Η ΛΕΞΗ ΠΟΥ ΚΑΘΕ ΓΟΝΙΟΣ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΙΔΙΚΟΥΣ

Υπάρχει μια λέξη που, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, ηρεμεί, θέτει όρια και διδάσκει την αξία της υπομονής στα παιδιά, αρκεί οι γονείς να την χρησιμοποιούν σωστά. Η λέξη αυτή είναι το «αργότερα».

Η συναναστροφή με τα παιδιά, όπως αυτή προκύπτει από το οικογενειακό, το φιλικό ή το επαγγελματικό μας περιβάλλον, μας φέρνει συχνά αντιμέτωπους με τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις τους, που ομολογουμένως συχνά είναι δύσκολο να διαχειριστούμε. Βάζοντας στην εξίσωση και την παράμετρο του χαρακτήρα τους, μπορούμε εύλογα να ισχυριστούμε ότι πολλές φορές, κυρίως εμείς οι γονείς, δεν γνωρίζουμε πώς να αντιμετωπίσουμε τα παιδιά και τι χρειάζεται να τους πούμε.

Σύμφωνα με την κλινική ψυχολόγο, Robin Koslowitz, που ειδικεύεται στις σχέσεις γονέων και παιδιών, μία από τις πολύ βοηθητικές λέξεις που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε είναι το «αργότερα».

Γιατί πολλοί γονείς δυσκολεύονται να πουν «Θα το δούμε ή θα το κάνουμε αργότερα»;

Ίσως για τους περισσότερους γονείς η λέξη «αργότερα» να είναι απλώς ο συγκριτικός βαθμός του επιρρήματος αργά, που μεταθέτει χρονικά μια απόφαση ή μια πράξη στο κοντινό μέλλον. Για κάποιους άλλους, όμως, κουβαλάει ένα συναισθηματικό φορτίο που προέρχεται από την δική τους παιδική ηλικία και περιπλέκει ελαφρώς τα πράγματα.

Θυμάμαι για παράδειγμα, όταν εγώ άκουγα από τους γονείς μου τη φράση «Θα το δούμε αργότερα αυτό» ή «Θα το κάνουμε μετά αυτό», μετέφραζα αυτόματα τη φράση σε άρνηση του αιτήματός μου. Σύμφωνα με την ανυπόμονη φύση μου, το «αργότερα», σήμαινε «ποτέ» κι έτσι ένιωθα ότι η αρχική μου επιθυμία ματαιωνόταν, ακόμα κι αν η πραγματικότητα με διέψευδε.

Όπως επισημαίνει η ειδικός, πολλές φορές οι γονείς δεν χρησιμοποιούν τη λέξη «αργότερα» επειδή:

• Τους θυμίζει ότι κάποτε οι δικοί τους γονείς, ίσως αγνοούσαν τις επιθυμίες τους.
• Αισθάνονται ότι η λέξη μοιάζει περισσότερο με άρνηση, παρά με διαβεβαίωση.
• Ακούγεται σαν ψεύτικη υπόσχεση, γιατί το «αργότερα» στην παιδική τους ηλικία ακουγόταν ως «ποτέ» (αυτή είμαι εγώ).
• Ξυπνάει ενοχές – όλοι θέλουμε τα παιδιά μας να γνωρίζουν ότι οι επιθυμίες τους αξίζουν.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Η δύναμη της λέξης «αργότερα»

Η  κα Koslowitz υποστηρίζει ότι όταν η λέξη «αργότερα» χρησιμοποιείται συνειδητά και με συνέπεια από τους γονείς, ενδυναμώνει συναισθηματικά τα παιδιά επειδή:

