Η ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ Η ΚΟΡΥΦΗ ΤΟΥ ΠΑΓΟΒΟΥΝΟΥ

Τέσσερα στοιχεία δίνουν μια καλή εικόνα για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το σύγχρονο επισιτιστικό σύστημα παγκοσμίως, και εξηγούν γιατί χρειάζεται άμεσα αναδιαμόρφωση.

Λίγο οι ειδήσεις για τις διαδηλώσεις των αγροτών στην Γαλλία, λίγο η τιμή της φέτας που πήγα να αγοράσω από το σούπερ μάρκετ (και τελικά άλλαξα γνώμη), λίγο οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης που μοιάζουν πλέον αναπόφευκτες, άρχισα να σκέφτομαι πόσο προβληματικό είναι το επισιτιστικό μας σύστημα, τις ελλείψεις με τις οποίες θα έρθουμε αντιμέτωποι, τους λιμούς που θα πλήξουν χώρες ολόκληρες.

«Η κρίση στο επισιτιστικό σύστημα δεν είναι αναπόφευκτη. Είναι το αποτέλεσμα των επιλογών που κάναμε. Υπάρχει περισσότερο από αρκετό φαγητό στον κόσμο για να κυκλοφορήσει. Υπάρχουν περισσότερα από αρκετά χρήματα για τη στήριξη αποτελεσματικών και βιώσιμων διατροφικών συστημάτων, υποστηρίζοντας παράλληλα την αξιοπρεπή εργασία όσων καλλιεργούν τα τρόφιμα που τρώμε», είχε δηλώσει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες σε ομιλία του στη Σύνοδο Κορυφής.

Κι όμως, παρά τα όσα υποστηρίζει ο κ. Γκουτέρες, η κρίση αυτή κλιμακώνεται. Πώς μπορείς να το καταλάβεις αυτό;

1. Από τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία

Ρωσία και Ουκρανία είναι οι δύο χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή σιτηρών, δημητριακών και λιπασμάτων παγκοσμίως. Ως αποτέλεσμα του πολέμου, υπήρξαν μεγάλα προβλήματα στην διάθεσή τους σε όλο τον πλανήτη. Επίσης, οι παγκόσμιες τιμές των σιτηρών έχουν εκτοξευθεί, ως συνέπεια της αποχώρησης της Ρωσίας από την Πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας. Η συγκεκριμένη Πρωτοβουλία υιοθετήθηκε από την Ουκρανία, τη Ρωσική Ομοσπονδία και την Τουρκία για ανθρωπιστικούς λόγους, και αποσκοπούσε στη διευκόλυνση της εξαγωγής από την Ουκρανία σιτηρών, άλλων τροφίμων και λιπασμάτων προς όφελος τρίτων χωρών, ιδιαίτερα όσων εξαρτώνται από τη βοήθεια του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος.

AP Photo/Eranga Jayawardena

2. Από τα εκατομμύρια ανθρώπων που έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με το φάσμα της πείνας

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Προγράμματος Σίτισης (United Nations World Food Programme), το 2023 περισσότεροι από 333 εκ. άνθρωποι αντιμετώπιζαν υψηλά επίπεδα οξείας επισιτιστικής ανασφάλειας. Ανάμεσά τους εκατομμύρια παιδιά. Το νούμερο είναι τρομακτικό, αν το συγκρίνει κανείς με τα επίπεδα πριν την πανδημία, που ο αριθμός των ανθρώπων που δεν ήξεραν πού θα βρουν το επόμενο γεύμα τους υπολογιζόταν στα 200 εκ.

AP Photo/Burhan Ozbilici

3. Από το γεγονός ότι το ⅓ της παγκόσμιας παραγωγής καταλήγει στα σκουπίδια

Αν θες να δεις πόσο προβληματικό είναι το επισιτιστικό μας σύστημα, δεν έχεις παρά να κοιτάξεις τα σκουπίδια μας. Υπολογίζεται ότι το ⅓ των τροφίμων που παράγονται για ανθρώπινη κατανάλωση παγκοσμίως καταλήγει στους κάδους. Μεταξύ 1,3 και 2,5 δισ. τόνων τροφίμων σπαταλούνται κάθε χρόνο κατά το ταξίδι τους από το αγρόκτημα στο πιάτο. Το πρόβλημα της πείνας, λοιπόν, θα μπορούσε να λυθεί αν πραγματικά μας ενδιέφερε, γιατί στην πραγματικότητα παράγεται αρκετή τροφή για να καλύψει τις ανάγκες όλων μας.

iStock

4. Από το οικονομικό κόστος της διατροφικής σπατάλης

Τα τρέχοντα συστήματα αγροδιατροφής επιβάλλουν ένα τεράστιο κρυφό κόστος στην υγεία, το περιβάλλον και την κοινωνία, που ισοδυναμεί με τουλάχιστον 10 τρισ. δολάρια ετησίως (σχεδόν το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ), σύμφωνα με ανάλυση του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, που καλύπτει 154 χώρες.

Το μεγαλύτερο κρυφό κόστος οφείλεται σε λανθασμένα διατροφικά μοντέλα που ακολουθούμε, με υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένα τρόφιμα, λίπη και σάκχαρα. Το κομμάτι αυτό αφορά κυρίως τις χώρες υψηλού και ανώτερου μεσαίου εισοδήματος. Το ⅕ του συνολικού κόστους σχετίζεται με το περιβάλλον (εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και αζώτου, αλλαγή χρήσης γης, χρήση νερού) και επηρεάζει όλες τις χώρες. Οι χώρες χαμηλού εισοδήματος πλήττονται αναλογικά περισσότερο, με το κρυφό κόστος να αντιπροσωπεύει πάνω από το ¼ του ΑΕΠ τους και να σχετίζεται με τη φτώχεια και τον υποσιτισμό.