ΜΗ ΦΟΒΑΣΑΙ ΤΗ GEN Z: ΕΧΟΥΜΕ ΒΑΣΙΜΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΝΑ ΑΙΣΙΟΔΟΞΟΥΜΕ ΓΙ’ΑΥΤΗ ΤΗ ΓΕΝΙΑ

Μην λυπάσαι για τη GenZ: Τα παιδιά αυτά φαίνεται να είναι πιο υγιή, πιο μορφωμένα, πιο επικοινωνιακά και θα έχουν την ευκαιρία να βγάλουν περισσότερα χρήματα. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει πρόσφατο άρθρο του Economist, λαμβάνοντας υπόψιν στοιχεία από όλο τον κόσμο.

Είναι η γενιά που μεγάλωσε μπροστά σε μία οθόνη, με μία ταμπλέτα ή ένα smartphone στο χέρι, πολιορκημένη από ψηφιακό υλικό αμφίβολης ποιότητας και προκατάληψης, μα με την πεποίθηση ότι αυτό αποτελεί ίσως τον μοναδικό δρόμο για επιτυχία και χρηματικές απολαβές. Είναι η γενιά που δεν βρίσκει απαραίτητο το να μάθει μία ξένη γλώσσα όσο υπάρχει το Google translate ή το να πάει μια εκδρομή όταν μπορεί να δει το μέρος αυτό online. Θα πάει, βέβαια, για να μπορέσει έπειτα να δηλώσει ψηφιακά, μέσα από κάποιο post ή story, ότι ήταν εκεί.

Είναι η γενιά που απόλυτα δικαιολογημένα προβληματίζεται για το γεγονός ότι ίσως δεν μπορέσει ποτέ να νοικιάσει –πόσο μάλλον να αγοράσει– ένα σπίτι και που ανησυχεί για όσα αναπότρεπτα θα συνεχίσει να προκαλεί η κλιματική αλλαγή. Η γενιά που, αποδεδειγμένα από έρευνες πλέον, έχοντας περάσει τα χρόνια κατά τα οποία διαμορφώνει την προσωπικότητά της σκρολάροντας ανελέητα, υποφέρει σήμερα από υψηλά ποσοστά άγχους και κατάθλιψης. Στην Έκθεση Παγκόσμιας Ευτυχίας των Ηνωμένων Εθνών για το 2024, χώρες όπως η Βόρεια Αμερική, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία έδειξαν να μειώνουν τα επίπεδα ευτυχίας των νέων που ζουν εκεί, χρόνο με τον χρόνο.

Σχολιάζοντας το αποτέλεσμα αυτό, ο Αμερικανός στρατιωτικός γιατρός, Dr Vivek Murthy, επιμένει πως ευθύνη για την κατάσταση αυτή έχουν τα social media: «Οι νέοι άνθρωποι γίνονται λιγότερο χαρούμενοι από αυτούς προηγούμενων γενεών και δείχνουν να βιώνουν κάτι ανάλογο με την κρίση μέσης ηλικίας. Δείχνουν πραγματικά να υποφέρουν. Το ότι επιτρέψαμε στα παιδιά να χρησιμοποιούν τα social media ήταν σα να τους δώσαμε ένα φάρμακο που τελικά αποδείχθηκε μη ασφαλές. Και το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις απέτυχαν να κάνουν τα social media πιο ασφαλή, είναι παρανοϊκό».

Σήμερα, λαμβάνονται πολιτικές αποφάσεις σε Αμερική και Βρετανία προκειμένου να απαγορεύονται τα smartphones κυρίως στα σχολεία και να μπαίνουν περιορισμοί στα social media για χρήστες κάτω των 16 ετών.