• Δημιουργεί ανοχή στην απογοήτευση. Τα παιδιά μαθαίνουν ότι το να περιμένουν μέχρι η εκάστοτε επιθυμία τους να πραγματοποιηθεί, δεν είναι κάτι που θα πρέπει να τα ανησυχεί.
• Διδάσκει την αξία της ικανοποίησης που θα έρθει αργότερα. Έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που μπορούν να ευχαριστηθούν από κάτι που έρχεται καθυστερημένα, έχουν καλύτερο έλεγχο των παρορμήσεών τους και επιτυγχάνουν τους στόχους τους μετέπειτα.
• Σε αντίθεση με το σκληρό «όχι», το «αργότερα» καθησυχάζει τα παιδιά γιατί αισθάνονται ότι οι επιθυμίες τους εισακούγονται.
• Ενδυναμώνει τον ρόλο των γονιών. Για να αποδείξουμε την αγάπη μας στα παιδιά δεν χρειάζεται να μην αντιστεκόμαστε στο οποιοδήποτε αίτημά τους. Τα όρια, όπως ήδη γνωρίζουμε, δεν αναιρούν τη στοργή και τη φροντίδα.

Πότε έχει νόημα να την χρησιμοποιούμε;

Η ειδικός εξηγεί ότι αρχικά οι γονείς θα πρέπει, όταν χρησιμοποιούν τη λέξη «αργότερα», να την εννοούν κιόλας. Σε αντίθετη περίπτωση, διαταράσσεται η εμπιστοσύνη των παιδιών απέναντί τους. Για παράδειγμα, εάν δεν υπάρχει χρόνος για παιχνίδι αργότερα, ας μην το υποσχεθείτε. Εάν δεν πρόκειται να αγοράσετε ένα καινούργιο παιχνίδι, μην πείτε ότι θα το αγοράσετε αργότερα. Ό,τι ισχυριστείτε, θα πρέπει να είναι αληθινό.

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη λέξη «αργότερα»:

1. Στα απλά καθημερινά ζητήματα: Όταν π.χ. ένα παιδί ζητάει παγωτό πριν το γεύμα (κλασικό) και η απάντηση είναι ότι πρώτα θα φάει το φαγητό του και μετά το παγωτό (επίσης κλασικό). Αυτό το «μετά», όμως, θα πρέπει να ισχύει.

2. Για να διαχειριστείτε έντονα συναισθήματα: Σε μια στιγμή που επικρατεί απόλυτο χάος, ένα παιδί ζητάει κάτι άσχετο π.χ. ένα καινούριο παιχνίδι. Η απάντηση ότι θα το συζητήσουμε μαζί του αργότερα, χρειάζεται να πραγματοποιηθεί.

3. Για να ενθαρρύνετε την αυτονομία του: Ένα παιδί προσπαθεί να καταφέρει κάτι μόνο του, ζητάει βοήθεια κι εσείς το παροτρύνετε να προσπαθήσει λίγο ακόμα και θα το βοηθήσετε σε λίγο (κι όντως σε λίγο παρεμβαίνετε).

4. Για να κάνετε οικονομία δυνάμεων: Όταν νιώθετε εξάντληση και το σπλάχνο σας θέλει να παίξετε κυνηγητό, ζητάτε με ήρεμο τρόπο μια παράταση χρόνου και επιστρέφετε αργότερα με νέες δυνάμεις.

Το «αργότερα» δεν είναι για όλες τις ώρες

Όπως λέει η κα Koslowitz, η δύναμη του «αργότερα» δεν βρίσκεται στη λέξη αυτή καθαυτή, αλλά στην εμπιστοσύνη που οικοδομεί. Για τον λόγο αυτό, υπάρχουν στιγμές που θα πρέπει να αποφεύγεται. Εάν αισθανθούμε ότι το παιδί μας εκφράζει δυσάρεστα συναισθήματα, όπως φόβο, μοναξιά ή θλίψη, τότε σίγουρα η συμπαράσταση και η αγάπη μας, δεν γίνεται να μετατοπιστούν χρονικά. Το «αργότερα» αντικαθίσταται από το «τώρα». Ένα παιδί που είναι στεναχωρημένο, δεν χρειάζεται να διδαχθεί εκείνη την ώρα υπομονή. Χρειάζεται ασφάλεια και αγάπη.