Η ΑΚΤΙΒΙΣΤΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΠΟΥ ΕΒΑΛΕ ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ Ο ELON MUSK ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΟ OW

Η Clover Hogan είναι μια 25χρονη ακτιβίστρια για το κλίμα, που έχει γίνει μέχρι και meme από τον Elon Musk. Η ίδια μιλάει στο OW για την κλιματική κρίση και τον ρόλο που καλούμαστε να παίξουμε προκειμένου να την αντιμετωπίσουμε.

«Δεν πρόκειται να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση με τους ίδιους ανθρώπους και το ίδιο σκεπτικό που την προκάλεσαν. Έχουμε ανάγκη από νέες φωνές». Η φράση ανήκει στην 25χρονη Clover Hogan, ακτιβίστρια για την προστασία του κλίματος και ιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Force of Nature.

Παρά το νεαρό της ηλικίας της (ή μήπως χάρη σε αυτό;) έχει συνεργαστεί με κορυφαίους φορείς που ασχολούνται με τη βιωσιμότητα, εταιρείες που κατατάσσονται στη λίστα των Fortune 50 και αρχηγούς κρατών. Κι αυτό που λέει ουσιαστικά είναι ότι δεν μπορείς να περιμένεις διαφορετικό αποτέλεσμα, όταν κάνεις το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά, κι όταν δεν θες να δυσαρεστήσεις τους λίγους και ισχυρούς για το καλό όλων.

Μετά την πρόσφατη ομιλία της στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του TEDxAthens, καθώς και μετά τη... μετατροπή της σε meme από τον πιο πλούσιο άνθρωπο του πλανήτη (δεν θα προχωρήσω σε άλλους χαρακτηρισμούς που του αρμόζουν), έπρεπε να της μιλήσω και να μάθω από κοντά τι συμβαίνει στον περιβαλλοντικό ακτιβισμό σήμερα.

– Γιατί μία ακτιβίστρια για το κλίμα δέχεται σήμερα περισσότερες «επιθέσεις» σε σχέση με προηγούμενα χρόνια;

Γνωρίζουμε ότι οι ακτιβιστές έχουν υποστεί συχνά διώξεις και κριτική στο παρελθόν. Αυτή η τάση παρατηρείται διαχρονικά. Τώρα, όμως, τους βλέπουμε να δέχονται επίθεση με έναν νέο τρόπο. Τώρα περισσότερο από ποτέ είναι σημαντικό να τους υποστηρίζουμε, να προστατεύσουμε το δικαίωμα να εκφράζονται ελεύθερα και το δικαίωμα στην ειρηνική διαμαρτυρία.

Αν εξετάσουμε ειδικότερα τους ακτιβιστές για το κλίμα, τα μέσα τους παρουσιάζουν ως φανατικούς, εξτρεμιστές, ακόμα και τρομοκράτες. Αυτός ο τύπος ρητορικής έχει διαβρώσει τα δικαιώματά μας. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, μόλις πριν από λίγους μήνες πέντε άτομα καταδικάστηκαν σε 4 και 5 χρόνια φυλάκισης όχι για τη συμμετοχή τους σε διαμαρτυρίες, αλλά για τον ρόλο τους στον σχεδιασμό ειρηνικών διαδηλώσεων. Αυτές είναι οι πιο αυστηρές ποινές που έχουν επιβληθεί ποτέ στη χώρα για ειρηνικές διαμαρτυρίες. Ο Michel Forst, ειδικός εισηγητής για τους προασπιστές του περιβάλλοντος (Special Rapporteur on Environmental Defenders), προειδοποίησε για το πόσο επικίνδυνη είναι η στάση αυτή απέναντι σε κάθε διαδηλωτή που μπορεί να εναντιωθεί στην εκάστοτε κυβέρνηση. Τα δικαιώματα και οι ελευθερίες μας δεν είναι δεδομένα. Είναι κάτι που πρέπει να υπερασπιστούμε σθεναρά.

– Ως ακτιβίστρια και ιδρύτρια του οργανισμού Force of Nature γνωρίζεις τα επιστημονικά δεδομένα. Πώς μπορεί ένας μέσος πολίτης να προστατευτεί από την παραπληροφόρηση;

Ως υπεύθυνη επικοινωνίας για το κλίμα, όλα αυτά τα χρόνια θεωρούσα ότι έχουμε πλέον κερδίσει τον πόλεμο κατά της άρνησης της κλιματικής κρίσης. Ακόμα κι αν σημειώνουμε αργή πρόοδο, μετά από χρόνια παραπληροφόρησης από το λόμπι των ορυκτών καυσίμων θεωρούσα τουλάχιστον ότι όλοι είμαστε στην ίδια σελίδα σχετικά με το ότι η κλιματική αλλαγή τροφοδοτείται από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Κι όμως, πρόσφατα είδαμε την άνοδο της παραπληροφόρησης, όπως π.χ. οι θεωρίες συνωμοσίας για το πώς οι τυφώνες στις ΗΠΑ είχαν σχεδιαστεί για να χτυπήσουν βάσεις υποστηρικτών των Ρεπουμπλικανών.

Επομένως, όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο μπορείς να προστατεύσεις τον εαυτό σου, νομίζω ότι είναι σημαντικό να βρεις αμερόληπτες πηγές πληροφοριών, ακόμη κι αν έχουν πολιτικές τάσεις. Υπάρχουν πολλά μέσα ενημέρωσης που κάνουν ερευνητική δημοσιογραφία, όπως οι New York Times και ο Guardian. Είναι επίσης απαραίτητη η άσκηση κριτικής σκέψης, το να αναρωτιέσαι ποιος μπορεί να ωφεληθεί από το συγκεκριμένο αφήγημα. Φυσικά, καλό είναι να μην εμπιστεύεσαι όλα όσα βλέπεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

TEDxAthens

– Πώς αξιολογείς τις λύσεις που συχνά προωθούνται για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης;

Νομίζω ότι ακούμε δυσανάλογα για λύσεις προσανατολισμένες στην τεχνολογία. Λύσεις που υπόσχονται έναν καλύτερο κόσμο, αλλά είτε είναι πολύ μακριά από την υλοποίηση, είτε δεν μπορούν να εφαρμοστούν σε ευρεία κλίμακα, είτε χρησιμεύουν για να γεμίσουν οι τσέπες μιας μικρής χούφτας ατόμων.

