Η ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΕΛΑΦΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΝΑ ΛΟΓΙΚΟΦΑΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ

Τίποτε δεν νομιμοποιεί τις δολοφονικές σφαίρες που φεύγουν ανενδοίαστα και εγκληματικά από τις κάνες αστυνομικών, όπως κατ’ επανάληψιν έχει συμβεί στα καθ’ ημάς.

Ναι, να διώκεται το έγκλημα και να τιμωρείται η παραβατικότητα. Είτε αφορά είκοσι ευρώ είτε ένα εκατομμύριο ή ένα μεταξωτό μαντήλι που κατάφερε να πάρει μαζί του από ένα σπίτι ο διαρρήκτης όταν έγινε αντιληπτός.

Η πολιτεία ορίζει το πώς: Επαγρύπνηση και αστυνόμευση για την προστασία της κοινωνίας από την υψηλής ή χαμηλής εντάσεως εγκληματική δράση και απόδοση δικαιοσύνης.

Όμως υπάρχει μια υπέρτατη αρχή: η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Κατά τούτο, τίποτε δεν νομιμοποιεί τις δολοφονικές σφαίρες που φεύγουν ανενδοίαστα και εγκληματικά από τις κάνες αστυνομικών, όπως κατ’ επανάληψιν έχει συμβεί στα καθ’ ημάς.

Τι συμβαίνει, λοιπόν, με τον υποτροπιάζοντα δολοφονικό ζήλο ορισμένων αστυνομικών; Οφείλεται στην υπεραιμία και στην κατασταλτική μέθη που δημιουργεί ο ρόλος – απόρροια της υπόρρητης καθεστωτικής αρχής ότι «αυτοί είναι το κράτος»; Ή στο ανεκπαίδευτο των αστυνομικών οργάνων; Κατά πάσα πιθανότητα ισχύουν και τα δύο.

Το σημείο όπου ο 16χρονος οδηγός αυτοκινήτου προσέκρουσε έπειτα από καταδίωξη στην Θεσσαλονίκη τα ξημερώματα της Δευτέρας 5 Δεκεμβρίου 2022. ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΕΡΒΕΡΙΔΗΣ / ΜΟΤΙΟΝΤΕΑΜ / EUROKINISSI

Μετάβαση στο τόπο του εγκλήματος: Σωστά έπραξαν οι αστυνομικοί και ανταποκρίθηκαν στο τηλεφώνημα του βενζινά. Φαντάζεστε να συνέβαινε το αντίθετο; Δηλαδή, να έλεγαν στον υπάλληλο του βενζινάδικου ότι δεν αξίζει τον κόπο για είκοσι ευρώ να κυνηγήσουν τον δράστη;

Εύκολα μπορεί να εικάσει κανείς τι θα προκαλούσε στην κοινωνία τέτοια άρνηση. Αγανάκτηση και ανασφάλεια. Διότι η υποχρέωση της αστυνομίας να ανταποκριθεί δεν ορίζεται από την αξία της λείας των δραστών, αλλά από την ίδια την παραβατική πράξη.

Επομένως, όφειλαν οπωσδήποτε να εντοπίσουν και να συλλάβουν τον 16χρονο. Πάση θυσία; Όχι, βέβαια. Εκείνο που πρωτεύει είναι να μην κινδυνεύσουν ανθρώπινες ζωές. Του δράστη, των αστυνομικών και των περαστικών.

Συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Σύνταγμα και πορεία με αφορμή τον πυροβολισμό του 16χρονου στη Θεσσαλονίκη. Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου 2022. (ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ / EUROKINISSI)

Όφειλαν να βρουν έναν τρόπο για να εντοπίσουν τον πανικόβλητο φυγάδα. Γι’ αυτό υπάρχουν οι κάμερες. Όμως δεν πυροβολείς εν ψυχρώ στο κεφάλι ενώ έχεις τη δυνατότητα, στην έσχατη περίπτωση, να ρίξεις στα λάστιχα του αυτοκινήτου.

