ΜΑΡΤΥΡΙΑ: ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΘΕΛΟΝΤΡΙΑ ΣΕ ΦΙΛΟΖΩΙΚΗ

Τι κάνει μια εθελόντρια σε φιλοζωική οργάνωση; Πώς διαχειρίζεται την απώλεια και τι απαντά στην κριτική όλων εκείνων που είναι... έξω από τον χορό;

Μπορεί να σου φανεί περίεργο, αλλά η εθελοντική εμπλοκή με τα αδέσποτα ζώα ίσως είναι από τα πιο δύσκολα και συναισθηματικά απαιτητικά πράγματα που έχω κάνει μέχρι σήμερα. Τα ζώα δεν μπορούν να σου εκφράσουν ξεκάθαρα τι τους συμβαίνει, είναι απροστάτευτα απέναντι σε συνθήκες για τις οποίες δεν ευθύνονται, ζουν σε περιβάλλοντα που άλλοι όρισαν για αυτά, ενώ αρκετά έρχονται αντιμέτωπα με τα πιο σκληρά κομμάτια του ανθρώπου, χωρίς να μπορούν να τα αποφύγουν.

Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες, γιατί απλά δεν αντέχω να τις θυμηθώ ξανά. Το μόνο που θα πω είναι ότι όσοι έχουν ασχοληθεί με το κομμάτι των αδέσποτων ζώων έχουν βιώσει πολλές στιγμές συγκίνησης, χαράς και υπερηφάνειας, αλλά έχουν κλάψει πολύ περισσότερο.

Για να μην τα λέω εγώ, προτίμησα να μιλήσω με τη Μάρα Στυλιανού, εθελόντρια στο Ζωοφιλική Ένωση Ηλιούπολης (ΖΕΗ), για τις δικές της εμπειρίες και σκέψεις, για το δικό της φορτίο.

– Τι ήταν αυτό που σε οδήγησε στο να ασχοληθείς εθελοντικά με τα ζώα;

Η αλήθεια είναι πως μετά από 4 χρόνια αλληλεπίδρασης με τα ζώα κατάλαβα πως η ανάγκη να δώσω αλλά και να πάρω αγάπη ήταν αυτό που με οδήγησε στο να γίνω εθελόντρια στο σωματείο. Σίγουρα παίζει ρόλο και το ότι είχα έναν πατέρα πρότυπο, τον οποίο θυμάμαι σε όλη την παιδική μου ηλικία να μαζεύει χτυπημένα πουλάκια, γατάκια και κάθε είδους ζωάκι, και να το φροντίζει στο σπίτι.

– Τι κάνει μία εθελόντρια σε μια φιλοζωική ομάδα και τι δεν είναι μία εθελόντρια;

Εθελοντής/εθελόντρια στο σωματείο μας είναι ο άνθρωπος που διαθέτει χρόνο και αγάπη, ώστε να προσφέρει χαρά σε ζωάκια (σκυλιά και γατιά) που μένουν μόνα τους τις περισσότερες ώρες της ημέρας. Είναι, επίσης, ο άνθρωπος που θα φιλοξενήσει κάποιο ζώο αν έχει την δυνατότητα, που θα το πάει βόλτα, θα παίξει μαζί του, θα το πάει στο κέντρο εκπαίδευσης με το οποίο συνεργαζόμαστε, θα το μεταφέρει στον κτηνίατρο, θα βοηθήσει σε εκδηλώσεις που διοργανώνουμε (όπως π.χ. bazaar, ενημερώσεις σε σχολεία, ημερίδες, υιοθεσίας ζώων) και θα κάνει όλες τις απαραίτητες ενέργειες για να βρει το ζωάκι αυτό το κατάλληλο παντοτινό του σπίτι.

Εθελοντής δεν είναι ο άνθρωπος που θα βρει ένα χτυπημένο ζώο και θα πάρει τηλέφωνο το αντίστοιχο σωματείο της περιοχής χωρίς να κάνει τίποτα παραπάνω, νομίζοντας πως έτσι προσφέρει. Έτσι απλά μεταβιβάζει την ευθύνη σε κάποιον άλλον.

Εθελοντής δεν είναι ο άνθρωπος που θεωρεί υποχρέωσή του να φροντίσει άλλος το ζώο που βαρέθηκε και θέλει να παρατήσει.