Πάρε, για παράδειγμα, τα ηλεκτρικά οχήματα. Προφανώς είναι μέρος της λύσης, αλλά δεν είναι η λύση. Αν εστιάσουμε σε αυτά, παραβλέπουμε άλλα ζητήματα, όπως οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις αλυσίδες εφοδιασμού. Δεν αναγνωρίζουμε το γεγονός ότι για να ανταποκριθούμε στην αυξανόμενη ζήτηση θα πρέπει να στραφούμε π.χ. στην εξόρυξη λιθίου στη θάλασσα, η οποία έχει καταστροφικές συνέπειες για το οικοσύστημα.

Στόχος δεν είναι η εξάλειψη των ηλεκτρικών οχημάτων, αλλά η αναγνώριση ότι χρειαζόμαστε περισσότερες συστημικές λύσεις. Αντί να σκεφτόμαστε αποκλειστικά πώς να επανασχεδιάσουμε τον κινητήρα εσωτερικής καύσης, ας σκεφτούμε πώς θα επανασχεδιάσουμε την κινητικότητα, πώς δίνουμε σε ένα μέρος όπως το Λονδίνο ή η Αθήνα προτεραιότητα στους πεζούς. Γιατί; Γιατί αυτό μπορεί να κάνει την πόλη πιο πράσινη, πιο ασφαλή, πιο βιώσιμη. Ας επικεντρωθούμε στις λύσεις που δίνουν προτεραιότητα στις πιο ευάλωτες κοινότητες, που κάνουν τη ζωή των καθημερινών ανθρώπων καλύτερη, κι όχι μόνο των λίγων που μπορούν να αντέξουν οικονομικά ένα νέο Tesla.

Peter Dejong/ AP

– Έχουν σημασία οι μεμονωμένες ενέργειες, αφού οι κύριες πηγές ρύπανσης είναι οι εταιρείες;

Οι ατομικές δράσεις έχουν σημασία, καθώς μπορούν να μας βοηθήσουν να ζούμε σε ευθυγράμμιση με τις αξίες μας. Προσωπικά, ακολουθώ μια φυτοφαγική διατροφή, δεν στηρίζω τη γρήγορη μόδα και χρησιμοποιώ τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Δυστυχώς, πολλές από αυτές τις μεμονωμένες ενέργειες έχουν κατά κάποιο τρόπο συνεπιλεγεί από μεγάλες εταιρείες. Για παράδειγμα, η BP δημιούργησε το Carbon footprint calculator, επειδή ήταν ένας έξυπνος τρόπος να τραβήξει τα φώτα της δημοσιότητας μακριά από την ίδια και να μεταβιβάσει την ευθύνη στον μεμονωμένο πολίτη.

Αναγνωρίζουμε ότι οι ατομικές ενέργειες είναι σημαντικές στην καθημερινή μας ζωή και μας κάνουν να νιώθουμε μέρος της λύσης, αλλά είναι ανεπαρκείς στο πλαίσιο των συστημικών λύσεων που χρειάζονται. Αν κοιτάξουμε την ιστορία, η αλλαγή προήλθε από κινήματα ανθρώπων που εργάζονται μαζί, όχι χώρια, προκειμένου συστήματα και θεσμοί εξουσίας να λογοδοτήσουν.

– Είναι πρόκληση για μία νέα γυναίκα να ακούγεται στις συζητήσεις για την κλιματική κρίση;

Στην αρχή ένιωθα ότι η ηλικία μου ήταν εμπόδιο. Συχνά, ήμουν το μοναδικό νεαρό άτομο στην αίθουσα και πολλές φορές η μόνη γυναίκα. Αυτό αποτελεί μια αντανάκλαση του ποιος κατέχει την πλειοψηφία των εδρών της εξουσίας, που σε γενικές γραμμές είναι ηλικιωμένοι λευκοί άνδρες. Νομίζω, ωστόσο, ότι η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν να αμφισβητήσω το δικό μου σύνδρομο του απατεώνα και τον δικό μου ρόλο σε όλο αυτό. Εκείνη την εποχή δεν ήμουν επιστήμονας, ούτε ειδικός. Ήμουν απλώς παθιασμένη με αυτά τα θέματα.

Τελικά, συνειδητοποίησα ότι δεν πρέπει να στρεφόμαστε διαρκώς στους ίδιους ανθρώπους και στους ίδιους τρόπους σκέψης, αν θέλουμε να λύσουμε αυτή την κρίση. Χρειαζόμαστε νέες φωνές, διαφορετικούς ενδιαφερόμενους στο τραπέζι λήψης αποφάσεων. Συνειδητοποίησα ότι η έλλειψη συμβατικής εμπειρίας ή η ηλικία μου είναι ένα πλεονέκτημα, επειδή σκέφτομαι διαφορετικά. Νομίζω ότι αυτή είναι η υπερδύναμη πολλών νέων: φέρνουν ένα είδος ηθικής που συχνά λείπει από αυτούς τους χώρους. Νομίζω ότι το να είσαι ριζοσπαστικός, ανατρεπτικός, προκλητικός χρειάζεται περισσότερο από ποτέ.