεται ένας υπάλληλος στην κ. Αγοραστού. Λίγα μέτρα πιο κάτω, ένα ηλικιωμένο ζευγάρι που έχει βγει βόλτα με το σκυλάκι του, την αναγνωρίζει: «Η γεωπόνος δεν είστε; Να ρωτήσουμε κάτι;»

«Οι εργαζόμενοι αναπτύσσουμε στενές σχέσεις μεταξύ μας, είναι αλήθεια, αλλά και με τους σταθερούς μας επισκέπτες», μου λέει η ίδια. «Αυτό που ονομάζουμε πνεύμονα πρασίνου της πόλης, όαση δροσιάς και ηρεμίας, για μας είναι και τρόπος ζωής». Καθώς βρίσκεται στο πόστο της ήδη από το 2004, με ένα διάλειμμα έξι ετών, τη ρωτάω πώς βιώνει η ίδια τώρα τη φάση της ανάπλασης. «Με μεγάλη ανακούφιση και ενθουσιασμό, καθώς, μετά από πολλά χρόνια, οι ανάγκες καταγράφηκαν και αξιολογήθηκαν, εκπονήθηκαν οι μελέτες, ολοκληρώθηκαν όλα τα στάδια, και φτάσαμε στο σήμερα, στην εκτέλεση».

Ένα καταπράσινο ιστορικό μνημείο

Κατηφορίζουμε προς τη νότια πλευρά του Κήπου. Κοιτάζοντας προς την έξοδο για το Ζάππειο, παρατηρώ το άδειο ξύλινο φυλάκιο. «Έχει προγραμματιστεί η πρόσληψη φυλάκων για όλα τα προκαθορισμένα σημεία στον Κήπο, γεγονός που θα συμβάλει ακόμη περισσότερο στην ήδη βελτιωμένη αίσθηση ασφάλειας κατά την παραμονή στον Κήπο», μου εξηγεί η κ. Αγοραστού.

Στεκόμαστε τώρα μπροστά στον χάρτη. Μελετώντας τον, η κουβέντα γυρνά στην ιστορικότητα του μέρους. «Ολόκληρος ο Κήπος αποτελεί ιστορικό μνημείο», μου λέει. «Είναι ένα μοναδικό κομμάτι της ιστορίας της πόλης, γι’ αυτό και υπάρχει μέριμνα ώστε, παρά τις παρεμβάσεις, η ταυτότητα του να παραμένει αναλλοίωτη».

Οι ρίζες του φτάνουν, μάλιστα, ως την αρχαία Ελλάδα. «Στο ίδιο ακριβώς σημείο υπήρχε στην αρχαιότητα ο κήπος του Θεόφραστου, διαδόχου του Αριστοτέλη και πατέρα της Βοτανικής», υπογραμμίζει. «Το Λύκειο του Αριστοτέλη ήταν, άλλωστε, ακριβώς δίπλα. Οι σπουδαστές της Περιπατητικής Σχολής εδώ έκαναν τους περιπάτους τους, σε μονοπάτια λίγο-πολύ αντίστοιχα με τα σημερινά». Ταυτόχρονα, το 2.500 ετών Πεισιστράτειο Υδραγωγείο είναι αυτό που υδροδοτεί αποκλειστικά τον Εθνικό Κήπο.

Επιστρέφοντας προς την κεντρική έξοδο, μερικοί μόνιμοι και κατευχαριστημένοι κάτοικοι του Κήπου έρχονται να με ξεπροβοδίσουν. Δεν είναι άλλοι από τα «αθηναϊκά» τροπικά παπαγαλάκια, που διατηρούν εδώ τη μεγαλύτερη αποικία τους στην πόλη. Με αστραπιαία ταχύτητα, κατεβαίνουν εμπρός μου στο μονοπάτι, μαζεύουν ξυλαράκια, και χάνονται ξανά μέσα στα φυλλώματα, χωρίς να σταματούν στιγμή να τραγουδούν.