ΜΑΡΙΑ ΚΟΚΚΙΝΟΥ: Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΠΟΥ ΟΜΟΡΦΥΝΕ ΛΙΓΟ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Έμαθα το όνομα και το έργο της Μαρίας Κοκκίνου, όταν ένιωσα έναν ξαφνικό θαυμασμό για την αρχιτεκτονική, σε μια ηλικία που δεν θα τολμούσα να τη σπουδάσω. Έμεινα να θαυμάζω τα ιδιαίτερα κτίρια και τον λόγο που αυτά έχουν στις πόλεις μας, τις μεγάλες αναπλάσεις και όλα όσα συνθέτουν το σκηνικό της αστικής ζωής μας.

Η Μαρία Κοκκίνου, που πέθανε στις 6 Νοεμβρίου του 2022 από καρκίνο και επιπλοκές της Covid-19, σε ηλικία 64 ετών, ήταν μία αρχιτέκτων που αγάπησε την πόλη της, την Αθήνα, και άφησε σε αυτήν το δικό της στίγμα.

Μαρία Κοκκίνου: Οι σπουδές και τα πιο γνωστά έργα

Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο και στις ΗΠΑ, και υπήρξε συνιδρύτρια του αρχιτεκτονικού γραφείου Κοκκίνου - Κούρκουλα (1987), ενός από τα γνωστότερα της Αθήνας, με πολλά έργα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ο Ανδρέας Κούρκουλας, αδελφός της ηθοποιού Ελένης Κούρκουλα, ήταν σύζυγος και συνεργάτης της, και μαζί έβαλαν την υπογραφή τους σε μερικά από τα πιο σημαντικά και χαρακτηριστικά έργα της πόλης: Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, κτίριο Cosmote στην Παιανία, Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων στον Πειραιά, ανάπλαση μαρίνας του Αγίου Κοσμά, κτίριο Shop & Trade στην Πειραιώς, μέρος της ανάπλασης της πλατείας Νέας Σμύρνης, Γκαλερί Kalfayan στο Κολωνάκι, πλατεία Σολωμού στο Ψυχικό...

Η αναβάθμιση του αστικού τοπίου

Ως Νεοσμυρνιώτισσα που δύσκολα αποχωρίζεται τα παλιά της λημέρια, αγάπησα την καινούργια μας πλατεία, έργο επίσης του γραφείου της, και την περπάτησα πολύ. Και νομίζω ότι αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά ζητούμενα μιας ανάπλασης. Για να το πετύχεις ως επαγγελματίας, χρειάζεται όραμα, φαντασία και αρκετή αγάπη για τον τόπο.

Η «πλατεία του Παπά» στη Νέα Σμύρνη. SOOC George Vitsaras

«Την Αθήνα τη βλέπω πια ως γυναικάρα με τρομερό σώμα, αλλά άσχημα ρούχα-κτίσματα που δεν την κολακεύουν», είχε πει η Μαρία Κοκκίνου σε συνέντευξή της. «Στην τοπογραφία, μόνο η Κωνσταντινούπολη μπορεί να τη συναγωνιστεί. Η Αθήνα έχει λόφους, χαμηλώματα, διαφορετικές οπτικές. Το Λονδίνο, για παράδειγμα δεν έχει τέτοιες εναλλαγές. Δεν λέει κανείς ότι οι πολυκατοικίες δεν είναι άσχημες, ο τόσο έντονος αστικός ιστός όμως χαρίζει ζωντάνια στην πόλη».

Ο συγγραφέας Γιώργος Κυριακόπουλος, σε ανάρτησή του στο facebook, χαρακτήρισε το ζευγάρι «το συμβολικό δίδυμο της καλύτερης εκδοχής μας», εκφράζοντας τον θαυμασμό του, αλλά και την ευρεία άποψη του χώρου: Οι δυο τους κατάφεραν να θέσουν την εγχώρια αρχιτεκτονική σε νέα πρότυπα και να αναβαθμίσουν το αστικό τοπίο.

Αναδεικνύοντας την ομορφιά

Η Μαρία Κοκκίνου ήταν μια διακριτική παρουσία, δεν αγαπούσε πολύ τη δημοσιότητα και δεν εμφανιζόταν συχνά στο κοινό και τους δημοσιογράφους. Απέσπασε όμως τιμητικές διακρίσεις, έδωσε διαλέξεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ συμμετείχε με έργα της σε διεθνείς δημοσιεύσεις και εκθέσεις.

Ένα από τα τελευταία μεγάλα έργα που επιμελήθηκε, συντόνισε και αγάπησε ήταν η αποκατάσταση της οικίας του Πάτρικ Λι Φέρμορ, στην Καρδαμύλη: Ένα από τα ωραιότερα σπίτια στην Ελλάδα, το καταφύγιο του γνωστού Βρετανού διανοούμενου και περιηγητή και της συζύγου του, που κληροδοτήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη.

«Σαν να ανοίγει ένα βαλιτσάκι με ψηφίδες από τα ταξίδια που έχει κάνει. Δεν το νιώθεις, βέβαια, αυτό όταν μπαίνεις, δεδομένου ότι έχει καταγραφεί στο συλλογικό υποσυνείδητο ως ένα παραδοσιακό σπίτι. Γαλλικά παράθυρα, χαγιάτια, αντικείμενα από τη Βενετία, τη Βερόνα, μια παλέτα διαφορετικών πραγμάτων που με έναν τρόπο μοιάζουν ντόπια. Η ενσωμάτωση ξένων στοιχείων σε αυτή την κατασκευή μάς έκανε πάρα πολύ μεγάλη εντύπωση», είχε πει ο σύντροφος και συνεργάτης της Ανδρέας Κούρκουλας.

Ανδρέας Κούρκουλας και Μαρία Κοκκίνου. Papadakis Press