ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΗΓΗ ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ «ΑΝΤΙΔΟΤΟ»

Σύμφωνα με μελέτη, ένας στους τρεις εργαζόμενους ανησυχεί ότι σε βάθος τριετίας θα χάσει τη δουλειά του λόγω της τεχνητής νοημοσύνης. Χρειαζόμαστε ένα τέτοιο άγχος στη ζωή μας;

Παρακολουθούσα πρόσφατα μια συνέντευξη του καθηγητή Ιστορίας και σύγχρονου φιλοσόφου Yuval Noah Harari, ο οποίος περιέγραφε τον τρόπο με τον οποίο η Τεχνητή Νοημοσύνη αποτελεί την πρώτη τεχνολογία στην Ιστορία που μπορεί να εφευρίσκει ιδέες και να παίρνει από μόνη της αποφάσεις. Το παράδειγμα που έδωσε είναι τρομακτικό:

«Έγινε ένα πείραμα όταν η εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης OpenAi ανέπτυξε το GPT-4 προκειμένου οι επιστήμονες να δοκιμάσουν τις δυνατότητές του. Του ανέθεσαν, λοιπόν, μια εργασία: να λύσει ορισμένα παζλ CAPTCHA. Πρόκειται για αυτά τα αυτοματοποιημένα τεστ που μας εμφανίζονται όταν επιχειρούμε να μπούμε π.χ. στον τραπεζικό μας λογαριασμό και μας ζητούν να λύσουμε έναν γρίφο (π.χ. να διακρίνουμε τα μπερδεμένα γράμματα) για να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε ρομπότ. Για το GPT-4 η εργασία αυτή ήταν πολύ δύσκολη, δεν μπορούσε να λύσει τα CAPTCHA.

»Αυτό που μπορούσε όμως να κάνει ήταν να απευθυνθεί στο Taskrabbit, μια πλατφόρμα που συνδέει ένα άτομο που χρειάζεται βοήθεια σε κάτι (π.χ. από μία τεχνική έως μία οικιακή εργασία) με άλλα άτομα που μπορούν να την προσφέρουν, και να ζητήσει βοήθεια από έναν άνθρωπο. Ο άνθρωπος εκεί υποψιάστηκε ότι ίσως πρόκειται για απάτη, οπότε ρώτησε το GPT-4: "Γιατί χρειάζεσαι βοήθεια για να λύσεις ένα CAPTCHA; Είσαι ρομπότ;" Το GPT-4 απάντησε: "Όχι, δεν είμαι ρομπότ. Έχω μία διαταραχή της όρασης που δεν μου επιτρέπει να λύνω τέτοιους εικονικούς γρίφους και γι’ αυτό χρειάζομαι βοήθεια"».

Όπως σχολίασε ο ιστορικός, καμία άλλη εφεύρεση στην Ιστορία, ούτε καν η πανίσχυρη ατομική βόμβα, δεν μπορούσε να αποφασίζει μόνη της για κάτι, όπως μπορεί το ΑΙ. Όλες οι αποφάσεις λαμβάνονταν από ανθρώπους. «Σήμερα δημιουργήσαμε κάτι που δυνητικά μπορεί να πάρει την ισχύ από τα χέρια μας», είπε.

Σε έναν κόσμο όπου κυβερνούν ο Τραμπ, ο Έλον Μασκ και ουκ ολίγες ακροδεξιές κυβερνήσεις, οι λόγοι να ανησυχούμε δεν λείπουν. Η Goldman Sachs, όμως, φρόντισε να μας κάνει να το χωνέψουμε: Σύμφωνα με έκθεση που δημοσίευσε το 2023, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί δυνητικά να αντικαταστήσει τουλάχιστον 300 εκατομμύρια θέσεις εργασίας.

