ΑΝΑΛΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ «ΑΔΕΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ» ΠΟΥ ΨΗΦΙΣΤΗΚΕ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

Η ισπανική βουλή ψήφισε νόμο που επιτρέπει στις γυναίκες να παίρνουν αναρρωτική άδεια για τις ημέρες της περιόδου. Ένα βήμα μπροστά, σκέφτομαι, ή πώς να προσληφθεί ένας άντρας στη θέση μιας γυναίκας;  

Τη λένε Ιρένε Μοντέρο και είναι η τριανταπεντάχρονη Ισπανίδα υπουργός Ισότητας, που πρωταγωνιστεί αυτές τις ημέρες σε όλα τα κοινωνικά δίκτυα του κόσμου. Αφορμή ο νόμος της για την «άδεια εμμήνου ρύσεως», που εντάσσεται στο νομοσχέδιο για τα δικαιώματα φύλου και αναπαραγωγής στις γυναίκες. Μέλος του κόμματος τις ριζοσπαστικής Αριστεράς, Podemos, συμμάχου των Σοσιαλιστών στην κυβέρνηση Σάντσεθ, η Μοντέρο επιδεικνύει εξαιρετική μαχητικότητα.

Λίγους μήνες πριν σχολίαζε για το εν λόγω νομοσχέδιο, που αφορά και τους transgender: «Ο νόμος ξεπληρώνει ένα ιστορικό χρέος του κράτους απέναντι στα διαφυλικά άτομα… Οι τρανς γυναίκες είναι γυναίκες».

Τον περασμένο Ιούλιο δήλωνε στην Telegraph ότι όλοι οι νέοι νόμοι πρέπει να είναι φεμινιστικοί. Και ο νέος νόμος όπως και όλο το νομοσχέδιο που τον περιλαμβάνει έχει φεμινιστικό πρόσημο. Περιλαμβάνει, μάλιστα, έναν ριζοσπαστικό για την καθολική Ισπανία νόμο, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα κάθε γυναίκας άνω των 16 ετών να κάνει διακοπή κύησης χωρίς να είναι απαραίτητη ησυγκατάθεση των γονιών της. Η ευαισθησία απέναντι σε θέματα που αφορούν τη γυναίκα είναι διάχυτη στην ισπανική κυβέρνηση, ίσως γιατί στη σύνθεσή της υπάρχει απόλυτη ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών.

«Άδεια περιόδου»: Πρώτη φορά ευρωπαϊκά

Γυναίκες στην Ιαπωνία, την Ινδονησία, την Ταϊβάν, τη Νότια Κορέα ή τη Ζάμπια μένουν σπίτι όταν έχουν επώδυνη περίοδο. Δεν θα ασχολούμασταν με τις Γιαπωνέζες που θέλουν να εργαστούν και τις σταματάει η δυσμηνόρροια, αν το θέμα δεν αφορούσε ξαφνικά και τη δική μας ήπειρο.

Πανηγυρισμοί έξω από την Ισπανική Βουλή τον περασμένο Δεκέμβριο, με αφορμή τον πρωτοποριακό νόμο για τα δικαιώματα και των τρανς γυναικών. © 2022 Paul White / AP Photo

«Πρόκειται για μία ιστορική ημέρα προόδου για τα γυναικεία δικαιώματα», δήλωσε η Μοντέρο, όταν ο νόμος της εγκρίθηκε από 185 εκπροσώπους του ισπανικού κοινοβουλίου. Σε τι συμφώνησαν όλοι αυτοί; Ότι μία γυναίκα που υποφέρει από δυσμηνόρροια και αυτό πιστοποιείται με ιατρική γνωμάτευση, μπορεί να λαμβάνει αναρρωτική άδεια για τις πρώτες δύσκολες μέρες, ενδεχομένως και κάποιες παραπάνω, ανάλογα με την έκθεση του γιατρού.

Με την άδειά σας, πονάω

Η δυσμηνόρροια είναι μία κατάσταση που, εκτός από επώδυνη, γίνεται εξαντλητική για τη γυναίκα, η οποία ειδικά στις πρώτες μέρες της περιόδου της μπορεί να παρουσιάσει μία γκάμα συμπτωμάτων: κράμπες στην κοιλιακή χώρα, πονοκέφαλο, ναυτία, συναισθηματικές διαταραχές… Οι Ισπανίδες, που με τον νόμο θα δικαιούνται αναρρωτικής αδείας για έμμηνο ρύση, πρέπει να προσκομίσουν γνωμάτευση από κάποια δημόσια δομή. Δεν θα μπορούν δηλαδή να «κλέψουν» χρησιμοποιώντας βεβαιώσεις ιδιωτών γιατρών.

