ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΓΙΑ ΤΗ ΦΥΣΗ ΣΕ ΚΑΝΟΥΝ ΝΑ ΝΙΩΘΕΙΣ ΚΑΛΑ;

Εκεί που νιώθεις κουρασμένος και αγχωμένος, στην οθόνη σου εμφανίζεται ένα πλάνο από την άγρια φύση. Αμέσως νιώθεις τα νεύρα σου να χαλαρώνουν και το μυαλό σου να ελαφραίνει. Ναι, η επιστήμη το έχει αποδείξει: Τα ντοκιμαντέρ για τη φύση σε κάνουν να νιώθεις καλά.

Μια βόλτα στο πάρκο ή δίπλα στην θάλασσα, το άκουσμα του κελαηδίσματος ενός πουλιού, μια εκδρομή στην φύση, όλα αυτά έχουν επάνω σου μια χαλαρωτική επίδραση. Σου χαρίζουν μια αληθινή ανάσα σε μια ζωή γεμάτη άγχος. Και είναι φυσικό. Τι γίνεται όμως όταν την ίδια χαλαρωτική αίσθηση, την ίδια αποφόρτιση σου δίνει η παρακολούθηση ενός ντοκιμαντέρ για την φύση; Το διαπίστωσα λίγες μέρες πριν, παρακολουθώντας το Serengeti του BBC.

Η ευφορία και η χαλάρωση που ένιωσα παρακολουθώντας τα μικρά λιονταράκια να παίζουν με την λέαινα με έκανε να αναρωτηθώ: Tι προκαλεί αυτήν την ευεργετική επίδραση επάνω μας;

Οι επιστήμονες το έχουν μελετήσει. Έρευνα που διεξήγαγε ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Dacher Keltner στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλει της Καλιφόρνια, σε συνεργασία με το  The Real Happiness Project του BBC Earth, έδειξε ότι ακόμη και μικρά διαλείμματα παρακολούθησης ντοκιμαντέρ για την φύση μπορούν να έχουν θετική επίδραση στα συναισθήματα και να μειώσουν τα επίπεδα του άγχους. Μεταξύ των διαφορετικών τηλεοπτικών εκπομπών που μελέτησε η έρευνα, τα ντοκιμαντέρ για τη φύση και την άγρια ζωή ήταν αυτά που είχαν τη μεγαλύτερη θετική επίδραση στην ψυχική υγεία των συμμετεχόντων.

Η επιστήμη των ντοκιμαντέρ

Η έρευνα  έγινε σε δείγμα 7.500 ανθρώπων στους οποίους ζητήθηκε να παρακολουθήσουν ένα μικρό απόσπασμα από ειδήσεις, από μια δημοφιλή τηλεοπτική σειρά και από ένα ντοκιμαντέρ για την φύση. Όσοι παρακολούθησαν το ντοκιμαντέρ είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να βιώσουν αίσθημα χαράς, θαυμασμού, ικανοποίησης και περιέργειας ενώ εμφάνιζαν μειωμένα αισθήματα άγχους, θυμού και κούρασης.

Σχετική έρευνα που έγινε στη διάρκεια της πανδημίας από το Πανεπιστήμιο του Exeter έδειξε ότι τα ντοκιμαντέρ για τη φύση μπορεί να έχουν θετική επίδραση και να αντιμετωπίσουν το αίσθημα πλήξης και απομόνωσης που προκαλεί ο περιορισμός στο σπίτι. Όταν η φυσική επαφή χάθηκε στην διάρκεια της πανδημίας, οι άνθρωποι ένιωθαν καλά βλέποντας τα ζώα στην φύση. Η αιτία αυτής της ευεργετικής επίδρασης είναι μια διάθεση για επιστροφή στα απλά πράγματα της ζωής.