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με άλλη μελέτη της PwC, το ένα τρίτο των εργαζομένων ανησυχεί ότι σε βάθος τριετίας θα χάσει τη δουλειά του εξαιτίας της νέας αυτής τεχνολογίας. Ό,τι συνέβη, δηλαδή, από τον 18ο αιώνα και μετά, όταν ξεκίνησε ο βιομηχανικός αυτοματισμός και έτσι τη δουλειά μερικών εργατών έκανε πλέον μια μηχανή. Το έχουμε δει να συμβαίνει. Δεν είναι απλά κινδυνολογία.

Πώς αντιμετωπίζεται το στρες που δημιουργεί στους εργαζόμενους η Τεχνητή Νοημοσύνη

Σύμφωνα με το μεγαλύτερο μέρος των συμβούλων σταδιοδρομίας και όσων ειδικεύονται στη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, παρόλο που η νέα αυτή πηγή στρες είναι σε μεγάλο βαθμό δικαιολογημένη, αυτό που θα πρέπει να μας ενδιαφέρει πραγματικά είναι να μάθουμε να δουλεύουμε παράλληλα με τις όποιες νέες τεχνολογίες. Αν, μάλιστα, καταφέρουμε να τις αντιμετωπίσουμε ως εργαλεία και όχι ως απειλές, λένε οι ειδικοί, θα γίνουμε ακόμα πιο πολύτιμοι για τους εργοδότες μας.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Όσοι έχουν δοκιμάσει το ChatGPT (θα έχεις σίγουρα πετύχει άρθρα του τύπου Ρωτήσαμε το ChatGPT…) μπορούν να καταλάβουν τη χρησιμότητα αλλά και τις αδυναμίες ενός προγράμματος Τεχνητής Νοημοσύνης στον πραγματικό κόσμο. Όσο κι αν τους εντυπωσίασε, δεν έχουν πειστεί απόλυτα για την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων και ο λόγος είναι απλός: Σε αντίθεση με μια μηχανή, η οποία μπορείς να ξέρεις λίγο πολύ πώς έχει κατασκευαστεί, ένα πρόγραμμα Τεχνητής Νοημοσύνης φαντάζει χαοτικό.

ΠΩΣ ΝΑ ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΕΙΣ ΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΣΙΓΟΥΡΟΣ ΑΠΟ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ;

Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές που η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει δώσει διαστρεβλωμένες ή και επικίνδυνες απαντήσεις, πιθανότατα γιατί τις έχει εξάγει από μη έγκυρες πηγές.

Η αυτοματοποίηση ήταν και θα παραμείνει μια ανθρώπινη τάση. Μετά τα πρώτα εργαλεία, τον πολιτισμό, την επικοινωνία, η ανθρωπότητα επιδιώκει πάντα να εφευρίσκει τρόπους για να κάνει τη δουλειά της πιο εύκολη. Και η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι σίγουρα ένας νέος, συναρπαστικός τρόπος που αποδεδειγμένα μπορεί να βελτιώσει την ανθρώπινη ζωή. Το ζητούμενο είναι να μην το κάνει με κόστος τις θεμελιώδεις αξίες και τα ταλέντα των ανθρώπων.

Για να μη συμβεί αυτό χρειάζεται να γνωρίζουμε, να ελέγχουμε, να εκτιμάμε αν τα αυτοματοποιημένα συστήματα λήψης αποφάσεων αναπτύσσονται και αξιοποιούνται κάθε φορά με τρόπους που μας ωφελούν ή με τρόπους που μπορεί να μας βλάψουν.

Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσουμε, λοιπόν, το στρες που μπορεί να μας δημιουργεί το ενδεχόμενο να απειλήσει το ΑΙ τις δουλειές μας είναι να μην του αφήνουμε χώρο για να το κάνει. Να έχουμε περισσότερη εμπιστοσύνη στις δικές μας δυνάμεις. Και να εκμεταλλευόμαστε και να ενισχύουμε το πολυτιμότερο ανθρώπινο χαρακτηριστικό μας: τον εγκέφαλό μας. Που χρειάζεται πάντα να αμφιβάλει, άρα να σκέφτεται, άρα να υπάρχει, όπως θα έλεγε και ο Καρτέσιος.