Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ ΣΟΥ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΠΩΣ ΒΛΕΠΕΙ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΣΑΣ

Η γάτα σου δείχνει με τη συμπεριφορά της τη σχέση που έχει μαζί σου. Δες πώς συνδέεται με εσένα και τι αποκαλύπτει η επιστήμη για τη συναισθηματική της προσκόλληση.

Δεν ξέρω αν έχεις μεγαλώσει με γάτες, αν ανακάλυψες αργότερα τη λατρεία σου για τα αιλουροειδή ή αν δεν σε ενοχλούν μεν, αλλά και πάλι δεν τα θέλεις. Θα μου επιτρέψεις, πάντως, να καταθέσω ότι οι γάτες μόνο ανεξάρτητες δεν είναι. Εννοώ ότι θέλουν τις σχέσεις και τις «χτίζουν» βάζοντας ξεκάθαρα όρια. Κάτι που, μεταξύ μας, θα έπρεπε να κάνει κατασκευαστικά κάθε άλλο είδος.

Η γνώση αυτή είναι προϊόν της πολυετούς φροντίδας του «κοριτσιού» (βλ. μια μαύρη γατούλα που ζει στην αυλή της δουλειάς) και εσχάτως του «μονόφθαλμου πειρατή» (βλ. έναν γατούλη που έχει χάσει το μάτι του και, από ό,τι έμαθα από την εθελόντρια της περιοχής, ζούσε αλλού, αλλά ενοχλήθηκε με την άφιξη άλλου αρσενικού και αφού τσακώνονταν κάθε ημέρα, αποφάσισε να αλλάξει μετερίζι).

Με περιμένουν το πρωί, μου μιλούν και, εν πολλοίς, απαιτούν να ασχοληθώ μαζί τους, όπερ σημαίνει να τις χαϊδέψω – φυσικά, όσο το επιθυμούν. Μετά τις ταΐζω και τις ποτίζω, και η ζωή όλων συνεχίζεται. Δεν αποκλείεται μέσα στην ημέρα να ζητήσουν νιαουρίζοντας εξτρά χάδια. Ή περισσότερο φαγητό.

iStock

Ενίοτε βγαίνω να τις χαϊδέψω, όταν είμαι συναισθηματικά φορτισμένη. Εάν μου κάνουν τη χάρη, χαλαρώνω αμέσως.

Σε συνέχεια εργασίας που αποκάλυψε πως οι γάτες είναι πιο ευφυείς κοινωνικά από ό,τι τους αναγνωρίζαμε, μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Applied Animal Behavior Science ενημέρωσε ότι οι γάτες (όπως και οι σκύλοι, αλλά και τα μωρά των ανθρώπων) μπορούν να αναπτύξουν διαφορετικά είδη συναισθηματικής σύνδεσης με τους φροντιστές/κηδεμόνες τους, οι οποίοι επηρεάζονται από το στιλ που έχει επιλέξει το ζώο.

Σε κάθε περίπτωση, η σχέση ωφελεί και τις δυο πλευρές σε επίπεδο ευημερίας. Όπως φαίνεται, έχει αξιοσημείωτο αντίκτυπο και στη ζωή των ζώων.

Υπήρχε κενό στη… συναισθηματική αξιολόγηση των γατών

Ερευνητές που ήθελαν να βοηθήσουν στην αποκωδικοποίηση συμπεριφορών, ώστε να σταματήσουν οι επιστροφές σε καταφύγια, αναζήτησαν τρόπους να βοηθήσουν τις γάτες να επιδεικνύουν υγιή συμπεριφορά για να αναπτύσσουν υγιείς σχέσεις με τους ανθρώπους. Κατηγοριοποίησαν το στιλ προσκόλλησης σε τρεις κατηγορίες: το ασφαλές, το ανήσυχο και το αποφευκτικό.

Ανάλογη με το στιλ είναι η συμπεριφορά των αιλουροειδών παρουσία των κηδεμόνων τους, το πόσο πιθανό είναι να εκδηλώσουν προβληματικές συμπεριφορές, ακόμη και διακυμάνσεις στα επίπεδα της ωκυτοκίνης (ορμόνη που συχνά συνδέεται με τον κοινωνικό δεσμό).

Στους σκύλους έχει διαπιστωθεί ότι οι θετικές αλληλεπιδράσεις με τους κηδεμόνες (το να κοιτά ο ένας τον άλλο στα μάτια, το απαλό χάδι κ.ά.) μπορούν να πυροδοτήσουν την απελευθέρωση ωκυτοκίνης εκατέρωθεν. Αυτό ενθαρρύνει περισσότερες θετικές αλληλεπιδράσεις και την περαιτέρω απελευθέρωση της ορμόνης.

iStock

Η Lingna Zhang, συγγραφέας της μελέτης και καθηγήτρια κτηνιατρικής και ζωικών επιστημών στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Νότιας Κίνας, εξήγησε: «Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι η προσκόλληση γάτας με κηδεμόνα μοιράζεται ομοιότητες με τις σχέσεις σκύλου με ιδιοκτήτη και παιδιού με γονέα, ενώ το στιλ προσκόλλησης επηρεάζει τη συμπεριφορά στις σχέσεις ανθρώπου και σκύλου. Αυτό δεν είχε μελετηθεί στις γάτες, έτσι σκέφτηκα να εξερευνήσω τη σχέση του στιλ προσκόλλησης με τους κηδεμόνες τους και των προβληματικών συμπεριφορών του ζώου. Συμπεριλάβαμε την ωκυτοκίνη, επειδή είναι η βασική ορμόνη που εμπλέκεται στο δέσιμο και στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, και έως τώρα γνωρίζαμε πολύ λίγα σε ό,τι αφορά την απελευθέρωσή της στις αλληλεπιδράσεις γατών και των κηδεμόνων τους».