«Ο εγκέφαλος μας επεξεργάζεται τα αισθητηριακά ερεθίσματα με ποικίλους τρόπους.  Μπορούμε να νιώσουμε τη ζεστασιά και τη θαλπωρή του αγγίγματος βλέποντας στην οθόνη μας δύο ζώα να αγκαλιάζονται», αναφέρει η δρ Κατερίνα Φωτοπούλου, καθηγήτρια Ψυχοδυναμικής Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου (UCL). Το εργαστήριό της δημοσίευσε μελέτη η οποία αναφέρει πως άτομα που είχαν εμφανίσει υψηλά επίπεδα άγχους ένιωσαν μεγαλύτερη ανακούφιση και μείωση των επιπέδων του άγχους τους βλέποντας την τρυφερή αλληλεπίδραση μεταξύ ζώων παρά ανθρώπων.

Όπως επιβεβαιώνει η επιστήμη, η  αλληλεπίδραση μεταξύ των ζώων είναι εξαιρετικά δυνατή. Χωρίς τη διαμεσολάβηση της γλώσσας, η σύνδεση γίνεται καθαρή, πρωτογενής, σχεδόν πρωτόγονη Μια τέτοιου είδους αλληλεπίδραση είναι πολύ συγκινητική να την παρακολουθείς. Ταυτόχρονα, σε γειώνει και έχει μια ιδιαίτερα θεραπευτική επίδραση. Όλη αυτή η ανάγκη για επιστροφή στην φύση εκφράζει ταυτόχρονα και μια διάθεση για επιστροφή στα απλά πράγματα. «Έχουμε μπερδευτεί με τον ρόλο μας σαν είδος. Όταν βλέπουμε τα άγρια ζώα στο φυσικό περιβάλλον τους, να τα έχουν όλα τόσο ξεκάθαρα και απλά, η ζωή τους να έχει να κάνει μόνο με την επιβίωση και την αναπαραγωγή, πραγματικά τα ζηλεύουμε», αναφέρει η παρουσιάστρια ντοκιμαντέρ άγριας ζωής Michaela Strachan.

iStock

Η θεραπευτική δύναμη της φύσης

Αναρίθμητες μελέτες έχουν αποδείξει την θετική επίδραση του χρόνου που περνάμε στην φύση για την ψυχική μας υγεία. Μεταξύ αυτών είναι μια μελέτη που αποδεικνύει ότι οι περίπατοι στη φύση μειώνουν τα συμπτώματα κατάθλιψης, μια άλλη η οποία αποδεικνύει ότι το να παρακολουθείς τα πουλιά έξω από το παράθυρο σου μειώνει το άγχος, και τέλος μια ακόμη που απέδειξε ότι και μόνο να ακούς τους ήχους της φύσης μπορεί να σε χαλαρώσει και να σε κάνει να νιώσεις πιο ήρεμος. Με δεδομένα όλα αυτά, δεν προκαλεί κατάπληξη ότι το να παρακολουθείς ντοκιμαντέρ για τη φύση στην τηλεόραση, στο laptop ή στο κινητό σου έχει αγχολυτική επίδραση.

Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Dacher Keltner, έναν από τους επικεφαλής ερευνητές στην έρευνα του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ, «το να βλέπουμε της πανέμορφη φύση σε ζωγραφικούς πίνακες, φωτογραφίες ή βίντεο μετακινεί το πώς βλέπουμε τον κόσμο, μας βοηθάει να εστιάσουμε σε βασικές αξίες και δυναμώνει το νευρικό μας σύστημα. Παρακολουθώντας τη ζωή στη φύση βλέπουμε τα πράγματα γύρω μας στο αληθινό τους μέγεθος, νιώθουμε πιο ταπεινοί και αναγνωρίζουμε πόσο συναρπαστική και μεγαλειώδης είναι η ζωή έξω από τον στενό μας μικρόκοσμο. Την επόμενη φορά που θα είσαι πεσμένος ή θα χρειάζεσαι μια έξτρα ενίσχυση, συντονίσου στο YouTube ή στο National Geographic.