Pexels Shvets Production

Ναι, αναφέρομαι στη «Generation Z», στα παιδιά που γεννήθηκαν από το 1997 έως το 2012 και που αποτελούν σήμερα τα 2 δισεκατομμύρια του παγκόσμιου πληθυσμού (στον δυτικό κόσμο ισαριθμούν σχεδόν με τους άνω των 60, ενώ στην Ινδία και τη Νιγηρία τους έχουν ξεπεράσει). Στη γενιά αυτή ανήκει και το μεγάλο μου παιδί, οπότε το να ακούω πανταχόθεν ότι μεγαλώνοντας είναι καταδικασμένο να βιώσει πολύ πιο δύσκολα χρόνια από αυτά που προηγήθηκαν, αναπόφευκτα με πανικοβάλει. Είναι, όμως, πράγματι έτσι;

Είναι πράγματι καταδικασμένη για μια δύσκολη ζωή η Gen Z;

Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο του Economist, οι λεγόμενοι Zoomers μόνο καταδικασμένοι δεν είναι:

Είναι πιο υγιείς, πιο μορφωμένοι και πιο πλούσιοι από τους γονείς τους

Αν ξε-ζουμάρεις από τον μικρόκοσμο της Ελλάδας ή και της Ευρώπης θα δεις κάτι που όσοι «κλαίνε» τη γενιά αυτή, μάλλον αγνοούν: ότι τα 4/5 των παιδιών αυτών ζουν σε αναδυόμενες οικονομίες. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο άρθρο «Χάρη στην ανάπτυξη και τη διάδοση της τεχνολογίας, οι νέοι σε μέρη όπως η Τζακάρτα, η Βομβάη ή το Ναϊρόμπι ζουν πολύ καλύτερα από τους γονείς τους. Είναι πιο πλούσιοι, πιο υγιείς και πιο μορφωμένοι. Όσοι έχουν smartphones είναι καλύτερα ενημερωμένοι και συνδεδεμένοι με τον έξω κόσμο. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι, σύμφωνα με έρευνα του ΟΗΕ του 2021, οι νέοι στις αναδυόμενες οικονομίες ήταν πιο αισιόδοξοι από εκείνους στον πλούσιο κόσμο».

Αυτή η αισιοδοξία δυστυχώς, βέβαια, δεν επικρατεί σε όλες τις χώρες που είδαν οικονομική πρόοδο τις τελευταίες δεκαετίες. Στην Κίνα, για παράδειγμα, υπάρχει έντονο το άγχος της οικονομικής αβεβαιότητας, ενώ παρατηρείται πτώση στην ποιότητα της υψηλόβαθμης εκπαίδευσης με αποτέλεσμα πολλοί πτυχιούχοι να κινδυνεύουν να μείνουν άνεργοι. Φαίνεται πως η ζήτηση για εργατικά χέρια που θα στελεχώνουν τα χιλιάδες εργοστάσια μαζικής παραγωγής πλαστικών ειδών και fast fashion είναι μεγαλύτερη…

Pexels Thirdman

Στον δυτικό κόσμο από την άλλη, π.χ. στην Αμερική, παρατηρείται οι νέοι αυτής της γενιάς να τα πηγαίνουν καλά σε επαγγελματικό επίπεδο και ένας βασικός λόγος είναι το γεγονός ότι κατέχουν εξαιρετικές πωλησιακές και εμπορικές δεξιότητες. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι δεν στρέφονται και στις επιστήμες, στη μηχανολογία και τα ιατρικά πτυχία. Οι ανθρωπιστικές επιστήμες είναι αυτές που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε δυσμένεια.

Επιπλέον, σύμφωνα πάντα με τον Economist, οι μισθοί της γενιάς αυτής αυξάνονται σε πολύ ταχύτερο ρυθμό συγκριτικά π.χ. με τη γενιά των γονιών τους, ενώ η ανεργία στις πιο πλούσιες χώρες της γης είναι χαμηλότερη από ποτέ για τις ηλικίες αυτές. Πράγματι, αυτή τη στιγμή μοιάζει πολύ δύσκολο να μπορέσει ένας 25χρονος να αποκτήσει ένα δικό του σπίτι, όμως τα στατιστικά λένε ότι μια μέρα θα το κάνει, εφόσον μπορέσει να αποταμιεύσει κάποια χρήματα.