Τα πειράματα που αποκάλυψαν τι νιώθουν οι γάτες

Επιστρατεύτηκαν 30 κατοικίδιες γάτες από διάφορες ράτσες, ηλικιών από 1 έως 3 ετών, που είχαν ζήσει με τους κηδεμόνες τους τουλάχιστον 4 μήνες.

Για αρχή χρησιμοποιήθηκε το τεστ ασφαλούς βάσης, που αξιολόγησε το στιλ προσκόλλησης: η γάτα και ο κηδεμόνας πέρασαν μαζί δύο λεπτά σε ένα άγνωστο δωμάτιο, πριν ο κηδεμόνας βγει από αυτό για δυο λεπτά και περάσει άλλο ένα δίλεπτο με το ζώο.

Πριν τις κατατάξουν σε κατηγορίες, οι ερευνητές παρατήρησαν αν οι γάτες ζητούσαν παρηγοριά από τους ιδιοκτήτες τους κατά την επανένωση, πώς εξερεύνησαν το δωμάτιο και αν έδειχναν κάποια αποφυγή στην επιστροφή.

Έπειτα, γάτες και κηδεμόνες πέρασαν μαζί ένα τέταρτο της ώρας στο φυσικό τους περιβάλλον, με κάμερα να καταγράφει την αλληλεπίδραση. Οι ερευνητές παρατηρούσαν αν η γάτα πήγε μόνη προς τον κηδεμόνα, αν περιφερόταν κοντά στον κηδεμόνα χωρίς να έχει άμεση επαφή μαζί του και αν ο κηδεμόνας εκβίασε την αλληλεπίδραση.

iStock

Μισή ώρα πριν από κάθε δοκιμή, οι επιστήμονες έπαιρναν δείγμα σάλιου από τη γάτα και το επαναλάμβαναν στο τέλος της συνεδρίας. Μέσω αυτών μέτρησαν τα επίπεδα της ωκυτοκίνης.

Όπως είπε η Zhang, η ομάδα της βρήκε σαφείς διαφορές μεταξύ των γατών που είχαν διαφορετικό στιλ προσκόλλησης. Σε κάθε κατηγορία μπήκε το ένα τρίτο των γατών.

Τι αποκαλύπτει η γάτα σου με το πώς σου συμπεριφέρεται

• Παρατηρήθηκε ότι οι γάτες που είχαν προσκολληθεί με ασφάλεια ξεκινούσαν πιο συχνά αλληλεπιδράσεις με τους ιδιοκτήτες τους και έκαναν λιγότερες προσπάθειες αποφυγής όταν ο ιδιοκτήτης προσπάθησε να έρθουν σε φυσική επαφή.
• Αντίθετα, οι γάτες με ανήσυχο στιλ αναζητούσαν συνεχή εγγύτητα, αλλά μερικές φορές αγχώνονταν αν ο ιδιοκτήτης προσπαθούσε να τις κρατήσει.
• Εκείνες με στιλ αποφυγής περνούσαν περισσότερο χρόνο μακριά από τον ιδιοκτήτη ή αποφεύγοντάς τον εντελώς.

«Το ενδιαφέρον είναι ότι το επίπεδο ωκυτοκίνης που μετρήθηκε στο σάλιο των γατών αντανακλούσε αυτές τις διαφορές συμπεριφοράς».

Η μελέτη αποκάλυψε επίσης συνδέσμους μεταξύ των κοινωνικών συμπεριφορών των γατών κατά τη διάρκεια της ελεύθερης αλληλεπίδρασης και της συνολικής ευημερίας τους. Οι ασφαλώς προσκολλημένες γάτες όχι μόνο αλληλεπιδρούσαν πιο θετικά με τους ιδιοκτήτες τους, αλλά εμφάνιζαν και λιγότερες προβληματικές συμπεριφορές (π.χ. καταστροφικές ενέργειες ή επιθετικές αντιδράσεις) όταν συναντούσαν αγνώστους, με την ωκυτοκίνη να αυξάνεται κατά την αλληλεπίδραση.

«Όσο περισσότερο επέλεγε μια γάτα να μείνει κοντά στον ιδιοκτήτη της, τόσο πιο πιθανό ήταν να βιώσει μια ώθηση στην ορμόνη που υποστηρίζει τη χαλάρωση και το δέσιμο. Αντιθέτως, οι αλληλεπιδράσεις που χαρακτηρίζονταν από αναγκαστική επαφή με τον ιδιοκτήτη ή απόπειρες αποφυγής από τη γάτα συνδέονταν με χαμηλότερα επίπεδα θετικής κοινωνικής συμπεριφοράς και υψηλότερη απόκριση φόβου όταν ερχόταν αντιμέτωπη με άγνωστα άτομα».