Το επιχείρημα του διώκτη αστυνομικού ότι έριξε στα λάστιχα αλλά αστόχησε είναι προκλητικά αστείο. Και τον εκθέτει: είναι τέτοια η απόσταση μέχρι το κεφάλι του παιδιού, που δεν επιτρέπει ιλαρές εξηγήσεις. Εκτός κι αν συνιστά ομολογία απαράδεκτης ασχετοσύνης ή θανατηφόρας ελαφρότητος.

Πορεία διαμαρτυρίας στην Ερμού. Michael Varaklas / AP Photo

Ένα λογικοφανές επιχείρημα

Πάμε στην απέναντι όχθη. Από την πρώτη στιγμή ακούστηκε το επιχείρημα «Δεν αφαιρείς μια ζωή για είκοσι ευρώ». Μοιάζει λογικό ως πρώτη αντίδραση, αλλά δεν είναι. Τυγχάνει λογικοφανές.

Διότι αντιμετωπίζει ένα απαιτητικό ερώτημα: Αν δεν επρόκειτο για είκοσι ευρώ αλλά για αξιοσημείωτη λεία, νομιμοποιείται η αφαίρεση ζωής; Προφανώς όχι. Η μόνη περίπτωση να καταστεί αναγκαία –και ίσως μοιραία– η χρήση όπλου είναι όταν ο δράστης ή οι δράστες διαθέτουν οπλισμό και βάλλουν εναντίον των αστυνομικών.

Επομένως, ό,τι επιστρατεύεται ως προϊόν του θυμικού –το ευτελές ποσό, η ένδεια του δράστη, το νεαρό της ηλικίας κ.λπ.– λειτουργεί αποπροσανατολιστικά. Ορίζει κρίσιμο μέγεθος την αξία των κλοπιμαίων και όχι το «πώς», με ποιον τρόπο αντιμετωπίζει ο κατασταλτικός μηχανισμός την παραβατικότητα. Και, φυσικά, την αφαίρεση ανθρώπινης ζωής.

Ο πατέρας του θύματος έξω από το Ιπποκράτειο νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, όπου μεταφέρθηκε σε κρίσιμη κατάσταση ο 16χρονος που δέχθηκε σφαίρα στο κεφάλι από αστυνομικό της ομάδας ΔΙΑΣ, Τρίτη 6 Δεκεμβρίου 2022. ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΕΡΒΕΡΙΔΗΣ / ΜΟΤΙΟΝΤΕΑΜ / EUROKINISSI

Ναι, δεν υπάρχει ενδιάθετη ροπή προς το έγκλημα. Το περιθώριο, ο αποκλεισμός, η ένδεια και τα συναφή οδηγούν συχνά κάποιους ανθρώπους στην παραβατικότητα. Όμως η κοινωνία πρέπει να προστατεύεται. Αυτός είναι ο ρόλος της πολιτείας.

Να υπερασπίζονται τη νομιμότητα οι καθ’ ύλην αρμόδιοι. Δηλαδή, να κήδονται για την καθημερινή ζωή και την περιουσία της πλειονότητος, να καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για την άρση των παθογενών, όσο γίνεται, και να νοιάζονται για τον σωφρονισμό και την επανένταξη των παραβατών.

Επιμύθιο: Ναι, κανένας χώρος στην εγκληματική αυθαιρεσία. Αστυνομεύεις αποτελεσματικά, επεμβαίνεις κατασταλτικά και παραπέμπεις τους δράστες στη Δικαιοσύνη – αυτή η τιμωρία τους. Αλλά δεν σκοτώνεις.

Όχι επειδή είναι μικρό το ποσό –και μεγαλύτερο να ήταν, το ίδιο κάνει– αλλά γιατί δεν έχεις κανένα δικαίωμα να αφαιρείς ανθρώπινη ζωή υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Τελεία και παύλα.