Unsplash Margarita Kosior

– Τι έχεις κερδίσει και τι έχεις χάσει λόγω της ενασχόλησης σου αυτής;

Σίγουρα έχω γίνει πιο δυναμικός άνθρωπος, γιατί δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Όταν μαζεύεις συνέχεια χτυπημένα/σκοτωμένα γατιά από τον δρόμο ή κακοποιημένα/εγκαταλελειμμένα σκυλιά, πρέπει να βρεις τρόπο να σφίξεις το στομάχι σου, να μαζέψεις τα δάκρυα σου και να ωριμάσεις, για να βοηθήσεις όσο μπορείς και όσο αντέχεις. Εννοείται πως είμαστε άνθρωποι και έχουμε συναισθήματα, οπότε το να μείνεις ψύχραιμος σε τέτοιες καταστάσεις δεν είναι πάντα εύκολο.

Η επιβράβευση για μένα είναι μετά, όταν με τον καιρό ξαναζωντανεύει ένα ζώο, όταν το βλέπεις να παίρνει κιλά, να τρέχει, να παίζει, να μη φοβάται και να κουνάει την ουρά του από χαρά, να έχει όρεξη για ζωή, να βρίσκει το παντοτινό του σπίτι.

Από την άλλη, ο εθελοντισμός δεν έχει αργίες, γιορτές και ωράριο. Η τήρηση των βαρδιών από εμάς είναι το πιο σημαντικό ίσως πράγμα για τα ζώα. Αν δεν πάμε, γιατί π.χ. είναι Πρωτοχρονιά, τότε κάποια ζώα δεν θα βγουν βόλτα, δεν θα έχουν καθαρή άμμο, δεν θα πάρουν χάδια και κάτι τέτοιο δεν… παίζει σαν σενάριο. Κάποιες φορές είναι εκνευριστικό, αλλά στο τέλος της μέρας μόνο εμάς έχουν και είναι σημαντικό να μην τα παραμελούμε.

Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι ένας εθελοντής δεν μπορεί να οργανώσει την καθημερινότητά του όπως θέλει. Χρειάζεται απλά να συνεννοηθεί με τα υπόλοιπα μέλη του σωματείου. Υπάρχει κατανόηση και όλοι αναγνωρίζουμε πως πέρα από το κομμάτι του εθελοντισμού, κάθε άνθρωπος έχει και την προσωπική του ζωή.

Unsplash Ugur Arpaci

– Έχει κάνει βήματα το κίνημα για την ευζωία των ζώων στη χώρα μας;

Κατά τη γνώμη μου, υπάρχει μια μικρή αλλά σταθερή βελτίωση στη χώρα μας. Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι η αλλαγή στο νομοθετικό πλαίσιο και τις ποινές. Πιο συγκεκριμένα, τα ζώα συντροφιάς συγκαταλέγονται πλέον στο οικογενειακό περιβάλλον και δεν είναι επιπρόσθετα αυτού. Έχει δοθεί μεγάλη βαρύτητα στα δικαιώματα των ζώων και σταδιακά ξεριζώνονται οι πεποιθήσεις του παρελθόντος που τα καθιστούσαν υποτιμημένα και ανάξια σεβασμού.

– Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει μια εθελοντική ομάδα;

Οι δυσκολίες ενός εθελοντή είναι αντικειμενικές και υποκειμενικές. Στις αντικειμενικές θα τοποθετούσα το οικονομικό κομμάτι, το οποίο διέπεται συνήθως από μια αβεβαιότητα. Από εκεί και πέρα, ο χρόνος και η ψυχολογία αλλάζουν ανάλογα με το άτομο. Κάποιος μπορεί να καταβάλλεται από τις αντιξοότητες και τις σκληρές εικόνες που βλέπει, άλλος να παίρνει δύναμη από το γεγονός ότι υπάρχουν άνθρωποι που φροντίζουν ζώα που υπό άλλες συνθήκες δεν θα επιβίωναν.

Unsplash Simon Moog

– Τι απαντάς σε όσους ασκούν κριτική πολλές φορές σε φιλοζωικές εθελοντικές ομάδες;

Φυσικά, δεν λειτουργούν όλα ρολόι. Όμως, όλοι, κάθε εθελοντής και εθελόντρια, κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε, το οποίο πολλές φορές δεν είναι αρκετό, αν συλλογιστούμε τον όγκο των περιστατικών. Η απάντηση σε αυτούς που ασκούν κριτική είναι πως θα δεχτούμε με χαρά να αναλάβουν τον ρόλο μας και να τον κάνουν καλύτερα. Εναλλακτικά, θα ρωτούσα πότε ήταν η τελευταία φορά που έκαναν κάτι για κάποιον άλλον πέρα από τον εαυτό τους.