Με τον τρόπο της η Gen Z αλλάζει τον κόσμο

Κάτι ακόμα που εμείς οι μεγαλύτεροι παρατηρούμε στη Gen Z –και επιβεβαιώνει με το άρθρο του ο Economist– είναι ο τρόπος με τον οποίον μεταβάλλει τον εργασιακό κόσμο. Θα ακούσεις πολλούς 50ρηδες εργοδότες να γκρινιάζουν ότι τα παιδιά αυτά δεν θέλουν να δουλέψουν και όταν το κάνουν έχουν υπερβολικές απαιτήσεις. Όμως η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος είναι ότι αξιοποιούν την διαπραγματευτική τους ισχύ με τρόπους που εμείς δεν κάναμε ποτέ. Η δική μας γενιά πέρασε το μεγαλύτερο μέρος των εργασιακών της ετών υπό τη σκιά της οικονομικής κρίσης – ποιος να τολμήσει μέσα σε όλη αυτή την ανασφάλεια να ζητήσει αύξηση;

Η Gen Z, όμως, δείχνει να έχει λιγότερους ενδοιασμούς στο να παραιτηθεί για μια καλύτερη ευκαιρία ή –αν αυτή δεν βρεθεί– να δουλεύει σε πιο χαλαρούς ρυθμούς. Τα αφεντικά φυσικά παραπονιούνται, όμως οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι που παρακολουθούν πώς λειτουργούν τα νέα παιδιά, ενδόμυχα τα θαυμάζουν.

Ο εργασιακός κλάδος, ωστόσο, είναι μία μόνο πτυχή του κόσμου που φέρνει στα δικά της μέτρα η Gen Z:

• Τα παιδιά αυτά δείχνουν να νοιάζονται περισσότερο από κάθε προηγούμενη γενιά για την κλιματική αλλαγή και να σέβονται πραγματικά τη διαφορετικότητα.
• Επίσης, είναι μια γενιά που φαίνεται να ξενυχτά λιγότερο, να πίνει λιγότερο αλκοόλ και να είναι λιγότερο επιρρεπής στα ναρκωτικά.
• Την ίδια ώρα υπολογίζεται πως η γενιά αυτή κάνει λιγότερο σεξ, καθώς οι συναναστροφές γίνονται σε μεγάλο βαθμό online, ενώ δηλώνει πιο μοναχική.
• Ωστόσο, οι Zoomers δεν θα διστάσουν να στραφούν σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας, αν νιώσουν ότι το έχουν ανάγκη. Είδαν τους γονείς τους να το κάνουν –ίσως λίγο διστακτικά αλλά με επιτυχία– οπότε για τους ίδιους είναι αυτονόητο.
• Τέλος, αναφορικά με την τεχνολογία και τα δεινά που η κατάχρηση του διαδικτύου και των social media έφερε, πράγματι εύκολα θα βρει κανείς έρευνες που καταλήγουν στο ότι αυτά, πέρα από την ψυχική υγεία, μπορεί να επιβάρυναν την αυτοσυγκέντρωση -ως εκ τούτου τη μελέτη, τη σχολική απόδοση- καθώς και τον ύπνο των παιδιών.

iStock

Ωστόσο, τα νεότερη μέλη της Gen Z που παρακολούθησαν στενά τους κινδύνους και τα προβλήματα που τα social media δημιούργησαν (είχαν ίσως και νεότερους γονείς που τα βοήθησαν σε αυτό) δείχνουν να αλλάζουν τις συνήθειές τους κατά τη χρήση τους. Προσωπικά παρατηρώ ότι οι σημερινοί έφηβοι σπάνια έχουν δημόσια/ανοιχτά προφίλ παρά προτιμούν να ποστάρουν σε κλειστά γκρουπ φίλων, ενώ ξέρουν πλέον πάρα πολύ καλά να χρησιμοποιούν το κουμπάκι «ban» αν κρίνουν ότι χρειάζεται.

Σαφώς τα σχολεία χρειάζεται να διατηρήσουν την απαγόρευση της χρήσης smartphones, σαφώς οι γονείς έχουν δίκιο να περιορίζουν την πρόσβαση στα social media ειδικά για στους μικρότερους έφηβους και εννοείται πως όσοι έχουμε παιδιά της γενιάς αυτής θα ανησυχούμε για το μέλλον της, όπως κάθε προηγούμενη γενιά έκανε ανέκαθεν για την επόμενη.

Αν, μάλιστα, η ανησυχία μας οδηγήσει και στο να τα προετοιμάσουμε καλύτερα γι’ αυτό, τόσο το καλύτερο.