Η Ιρένε Μοντέρο. © 2023 Manu Fernandez / AP Photo

Και δεν θα είναι λίγες οι «αδειούχες»: Σύμφωνα με την ισπανική Ένωση Γυναικολόγων και Μαιευτήρων, περίπου το ένα τρίτο των γυναικών υποφέρουν από δυσμηνόρροια. Στην Ελλάδα διαγιγνώσκεται με δυσμηνόρροια τουλάχιστον το 15% των εφήβων και νεαρών γυναικών, οι οποίες βιώνουν τόσο σοβαρό πόνο, που αναγκάζονται να απουσιάζουν από το σχολείο ή να χρησιμοποιούν αναρρωτική άδεια για την εργασία τους. (Τα στοιχεία αυτά ανακοινώθηκαν στη διάρκεια του 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της Ένωσης Μαιευτήρων Γυναικολόγων Ελλάδας). Με ηπιότερα συμπτώματα δυσμηνόρροιας καταγράφεται ένα ποσοστό που φτάνει έως και το 50% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Τι θα γινόταν αν ο νόμος ίσχυε στη χώρα μας;

Ένας άντρας στη θέση μου;

Παρακολουθώντας τα νέα από το ισπανικό μέτωπο, αντιλαμβάνομαι ότι υπάρχει η πρόθεση από πλευράς κυβέρνησης να εξαλειφθεί οποιαδήποτε αρνητική προκατάληψη για τις γυναίκες στον κόσμο της εργασίας. Ζώντας στην Ελλάδα, μία χώρα όπου «παραδοσιακά» συντηρεί τις διακρίσεις λόγω φύλου –μία γυναίκα σε ηλικία τεκνοποίησης τρομάζει εργοδότες και HR–, δεν ξέρω αν θα πανηγύριζα για το νομοσχέδιο. Τι εννοώ; Άντρας τριάντα χρονών με τα ίδια προσόντα με γυναίκα τριάντα χρονών, με έναν ισπανικού τύπου νόμο σε ισχύ θα έχει πλέον δύο υπέρ για την πρόσληψή του: δεν εγκυμονεί και δεν υποφέρει και από δυσμηνόρροια, οπότε δεν θα λείψει ποτέ με άδεια περιόδου. Άρα, μπορεί να είναι διαθέσιμος και ικανός για εργασία όλες τις ημέρες του μήνα και όλους τους μήνες του χρόνου. Μήπως ο νόμος είναι για να πανηγυρίζουν τα αγόρια;

Από την άλλη μεριά, νιώθω να προδίδω το φύλο μου αν δεν χειροκροτήσω μια πραγματικά μαχητική απόφαση: οι Ισπανίδες θα δικαιούνται πλέον να πονέσουν με την ησυχία τους και να μη νιώθουν ενοχές που δεν πάνε στο γραφείο εξαιτίας μίας ιατρικής κατάστασης που αφορά αποκλειστικά στο φύλο τους.

Αυτή η «άδεια περιόδου» βάζει τους Ισπανούς στα χαρακώματα. Το συνδικάτο UGT, που πρόσκειται στους Σοσιαλιστές και είναι ένα από τα μεγαλύτερα στη χώρα, εξέφρασε τον φόβο ότι ο νόμος μπορεί να φρενάρει τις προσλήψεις γυναικών. Αλλά και οι συντηρητικοί του Λαϊκού Κόμματος (PP) κάνουν λόγο για «περιθωριοποίηση» και στιγματισμό των εργαζομένων γυναικών.

Έτοιμη για τις αντιδράσεις, η Μοντέρο δήλωσε στο κοινοβούλιο: «Θα υπάρξουν αντιστάσεις στην εφαρμογή του, όπως έχουν υπάρξει και θα υπάρξουν αντιστάσεις στην εφαρμογή όλων των φεμινιστικών νόμων». ΄

Άραγε αρκεί ένας νόμος για να καταπολεμήσει τα στερεότυπα και να καταρρίψει τους μύθους που περιβάλλουν τον καταμήνιο κύκλο; Η Μοντέρο πιστεύει πως ναι και δεν μπορούμε παρά να ελπίζουμε μαζί της. Μέχρι τότε περιμένουμε να δούμε καταρχήν μία γυναίκα υπουργό Ισότητας στη χώρα μας, όπου στις μέρες μας αποφασίζουν ανδροκρατούμενες κυβερνήσεις.