– Τι είναι αυτό που σε θυμώνει ή σε στεναχωρεί στη συμπεριφορά μας απέναντι στα ζώα στην Ελλάδα;

Η κουλτούρα που κρατάει από τα παλιά χρόνια ότι το ζώο είναι κτήμα μου, άρα του συμπεριφέρομαι όπως θέλω, χωρίς να έχει λόγο κανένας πάνω σε αυτό. Θέλω να το έχω μόνιμα στο μπαλκόνι, γιατί γεμίζει τρίχες το σπίτι; Θα το έχω. Θέλω να το έχω συνέχεια δεμένο, γιατί θέλω να είναι φύλακας; Θα το έχω. Θυμώνω όταν βλέπω αυτή την παλιακή κουλτούρα να αναβιώνει από ανθρώπους της γενιάς μου. Η βάση του προβλήματος φυσικά είναι η κανονικοποίηση της εγκληματικής συμπεριφοράς μέσω της ατιμωρησίας, γι’ αυτό είμαι αισιόδοξη για το μέλλον. Βλέπω ότι το νομοθετικό πλαίσιο γίνεται όλο και πιο στιβαρό, προστατευτικό για τα ζώα, αδέσποτα και δεσποζόμενα.

Unsplash Jordan Durzi

– Πώς διαχειρίζεσαι την απώλεια ενός ζώου που φροντίζεις; Πώς αποδέχεσαι ότι δεν μπορείς να λύσεις το πρόβλημα;

Η απώλεια ενός ζώου είναι το πιο δύσκολο πράγμα που καλείται να αντιμετωπίσει ένας εθελοντής ή μια εθελόντρια. Όταν πρωτοξεκίνησα στη ΖΕΗ, δεν μπορούσα να αποδεχτώ ότι κάποια ζώα δεν τα καταφέρνουν. Δεν είχα δει ξανά ζώο να πεθαίνει. Με θύμωναν πολλά, όπως το ότι ένας ασυνείδητος οδηγός θα χτυπούσε ένα ζώο και θα το άφηνε στη μέση του δρόμου, ώσπου να ξεψυχήσει στη δική μας αγκαλιά λίγη ώρα μετά στο κτηνιατρείο. Πλέον, έχει γίνει καθημερινότητα. Εννοείται πως είναι εξίσου δύσκολο, αλλά με τον καιρό προσπάθησα να εστιάζω στα ευχάριστα, να σκέφτομαι πόσα ζώα σώσαμε και πόσα ακόμα θα σώσουμε. Δεν έχουμε υπερδυνάμεις, ούτε μπορούμε να είμαστε παντού. Ο καθένας κάνει αυτό που μπορεί και, πίστεψέ με, είναι πολύ καλύτερο από το τίποτα των περισσοτέρων.

Έπειτα, υπάρχουν οι απώλειες των ζώων που φιλοξενούμε στο σπίτι μας. Των πιο ασθενών, των πιο αδύναμων, που ναι μεν πονάνε –και πονάνε πολύ– αλλά στο τέλος ξέρουμε ότι τους προσφέραμε ένα σπίτι ζεστό, γεμάτο αγάπη. Τόση αγάπη όση δεν ένιωσαν όλη τους τη ζωή, ώστε να φύγουν γαλήνια. Συμφιλιώνεσαι με την απώλεια, δεν έχεις άλλη επιλογή.

Unsplash Karol Chomka

– Κάτι τελευταίο: Τι μπορεί να κάνει κάποιος που βρίσκει ένα άρρωστο ή τραυματισμένο ζώο στον δρόμο;

Για αρχή, αν υπάρχει η οικονομική και ψυχολογική δυνατότητα από πλευράς του, πράγμα που δεν θεωρούμε δεδομένο, επικοινωνεί με το σωματείο μας και εμείς θα του παρέχουμε συμβουλές για το πώς να κινηθεί, ανάλογα πάντα με την περίπτωση. Υπάρχουν πολλά περιστατικά που αναλαμβάνουμε ως σωματείο, αλλά αυτό εξαρτάται κάθε φορά από τις συνθήκες και από τις διαθεσιμότητες που έχουμε.